ՇՆՈՐՀԸ ՕԳՏԱԳՈՐԾԵԼ

Իւ­րա­քան­չիւր անձ տար­բեր եւ իւ­րա­յա­տուկ շնորհ­նե­րով, ձիր­քե­րով եւ տա­ղանդ­նե­րով օժ­տուած է։

Ուս­տի ա­մէն մար­դու ու­նե­ցած ձիր­քը՝ կը լրաց­նէ ու­րիշ մէ­կուն պա­կա­սը եւ զօ­րաց­նե­լով իր նմա­նին տկա­րու­թիւ­նը, մար­դիկ ի­րե­րօգ­նու­թեամբ կը կա­տա­րե­լա­գոր­ծուին։ Եւ այս կը նշա­նա­կէ, թէ իւ­րա­քան­չիւր անձ կո­չուած է իր սե­փա­կան շնորհ­նե­րով օգ­նե­լու մէկ ու­րի­շին եւ փո­խա­դար­ձա­բար ու­րիշ մըն ալ ա­նոր՝ որ­մէ կը պակ­սի իր ու­նե­ցած շնոր­հը։ Ար­դա­րեւ, հա­մայն մարդ­կու­թիւ­նը ե­թէ «ըն­տա­նիք» մըն է, ա­պա ու­րեմն ա­նոր ա­մէն մէկ ան­դա­մը ու­նի իր դե­րը եւ պար­տա­կա­նու­թիւ­նը եւ պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւ­նը ա­մէն մէկ ան­դա­մին նկատ­մամբ։

Ու­րեմն թէ՛ պար­տա­կա­նու­թիւն եւ թէ՛ ի­րա­ւո՛ւնք է, աշ­խա­տի­լը, աշ­խա­տա­սի­րու­թիւ­նը՝ որ կ՚են­թադ­րէ աշ­խու­ժու­թիւն, ճար­պի­կու­թի՛ւն։

Իսկ ծու­լու­թիւ­նը, որ ամ­լու­թիւն է, ան­շար­ժու­թիւն՝ դա­տա­պար­տե­լի է, քա­նի որ վնաս կը պատ­ճա­ռէ թէ՛ են­թա­կա­յին եւ թէ՛ շուր­ջին­նե­րուն։

Ար­դա­րեւ, Ժան Ժագ Ռու­սօ «ըն­կե­րա­յին բա­րո­յա­կան գող»եր կ՚ա­նուա­նէ ծոյ­լե­րը, ո­րոնք կը շա­հա­գոր­ծեն ու­րիշ­նե­րու օգ­տա­կա­րու­թիւ­նը, շնոր­հը՝ ա­ռանց ի­րենց­մէ բան մը տա­լու, ա­ռանց օգ­տա­կար ըլ­լա­լու ա­նոնց՝ ո­րոնց­մէ կ՚օգ­տա­գոր­ծուին։ Ուս­տի «գող» չի՛ նշա­նա­կեր ու­րի­շին պատ­կա­նա­ծը յափշ­տա­կող ըլ­լալ, ա­պօ­րի­նի կեր­պով գոր­ծա­ծե­լու ա­րար­քը կա­տա­րել, միայն նիւ­թա­կան ար­ժէք­նե­րու տե­սա­կէ­տէ, այլ նաեւ՝ բա­րո­յա­կան ար­ժէք­նե­րու նկատ­մամբ, զոր օ­րի­նակ՝ աշ­խա­տան­քի շա­հա­գոր­ծում, մտա­յին ար­ժէք­նե­րու ա­նի­րաւ կեր­պով գոր­ծա­ծու­թիւն, եւ այլն։ Գո­ղը՝ «գող» է երբ ձեռք կը բե­րէ բան մը՝ ո­րուն չէ՛ ար­ժա­նա­ցած, տէր ըլ­լա­լու ի­րա­ւուն­քը չէ՛ ստա­ցած ո­րե­ւէ օ­րի­նա­ւոր ճամ­բով՝ ջանք ը­նե­լով, աշ­խա­տե­լո՛վ։

Ջա­նադ­րու­թեամբ, աշ­խա­տե­լով, մարդ թէ՛ իր գո­յու­թիւ­նը կը պա­հէ եւ թէ՛ բա­րօր կեանք կ՚ապ­րի։ Իսկ ծու­լու­թեամբ, ան­շար­ժու­թեամբ, ան­գոր­ծու­թեամբ՝ ամ­լու­թեան կը մատ­նուի, ա­նօ­գուտ եւ եր­բեմն ալ վնա­սա­կար ան­դամ մը կը դառ­նայ մարդ­կու­թեան մեծ ըն­տան­քին։

Ա­նոնք, որ ա­նօ­գուտ են, ան­շուշտ, ի վեր­ջոյ դա­տա­պար­տուած կը մնան թշուառ կեանք մը ապ­րե­լու եւ հե­ռա­նա­լու ըն­կե­րա­յին կեան­քէն եւ ա­նոր բազ­մա­տե­սակ բա­րիք­նե­րէն։

Հո­գե­ւոր կեան­քի մէջ ալ ծու­լու­թիւ­նը վնաս կը պատ­ճա­ռէ են­թա­կա­յին՝ ծոյլ մար­դուն։

Մար­դիկ հա­ւատ­քով եւ հա­ւա­տար­մու­թեամբ Աս­տու­ծոյ գոր­ծա­կից­ներն են։ Աս­տուած ստեղ­ծեց եւ հաս­տա­տեց աշ­խար­հը եւ «այ­գի»ն եւ մար­դի­կը «մշակ» դրաւ ա­նոր մէջ եւ որ­պէս­զի գոր­ծեն եւ ար­դիւ­նա­ւո­րուին «այ­գի»ին բա­րիք­նե­րէն, զի­րենք օժ­տեց բազ­մա­տե­սակ շնորհ­նե­րով, ձիր­քե­րով, տա­ղանդ­նե­րով։

Եւ ե­թէ մար­դիկ չօգ­տա­գոր­ծեն, ծա­ռա­յու­թեան չդնեն ի­րենց շնորհ­նե­րը, ձիր­քե­րը եւ ծոյլ, աշ­խա­տան­քէ խու­սա­փող, ա­նօ­գուտ կեանք մը ապ­րին, կեան­քը կ՚ամ­լա­նայ, կը լճա­նայ եւ հե­տե­ւա­բար «այ­գի»ն կը չոր­նայ, խո­պան, ան­բա­րե­բեր դաշտ մը կը դառ­նայ։

Եւ մա՛րդ ի­րա­ւունք չու­նի «այ­գի»ն անմ­շակ դաշ­տի մը վե­րա­ծե­լու, քա­նի որ ա­նի­կա մշա­կե­լու, ար­դիւ­նա­ւո­րե­լու հա­մար տրուած է ի­րեն։ Որ­պէս­զի «այ­գի»ն ար­դիւ­նա­բեր ըլ­լայ, պէտք է միշտ դա­լար մնայ եւ անհ­րա­ժե՛շտ է մշա­կու­մը՝ աշ­խա­տան­քը։

Մտա­յին, ի­մա­ցա­կան կեան­քի մէջ ալ պա­րա­գան նոյնն է՝ մարդ իր ու­նե­ցած ի­մա­ցա­կան, մտա­յին շնորհ­նե­րը, կա­րո­ղու­թիւն­նե­րը ե­թէ ա­ռանձ­նաց­նէ, միայն ի­րեն պա­հէ եւ նոյ­նիսկ ինք նոյն շնորհ­նե­րը՝ ի­րեն հա­մար չօգ­տա­գոր­ծէ աշ­խար­հի վրայ, մարդ­կու­թեան ըն­տան­քին մէ՛ջ յա­ռա­ջա­ցում, բա­րե­փո­խում գո­յու­թիւն չ՚ու­նե­նար։ Ան­շար­ժու­թիւ­նը՝ ամ­լու­թիւն կը ստեղ­ծէ, իսկ ամ­լու­թիւ­նը՝ ոչն­չա­ցո՛ւմ…։ Ուս­տի աշ­խար­հի վրայ որ­պէս­զի ո­գե­ւո­րու­թիւն, կեանք ըլ­լա՛յ, սէր եւ խա­ղա­ղու­թիւն տի­րէ՛, իւ­րա­քան­չիւր մարդ պէ՛տք է կա­տա­րէ իր բա­ժի­նը, իր դե­րը՝ ի­րեն տրուած շնորհ­նե­րու, ձիր­քե­րու եւ կա­րո­ղու­թիւն­նե­րու հա­մե­մատ։ Ան­շուշտ որ կա­րե­լի չէ մէ­կէ մը սպա­սել իր ու­նե­ցա­ծէն ա­ւե­լին, ու­րեմն ա­մէն մէ­կը պէտք է տայ իր ու­նե­ցա­ծին չա­փով, բայց ան­պայ­մա՛ն տայ, գո­նէ նուա­զա­գոյ­նը։

Ա­մէն բա­րի եւ օգ­տա­կար գոր­ծի յա­ջո­ղու­թեամբ պսա­կուի­լը կա­խում ու­նի ըն­ծա­յուած նուի­րա­կա­նու­թեան եւ զո­հո­ղու­թեան ո­գիէն։

Աս­տուած, աշ­խար­հը ստեղ­ծա­գոր­ծե­լէն ետք, ա­նոր կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը եւ տնտե­սու­թիւ­նը յանձ­նեց մար­դո՛ւն։ Ուս­տի աշ­խար­հի կա­տա­րե­լա­գոր­ծու­թիւ­նը կա­խում ու­նի մար­դուն ի­մա­ցա­կան եւ հո­գե­կան ա­ռա­ջադ­րու­թիւն­նե­րէն եւ մա­նա­ւանդ յա­րա­տեւ աշ­խա­տու­թե­նէն։

Այս ի­մաս­տով, մարդ կո­չուած է աշ­խա­տե­լու՝ մշա­կե­լու եւ աշ­խա­տան­քը հո­գե­ւոր պար­տա­կա­նու­թիւն մըն է եւ մարդ պա­տաս­խա­նա­տո՛ւ է աշ­խար­հի ըն­թաց­քէն՝ վատ կամ լաւ, չար կամ բա­րի ըլ­լա­լէն։ Եւ ե­թէ աշ­խարհ վատ ու չար ըն­թացք մը ու­նե­նայ, վնա­սուո­ղը ինք՝ մա՛ր­դը կ՚ըլ­լայ եւ ե­թէ աշ­խարհ վատ ու չար ըլ­լայ՝ պատ­ճա­ռը մար­դուն չա­րու­թիւնն է, ծու­լու­թիւնն է եւ ու­րեմն մարդ աշ­խար­հի չա­րու­թե­նէն բա­ժին պի­տի ու­նե­նայ, պա­տաս­խա­նա­տո՛ւ պի­տի ըլ­լայ։

Իսկ ե­թէ աշ­խարհ լաւ եւ բա­րի ըն­թացք մը ու­նե­նայ, դար­ձեալ մարդ՝ ի՛նք պի­տի օգ­տուի։ Ու­րեմն աշ­խար­հի բա­րու­թե­նէն եւ չա­րու­թե­նէն, մարդ­կու­թեան օգ­տա­կա­րու­թե­նէն եւ վնա­սա­րար ըլ­լա­լէն, մարդ՝ ինք պա­տաս­խա­նա­տո՛ւ է։

Բա­րո­յա­կան կամ նիւ­թա­կան, մտա­յին, ի­մա­ցա­կան կամ հո­գե­ւոր ա­մէն աշ­խա­տանք, ի­րա­րու ըն­դե­լու­զուած՝ ամ­բող­ջա­կա­նու­թիւն մը կը կազ­մեն եւ կա­տա­րե­լու­թեան կը ձգտին։ Այս մար­դուն կո­չումն է՝ միշտ հե­տա­մուտ ըլ­լալ կա­տա­րե­լու­թեան, քա­նի որ ան աս­տուա­ծան­ման ստեղ­ծուած է եւ պէտք է կա­տա­րեալ ըլ­լա՛յ իր Նա­խա­տի­պին նման։ Ա­հա­ւա­սիկ, ա­սի­կա, քրիս­տո­նէա­կան բա­րո­յա­գի­տու­թեան կո­չու­մին հի­մը կը կազ­մէ։ Կա­տա­րեալ ըլ­լա­լու հա­մար պէտք է ձգտիլ կա­տա­րե­լու­թեան՝ Աս­տու­ծոյ տի­պա­րով։

Հե­տե­ւա­բար քրիս­տո­նեայ հա­ւա­տա­ցեա­լին կը մնայ ըն­դու­նիլ եւ օգ­տա­գոր­ծել ա՛յն­քան՝ որ­քան կը տա­նի իր կա­րո­ղու­թիւ­նը։

Ար­դա­րեւ, իւ­րա­քան­չիւր անձ տա­րո­ղու­թիւն մը ու­նի եւ իր տա­րո­ղու­թեան չա­փով պէտք է մաս­նակ­ցի կա­տա­րե­լա­գոր­ծու­թեան։

Այս կը նշա­նա­կէ, որ ա­մէն մէկ անձ պէտք է առ­նէ աս­տուա­ծա­յին պատ­գա­մը, իւ­րաց­նէ զայն, ապ­րի ա­նով եւ զար­գաց­նէ իր կեան­քը, ըստ պատ­գա­մին։ Հո­գե­ւոր օգ­տա­գոր­ծու­մը, հա­ւա­տա­ցեա­լը երկ­նա­տուր շնորհ­նե­րով երբ կ՚օժ­տէ եւ այդ շնորհ­նե­րով կը հարս­տա­նայ, կը ճո­խա­նայ մարդ­կա­յին հո­գին։ Եւ այս բա­րո­յա­կան-հո­գե­ւոր հարս­տու­թիւ­նը ան­կո­ղոպ­տե­լի եւ ան­գե­րա­զան­ցե­լի հարս­տու­թիւն մըն է։ Ու­րեմն, պէտք է «գան­ձեր դի­զել եր­կին­քի մէջ» (ՄԱՏԹ. Զ 20), ինչ­պէս կը պա­տուի­րէ Քրիս­տոս։ Բայց այս չի նշա­նա­կեր, թէ Յի­սուս կը մեր­ժէ, կը հա­կա­ռա­կի աշ­խար­հա­յին հարս­տու­թեան. այ­լա­պէս Ան հա­կա­ռա՛կ է խար­դախ շա­հար­կու­թեան եւ ա­նար­դար, ա­նօ­րէն հարս­տու­թեան։

Եւ երբ Յի­սուս «ա­նի­րաւ մա­մո­նա­յէն ձե­զի բա­րե­կամ­ներ շի­նե­ցէ՛ք…», կ՚ը­սէ, ը­սել կ՚ու­զէ, թէ՝ դի­զուած հարս­տու­թիւն­նե­րը պէ՛տք է գոր­ծա­ծուին բա­րի, օգ­տա­կար, սրբա­զան-վե՛հ նպա­տակ­նե­րու՝ մարդ­կու­թեան օգ­տին եւ թշուա­ռու­թեան բար­ձու­մին։

Ար­դա­րեւ, նիւ­թի-դրա­մի ու­ղիղ գոր­ծա­ծու­թիւ­նը կ՚են­թադ­րէ, զայն նախ ար­դար ճամ­բա­նե­րով շա­հիլ եւ յե­տոյ բա­րի գոր­ծե­րու հա­մար գոր­ծա­ծել. այ­լա­պէս դրա­մը ըն­դու­նիլ որ­պէս մի­ջոց եւ ո՛չ թէ նպա­տակ։

Այս ի­մաս­տով դրա­մը մի­ջոց մըն է բա­րի նպա­տակ­նե­րու հաս­նե­լու եւ օգ­տա­կար հան­դի­սա­նա­լու մարդ­կու­թեան։ Ուս­տի ար­դար կեր­պով շա­հուած դրա­մը ե­թէ կը գոր­ծա­ծուի բա­րի նպա­տակ­նե­րու, եր­բեք հա­կա­ռակ չէ քրիս­տո­նէա­կան վար­դա­պե­տու­թեան։

Մար­դուս հո­գին կ՚ազ­նուա­նայ օգ­տա­կար եւ բա­րի գոր­ծե­րու հե­տա­մուտ ըլ­լա­լով եւ մա­նա­ւանդ զա­նոնք ի­րա­կա­նաց­նե­լով, կա­տա­րե­լո՛վ։

Ուս­տի ա­մէն բա­րե­գոր­ծու­թիւն, ա­մէն օգ­տա­կա­րու­թիւն «հո­գե­ւոր հարս­տու­թիւն» մըն է, ինչ­պէս ա­մէն բա­րո­յա­կան նուի­րա­կան ա­րարք հո­գե­ւոր վե­հու­թի՛ւն մըն է։ Եւ ա­մէն հո­գե­ւոր վե­րելք՝ մօ­տե­ցում է Աս­տու­ծոյ։

Այս ի­մաս­տով ա­մէն բա­րե­գոր­ծու­թիւն՝ ար­դիւ­նա­ւէտ եւ օգ­տա­կար աշ­խա­տանք կ՚ար­ժա­նա­նայ երկ­նա­յին գնա­հա­տան­քի։ Ար­դիւ­նա­ւէտ կեանք մը մար­դուս հո­գե­ւոր յա­ջո­ղու­թեան պսա­կումն է, ո­րը կա­րե­լի է ի­րա­կա­նաց­նել ստա­ցուած շնորհ­նե­րու, ձիր­քե­րու լա­ւա­գոյն կեր­պով օգ­տա­գոր­ծու­մով։ Ուս­տի ա­մէն մէկս պէտք է տա՛նք մեր ու­նե­ցա­ծէն մէկ ու­րի­շին՝ ո­րու կը պակ­սի, եւ ըն­դու­նինք փո­խա­դարձ բա­րիք­ներ՝ ո­րոնք մեզ­մէ կը պակ­սին։

Տա՛­լը միշտ ա­ւե­լի՛ ե­րա­նա­ւէտ է քան առ­նե­լը…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարտ 4, 2017, Իս­թան­պուլ