Ո՛ՉԻՆՉ ԿԱՅ ԲԱՑԱՐՁԱԿ

Պի­ղա­տո­սի հեգ­նա­կան հար­ցու­մը՝ թէ «ի՛նչ է ճշմար­տու­թիւ­նը», ան­պա­տաս­խա՛ն կը թո­ղու Յի­սուս։

Այս լռու­թիւ­նը ան­շուշտ ու­նի բազ­մա­թիւ պատ­ճառ­ներ։ Նախ, Յի­սուս չպա­տաս­խա­նեց այդ հար­ցու­մին, քա­նի որ իր ամ­բողջ կեան­քի ըն­թաց­քին իր իսկ կեան­քով, իր խօս­քե­րով ու գոր­ծե­րով, իր էու­թեամբ ցոյց տուած եւ վկա­յած էր ճշմար­տու­թեան։ Ի՛նք իսկ ճշմար­տու­թի՛ւնն էր, ապս ու­րեմն այ­լեւս պէտք չկա՛ր խօ­սե­լու ճշմար­տու­թեան մա­սին։ Երբ այդ­քան վկա­յու­թիւն­նե­րէ ետք՝ տա­կա­ւին կը հարց­նէր մէ­կը, թէ ի՞նչ է ճշմար­տու­թիւ­նը, ա­սի­կա կա՛մ հեգ­նու­թիւն մըն էր եւ կա՛մ ա­նի­կա սոր­վե­լու, ըմբռ­նե­լու մտա­դիր չէր՝ ա­պա ու­րեմն ա­ւե­լորդ էր պա­տաս­խա­նել ա­նոր հար­ցու­մին։

Յե­տոյ, «ճշմար­տու­թիւն»ը մարդ­կայ­նօ­րէն կա­րե­լի չէր ո­րո­շել, քա­նի ո­րով­հե­տեւ աշ­խար­հի վրայ չկա՛յ ո­րե­ւէ իր, ո­րե­ւէ ի­րո­ղու­թիւն որ բա­ցար­ձակ ըլ­լայ։

Աշ­խար­հի վրայ կը տի­րէ յա­րա­բե­րա­կա­նու­թիւն, որ կը նշա­նա­կէ՝ բա­ցար­ձակ չէ ո­րե­ւէ բան։

Ուս­տի եւ ա­նըմբռ­նե­լի՛ պի­տի ըլ­լար Պի­ղա­տո­սի հա­մար «ճշմար­տու­թեան» բա­ցատ­րու­թիւ­նը՝ որ ար­դէն հեգ­նու­թեամբ կը մօ­տե­նար ա­նոր։ Եւ այն սկզբուն­քը կը գոր­ծադ­րէր Յի­սուս, որ ինքն ալ անդ­րա­դար­ձած էր նա­խա­պէս, թէ՝ մար­գա­րի­տը կա­րե­լի չէ նե­տել «շնա­կան» զգա­ցում­նե­րով ա­պա­կա­նուած հո­գիի մը առ­ջեւ։

Այս պատ­ճառ­նե­րով հար­ցու­մը կը մնայ առ­կախ։ Ա­ւե­տա­րա­նի մէջ կա­րե­լի չէ հան­դի­պիլ ո­րե­ւէ վկա­յու­թեան այս մա­սին։ Ու­րեմն, հար­ցու­մը կը մնայ ան­պա­տաս­խան։ Բայց ա­սի­կա, ան­շուշտ, չի նշա­նա­կեր, որ հար­ցու­մը պա­տաս­խան մը չու­նի, քա­նի որ ճշմար­տու­թիւ­նը Աս­տուա՛ծ ինք է։

Ճշմար­տու­թիւ­նը քա­նի որ Աս­տուած է, ա­պա ու­րեմն ան բա­ցար­ձակ ար­ժէք մըն է, հոգ չէ թէ մար­դիկ չկա­րե­նան ըմբռ­նել այդ «բա­ցար­ձակ ար­ժէք»ը եւ չհասկ­նան զայն։ Աս­տուա­ծա­յին ըմբռ­նու­մով ճշմար­տու­թիւ­նը բա­ցար­ձակ է, իսկ մարդ­կա­յին հաս­կա­ցո­ղու­թեամբ՝ ա­նո­րոշ եւ հա­մե­մա­տա­կա՛ն։

Ու­րեմն ճշմար­տու­թիւ­նը կը յայտ­նուի, միայն ա­նոնց՝ ո­րոնք զայն ըմբռ­նե­լու մտադ­րու­թիւ­նը ու­նին, զայն կ՚ըն­դու­նին որ­պէս բա­ցար­ձակ ար­ժէք, Աս­տու­ծոյ նկա­րա­գի­րը, Աս­տու­ծոյ ար­տա­յայ­տու­թիւ­նը եւ էու­թիւ­նը, քա­նի որ ճշմար­տու­թիւ­նը կը բխի Աս­տուծ­մէ, լոյ­սէն եւ հա­ւատ­քէն։

Բայց պէտք է խոր­հիլ, թէ ո՛չ մէկ տան­ջան­քի հա­րուած կրնար խո­ցել ու ցաւ պատ­ճա­ռել Յի­սու­սի հո­գիին, որ­քան այդ հար­ցուի պատ­ճա­ռած դառ­նու­թիւ­նը։ Դառ­նու­թի՛ւն՝ քա­նի որ մար­դիկ տա­կա­ւին շա՜տ հե­ռու էին ճշմար­տու­թե­նէն, ճշմար­տու­թեան բա­ցար­ձակ էու­թե­նէն։ Եւ խոր­հե­ցէ՛ք, կա՛յ ճշմար­տու­թիւ­նը, բայց չեն անդ­րա­դառ­նար մար­դիկ ա­նոր գո­յու­թեան, էու­թեան, ար­ժէ­քին եւ ան­տար­բե­րու­թեամբ եւ Պի­ղա­տո­սի նման, եր­բեմն հեգ­նու­թեամբ կը մօ­տե­նան ա­նոր՝ կաս­կա­ծոտ, ա­նո­րոշ եւ վա­րա­նո՛տ։ Եւ Պի­ղա­տո­սի մտայ­նու­թիւ­նը, ա­հա­ւա­սիկ, մար­դոց մտքին եւ հո­գիին խա­ւա­րը եւ մու­թը կը ստեղ­ծէր ճշմար­տու­թեան նկատ­մամբ։

Ինչ­պէս մու­թին պատ­ճա­ռով մարդ չի կրնար տես­նել ո­րե­ւէ բան եւ սա­կայն ա­նոր ան­տե­սա­նե­լի ըլ­լա­լը չի նշա­նա­կեր, որ ան գո­յու­թիւն չու­նի, պար­զա­պէս մու­թը ար­գելք կ՚ըլ­լայ ա­նոր տե­սա­նե­լի ըլ­լա­լուն եւ մարդն է որ չի տես­ներ զայն, նո՛յն­պէս եւ ճշմար­տու­թիւ­նը մի՛շտ գո­յու­թիւն ու­նի եւ մարդն է որ չ՚անդ­րա­դառ­նար ա­նոր։ Ու­րեմն երբ մարդ մտադ­րէ տես­նել եւ հասկ­նալ ճշմար­տու­թիւ­նը, կրնայ ըմբռ­նել զայն. բա­ւա­կան է անդ­րա­դառ­նալ եւ մէկ կողմ թո­ղուլ ան­տար­բե­րու­թիւ­նը։

Եւ ան­տար­բե­րու­թեան ախ­տը ա­մե­նա­մեծ ար­գելքն է ճշմար­տու­թեան ճա­նաչ­ման։

Իսկ ճշմար­տու­թեան ա­մե­նա­մեծ օգ­նա­կանն է՝ սէ՛­րը։ Եւ հոն՝ ուր սէր կայ, հոն կը յայտ-նըւի նաեւ ճշմար­տու­թիւ­նը ամ­բողջ պայ­ծա­ռու­թեա՛մբ։

Ուս­տի զԱս­տուած սի­րո­ղը միա՛յն կրնայ ճանչ­նալ զԱյն։ Եւ այս­պէս, եր­կու­քին՝ սի­րոյ եւ ճշմար­տու­թեան ի­րա­րու լրա­ցու­ցիչ ըլ­լա­լը հասկ­նա­լու հա­մար մերթ սէ­րը ցոյց կը տրուի մի­ջոց ճշմար­տու­թեան եւ մերթ ճշմար­տու­թիւ­նը՝ սի­րոյ, ը­սե­լու հա­մար պար­զա­պէս թէ ո՛վ որ ու­նի ճշմար­տու­թեան գի­տակ­ցու­թիւ­նը, բայց չու­նի սի­րոյ զգա­ցու­մը, չու­նի ճշմար­տու­թիւնն ալ։ Ար­դա­րեւ, աս­տուա­ծա­յին գի­տու­թիւ­նը եւ ճշմար­տու­թիւ­նը սէ՛րն է միայն, այն սէ­րը՝ ո­րուն առ­ջեւ կը նուաս­տա­նան, կ՚ոչն­չա­նան մարդ­կա­յին գի­տու­թիւ­նը եւ խոր­հուր­դը եւ զգա­ցու­մը։

Այս ի­մաս­տով, Պի­ղա­տո­սի հար­ցու­մին, թէ՝ ի՞նչ է ճշմար­տու­թիւ­նը, Յի­սու­սի լռու­թիւ­նը ա­մե­նէն ի­մաս­տա­լից պա­տաս­խա՛նն է։ Ար­դա­րեւ, կա՛ն լռու­թիւն­ներ՝ ո­րոնք եր­կար պա­տաս­խան­նե­րէ շատ ա­ւե­լի՛ «պա­տաս­խա՛ն» են։

Ճշմար­տու­թիւ­նը սէ՛ր է, քա­նի որ Աս­տուած Ի՛նք Սէ՛ր է եւ ճշմար­տու­թիւն։ Ար­դա­րեւ, սէր եւ ճշմար­տու­թիւն հա­մըն­թաց են եւ կ՚ամ­բող­ջաց­նեն զի­րար։ Կեան­քը ամ­բողջ, քա­նի որ հաս­տա­տուած է սի­րոյ եւ ճշմար­տու­թեան վրայ եւ կը բարձ­րա­նայ՝ ար­դա­րու­թեան, ո­ղոր­մու­թեան, հա­ւա­տար­մու­թեան սիւ­նե­րուն հաս­տա­տուն եւ ա­մուր ա­պա­ւէն­նե­րո­վը։ Կեան­քը կը գո­յա­տե­ւէ սի­րոյ եւ ճշմար­տու­թեան վստա­հե­լի եւ լու­սա­ւոր ճամ­բուն վրայ՝ անվ­տանգ եւ խա­ղաղ։ Եւ հոն՝ ուր կը կոր­սուի, կը պակ­սի կամ կ՚ան­տե­սուի սէրն ու ճշմար­տու­թիւ­նը, այ­լա­պէս ա­նո­րո­շու­թիւն կը տի­րէ ա­մէ­նու­րեք։

Եւ Ա­ւե­տա­րա­նը բա­ցա­յայ­տօ­րէն կ՚ը­սէ. «Ճշմար­տու­թեան մէջ ըլ­լա­լը ան­կէ կը հասկ­ցուի, թէ մար­դիկ կը սի­րեն զի­րար՝ ան­կեղծ եւ ի­րա­կան սի­րով»։

Ճշ­մար­տու­թիւ­նը՝ ինք մի­նա­կը՝ այ­սինքն ա­ռանց սի­րոյ, ցա­մաք գի­տու­թիւնն է, որ կրնայ նաեւ սխա­լիլ, իսկ երբ սի­րոյ հետ է՝ անս­խա՛լ եւ բա­ցար­ձակ գի­տու­թիւն է։ Գի­տու­թիւ­նը ա­ռանց սի­րոյ, կը հպար­տաց­նէ, մինչ սէ­րը՝ որ սի­րով լե­ցուն ճշմար­տու­թիւն է՝ կը շի­նէ, ինչ­պէս կ՚ը­սէ Ա­ռա­քեա­լը։ Շի­նել՝ մար­դուն կո­չումն է՝ աշ­խա­տիլ, կանգ­նել, կազ­մել, կա­ռու­ցա­նել, ստեղ­ծա­գոր­ծել, այ­սինքն՝ ար­տադ­րե՛լ եւ օգ­տա­կար ըլ­լալ։

Այս ուղ­ղու­թեամբ, ճշմար­տու­թեան մէջ ոչն­չու­թիւն կայ. իսկ սի­րոյ մէջ՝ ի­րա­կա­նը, դրա­կա­նը, գործ­նա­կա­նը՝ կեանք եւ գա­ղա­փար եւ գործ միան­գա­մայն։

Ճշմար­տու­թիւ­նը որ­պէս գա­ղա­փար պա­տանջ­քը ու­նի սի­րոյ, որ­պէս­զի գործ­նա­կա­նի վե­րա­ծուի, ապ­րի եւ ապ­րեց­նէ՝ իր աս­տուա­ծան­մա­նու­թիւ­նը յայտ­նէ մար­դուն։

Ճշմար­տու­թիւն եւ սէ՛ր. եր­կուքն ի միա­սին միշտ, ա­հա­ւա­սիկ, ա՛յդ է որ կ՚ար­ժե­ւո­րէ, կը գե­ղեց­կաց­նէ եւ կը լիաց­նէ կեան­քը։ Ի­մաս՛տ կու տայ կեան­քին, նպա­տակ մը կը ստեղ­ծէ կեան­քին. ա­յո՛ կեան­քը ճշմար­տու­թիւն է ան­տա­րա­կոյս, բայց ա­ռանց սի­րոյ ո՛­չինչ, քա­նի որ գո­յա­տե­ւե­լու եւ խա­ղա­ղու­թեան մէջ ըն­թաց­քը շա­րու­նա­կե­լու հա­մար անհ­րա­ժե՛շտ է՝ սէ՛­րը…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մա­յիս 5, 2017, Իս­թան­պուլ