Փայլուն օրինակ

Հայ­կա­կան բա­րե­գոր­ծա­կան ընդ­հա­նուր միու­թիւ­նը (ՀԲԸՄ) վեր­ջին տա­րի­նե­րուն հա­մա­ցան­ցի վրայ ստեղ­ծած է հայ­կա­կան հա­մալ­սա­րան մը՝ www.avc-agbu.org։ Երբ հա­յոց ամ­բողջ Սփիւռ­քը ձուլ­ման լուրջ վտան­գի մը դէմ յան­դի­ման կը գտնուի, այս հա­մա­ցան­ցա­յին հա­մալ­սա­րա­նը մեծ կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նէ այդ հո­սան­քին դէմ պայ­քա­րե­լու եւ հա­յոց նոր սե­րուն­դին հա­մար իր ար­մատ­նե­րուն, ազ­գա­յին ժա­ռան­գու­թեան հետ շփման հնա­րա­ւո­րու­թիւն­ներ ըն­ձե­ռե­լու տե­սան­կիւ­նէն։

Սփիւռ­քի մէջ հայ դպրո­ցին գո­յու­թիւ­նը ներ­կա­յիս լուրջ հար­ցա­կան­նե­րու դէմ յան­դի­ման կը գտնուի։ Աշ­խար­հի բազ­մա­թիւ եր­կիր­նե­րուն մէջ կը փա­կուին հայ­կա­կան դպրոց­ներ, իսկ շատ մը տե­ղե­րու մէջ ալ՝ մնա­ցեալ­նե­րուն յա­ճա­խող աշ­ա­կեր­տու­թեան թի­ւը կը նուա­զի։ Այս հան­գա­ման­քը, բնա­կա­նա­բար, կրա­ւո­րա­կան դիր­քե­րէ պէտք չէ դի­տար­կել։ Ան­կախ պատ­ճառ­նե­րուն ար­դա­րա­ցած ըլ­լա­լէն կամ ոչ, հայ­կա­կան բազ­մա­թիւ հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւն կը վի­ճա­կի սոյն խնդրին շրջագ­ծով։ Հայ ի­րա­կա­նու­թեան խո­շո­րա­գոյն կա­ռոյց­նե­րը, աշ­խա­րհա­տա­րած կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րը կը պար­տա­ւո­րուին կա­սեց­նել ի­րենց կող­մէ հո­վա­նա­ւո­րուած կրթօ­ճախ­նե­րու գոր­ծու­նէու­թիւ­նը։ Թէեւ Սփիւռ­քի կարգ մը մի­ջա­վայ­րե­րուն մէջ նոր դպրոց­ներ բա­նա­լու ուղ­ղեալ հո­սանք մըն ալ կայ, սա­կայն չան­տե­սե­լով հան­դերձ՝ պէտք է խոս­տո­վա­նիլ, որ ա­ռայժմ այդ մէ­կը բա­ւա­կան հե­ռու է հայ դպրո­ցի պա­րա­գա­յին առ­կայ յո­ռե­տե­սու­թիւ­նը յաղ­թա­հա­րե­լու ա­ռու­մով։ Այ­սօր նոյ­նիսկ ՀԲԸՄ քննա­դա­տու­թիւն­նե­րու կ՚են­թար­կուի իր կրթա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թեան զա­նա­զան ե­րե­սակ­նե­րուն բե­րու­մով, մաս­նա­ւո­րա­պէս վար­ժա­րան­ներ փա­կե­լու կտրուած­քով։

Խնդրին լու­ծու­մը, բնա­կա­նա­բար, մե­ղա­ւոր­ներ փնտռե­լու կամ գտնե­լու մէջ չէ։ Բուն խնդի­րը ա­ւան­դա­կան եւ ար­դի մի­ջոց­նե­րու հա­մա­տե­ղու­մով, հա­մադ­րու­մով՝ նոր ա­պա­գայ մը կեր­տելն է հայ դպրո­ցին հա­մար։ Ան­ցեա­լի մէջ հա­յոց մօտ կրթա­կան շար­ժու­մը գա­գաթ­նա­յին նուա­ճում­նե­րու հա­սած է՝ երբ աշ­խար­հի ընդ­հա­նուր հո­սանք­նե­րուն հա­մա­հունչ կրթա­կան ծրագ­րեր որ­դեգ­րուած են հայ­կա­կան կրթօ­ճախ­նե­րուն կող­մէ։ Այ­սօր ալ ան­խու­սա­փե­լի է հա­շուի առ­նել այս ի­րա­կա­նու­թիւ­նը։

ՀԲԸՄ-ի նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ ստեղ­ծուած հա­մա­ցան­ցա­յին հա­մալ­սա­րա­նը փայ­լուն օ­րի­նակ մըն է այս ա­ռու­մով։ Ժա­մա­նա­կա­կից մտայ­նու­թեան եւ մօ­տե­ցում­նե­րուն հա­մա­հունչ նա­խա­ձեռ­նու­թիւն մըն է այս մէ­կը, ո­րու հիմ­քին կը գտնուի ան­հա­տի կամ­քը։ Ե­թէ ան­ձը ու­նի կամք, պատ­րաս­տա­կամ է հե­տե­ւո­ղա­կան ջանք գոր­ծադ­րե­լու, ա­պա Հայ­կա­կան հա­մա­ցան­ցա­յին հա­մալ­սա­րա­նին մի­ջո­ցաւ կրնայ ինք­զինք զար­գաց­նել՝ հա­ղորդ դառ­նա­լով հա­յոց լե­զուին, պատ­մու­թեան, մշա­կոյ­թին եւ ընդ­հան­րա­պէս ար­ժէք­նե­րուն ու եր­թին։ Սա քիչ բան չէ։ Ար­դա­րեւ, հայ ի­րա­կա­նու­թեան մօտ այ­սօր մէկ կող­մէ լուրջ ան­հանգս­տու­թիւն կայ հա­յոց լե­զուին նկատ­մամբ ան­տար­բե­րու­թեան ի­մաս­տով, իսկ միւս կող­մէ կազ­մա­կեր­պուած գրե­թէ ո­րե­ւէ կա­նո­նա­ւոր հնա­րա­ւո­րու­թիւն գո­յու­թիւն չու­նի այն բա­ցա­ռու­թիւն­նե­րու պա­րա­գա­յին, երբ սա­կա­ւա­թիւ մար­դիկ կը փա­փա­քին սոր­վիլ հա­յե­րէն։ Հա­մա­ցան­ցա­յին այս հա­մալ­սա­րա­նը նախ եւ ա­ռաջ մի­ջոց մըն է սոյն հա­կա­սու­թիւ­նը յաղ­թա­հա­րե­լու ճա­նա­պար­հին։ Ան­շուշտ, որ այս կա­րե­ւոր նա­խա­ձեռ­նու­թեան նշա­նա­կու­թիւ­նը այս­քա­նով սահ­մա­նա­փա­կուած չէ։ Բազ­մա­թիւ լե­զու­նե­րով ու­սու­ցում կը կա­տա­րուի այն­տեղ եւ ան մէկ հա­րուա­ծով կրնայ լու­ծել քա­նի մը հար­ցեր՝ սկսե­լով լե­զուի ի­մա­ցու­թե­նէն մին­չեւ միջմ­շա­կու­թա­յին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը։ ՀԲԸՄ-ի նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը ու­շադ­րու­թիւն կը գրա­ւէ նաեւ այն տե­սան­կիւ­նէն, որ կը փոր­ձէ հաս­նիլ հա­յաշ­խար­հի ընդ­հա­նուր նե­րու­ժին, ա­ռանց մաս­նա­կի մօ­տե­ցում­նե­րու։

Ա­ւե­լի քան հա­րիւր տա­րիէ ի վեր, հայ ժո­ղո­վուր­դի պատ­մու­թեան ա­մե­նա­բախ­տո­րոշ հանգ­րուան­նե­րուն ՀԲԸՄ ա­ռած է շատ տե­ղին քայ­լեր, ո­րոնք ար­դա­րա­ցած են ժա­մա­նակ­նե­րու հո­լո­վոյ­թին մէջ։ Վստա­հա­բար այս հա­մա­ցան­ցա­յին հա­մալ­սա­րա­նի ծրա­գիրն ալ ու­նե­նայ նման հե­ռան­կար մը։

Հե­տե­ւա­բար, աշ­խար­հի ա­մէն կող­մը հա­յե­րը պէտք է օգ­տուին այս ե­զա­կի հնա­րա­ւո­րու­թե­նէն եւ ի­րենց ցուց­մունք­նե­րով ու նոր պա­հանջ­նե­րու ար­տա­յայ­տու­թեամբ նպաս­տեն այդ հա­մալ­սա­րա­նի զար­գաց­ման։

ԱՐԱ ԳՕՉՈՒՆԵԱՆ