Ասուլիս - Գ -
Անթիլիասի կողմէ Իսթանպուլի մէջ կազմակերպուած մամլոյ ասուլիսին վերաբերեալ մեր խորհրդածութիւններուն շարքը այսօր կը հասնի իր աւարտին։ Սիսի երբեմնի Մայր տաճարի եւ յարակից կաթողիկոսարանի սեփականութեան իրաւունքը վերաձեռքբերելու նպատակին ուղղեալ այս դատական նախաձեռնութեան շրջագծով, դժբախտաբար, առաջին իսկ օրէն կարելի չէ եղած համագործակցութեան եւ զօրակցութեան մթնոլորտ մը ձեւաւորել Անթիլիասի եւ Պոլսոյ Պատրիարքական Աթոռին միջեւ։ Ըստ մեր ստացած անպաշտօն տեղեկութիւններուն, այս երեւոյթը շարունակուած է նաեւ Իսթանպուլի այս վերջին մամլոյ ասուլիսին ընթացքին, որուն անհասկնալիօրէն չէ ներգրաւուած հայ մամուլը։ Այս ասուլիսին համար Իսթանպուլ ժամանած Անթիլիասի միաբանները հաւաքոյթէն կարճ ժամանակ առաջ այցելած են Պատրիարքարան, ուր ընդունուած՝ Ընդհանուր Փոխանորդ Տ. Արամ Արք. Աթէշեանի կողմէ։ Ո՛չ Անթիլիասի, ոչ ալ Գումգաբուի աղբիւրները բան մը հաղորդած են այս մասին։ Տ. Արամ Արք. Աթէշեան Անթիլիասի միաբաններու նկատառման յանձնած է իր վերապահութիւններն ու տարակարծութիւնները, սակայն չէ փափաքած չափազանց խորանալու նիւթին մէջ՝ հաշուի առնելով, որ իր երկխօսները չեն եղած իրաւասու անձնաւորութիւններ, այլ պարզապէս ներկայացուցիչներ կամ սահմանափակ լիազօրութեամբ գործակատարներ։
Պարզ է, որ Թուրքիոյ Հանրապետութեան տարածքէն ներս հայկական ազգային-եկեղեցական ժառանգութեան գլխաւոր իրաւայաջորդն է Պատրիարքական Աթոռը։ Բարոյական առումով ալ թրքահայութիւնն է այդ ժառանգութեան այսօր-ւան յաջորդը։ Հետեւաբար, Անթիլիասի գործելաոճը օրէն ի վեր չէ ցոլացուցած առողջ մտայնութիւն մը։ Թէ՛ Պատրիարքարանի հետ ստեղծուած փրթածութիւնը եւ թէ Իսթանպուլի մէջ իսկ կազմակերպուած մամլոյ ասուլիսին հայ մամուլին չներգրաւուիլը այս ուղղութեամբ կարեւոր օրինակներ են։
Եթէ Հայց. Առաքելական Եկեղեցւոյ նուիրապետական աթոռներէն մէկուն ներկայացուցիչ միաբանները Իսթանպուլի մէջ պիտի սարքեն մամլոյ ասուլիս մը, ապա այդ մէկուն անվիճելիօրէն թիւ մէկ հասցէն պէտք է ըլլար Պատրիարքարանը, որու երդիքը անտարակոյս յարմարագոյն վայրը պիտի համարուէր։ Այդ նախընտրութիւնը նաեւ պիտի ամրապնդէր Անթիլիասի նախաձեռնութեան հնչողութիւնը, ինչ որ այժմ կը պակսի։
ԱՐԱ ԳՕՉՈՒՆԵԱՆ