ՀԱՐՑՈՒՄՆԵՐՈՒ ՊԱՏԱՍԽԱՆՆԵՐ ԱՌԱԿԱՑ ԳԻՐՔԷՆ ԵՒ ԲԱՑԱՏՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Հարցում. Ինչպէ՞ս հասկնալ Առակացի հետեւեալ համարը. «Յիմարը ցորենի հետ անկանի մէջ հաւանով ծեծես ալ, անոր յիմարութիւնը անկէ չ՚երթար» (Առ 27.22):

Պատասխան. Իմաստունին այս համարը կը վերաբերի բոլոր անոնց, որոնք կը յամառին իրենց յիմարութեան եւ տգիտութեան մէջ մնալ, մերժելով գիտութիւն ստանալ եւ իմանալ ճշմարտութիւնը: Աւելին, այս համարը կը վերաբերի բոլոր անոնց, որոնք մերժելով Աստուծոյ Հայրութիւնը, կը շարունակեն իրենք զիրենք սատանայի որդեգիր ընել, մեղքի կեանքով ապրիլ եւ հեռու մնալ Աստուծմէ: Այդպիսիները, Առակացի իմաստուն հեղինակին համաձայն, նոյնիսկ եթէ հաւանով ալ ծեծուին, միեւնոյնն է, անոնց յիմարութիւնը չ՚անցնիր, աւելի ճիշդ իրենք իրենց յիմարութենէն չեն հրաժարիր, քանի որ իրենք զիրենք այդ վիճակին մէջ հանգիստ կը զգան:

Սուրբ Գրիգոր Մեծը այսպէս կը բացատրէ այս համարը. «Օրինակ, անոնք պէտք է գիտնան, որ Սուրբ Գիրքին խօսքերը կ՚իրականանան իրենց վրայ, երբ բարձրաձայն կ՚աղաղակեն. “Յիմարը ցորենի հետ անկանի մէջ հաւանով ծեծես ալ, անոր յիմարութիւնը անկէ չ՚երթար” (Առ 27.22): Իսկ մարգարէն կը բողոքէ անոնց մասին, ըսելով. “Զանոնք ծեծեցիր, բայց ցաւ մը չզգացին, զանոնք հատցուցիր, բայց խրատ մը ընդունիլ չուզեցին” (Եր 5.3): Այդ պատճառով ալ Տէրը կ՚ըսէ. “Իմ ժողովուրդս անզաւակ պիտի թողում եւ պիտի կորսնցնեմ, վասն զի անոնք իրենց ճամբաներէն չդարձան” (Եր 15.7): Նաեւ կ՚ըսէ. “Քանզի ժողովուրդը զինք զարնողին չի դառնար” (Ես 9.13): Մարգարէն նաեւ կը բողոքէ ցաւերուն վէրքերէն խրատուողներուն ձայնով. “Բաբելոնին դեղ ըրինք, բայց բժշկութիւն չգտաւ” (Եր 51.9): Բաբելոնին դեղ տրուեցաւ, սակայն ան չբժշկուեցաւ: Որովհետեւ, երբ հոգին մեղք գործելու ամենէն թէժ շրջանին մէջ յանդիմանողական խօսքեր կը լսէ եւ կը զգայ անոնց պատճառած ցաւերը, ուշադրութիւն չի՛ դարձներ անոնց եւ փրկութեան ուղիղ ճանապարհին չի՛ վերադառնար: Տէրը այսպէս յանդիմանեց Իսրայէլի ժողովուրդին, երբ անոնք գերութեան մէջ էին եւ տակաւին մեղքի ճանապարհէն դարձի չէին եկած, ըսելով. “Իսրայէլի տունը ինծի կղկղանքի պէս եղաւ, ամէնքը հալոցի մէջ՝ պղնձի, անագի, երկաթի ու կապարի պէս՝ արծաթի կղկղանք եղան” (Եզ 22.18): Ասիկա կը նշանակէ, թէ Տէրը կամեցաւ զտել՝ մաքրել զանոնք Իր բարկութեան կրակին եւ ցաւերուն մէջ, որպէսզի զանոնք ոսկի եւ արծաթ ընէ, սակայն՝ “հեռացան Ինձմէ, եւ պղինձ, անագ, երկաթ ու կապար եղան, բայց եւ այնպէս, նոյնիսկ այդ դժուարութիւններուն մէջ, ո՛չ թէ առաքինութիւն գործելու հետամուտ եղան, այլ՝ պղծութիւն (մեղք)”:

Պղինձը բարձր ձայնով կ՚արձագանգէ երբ զարնենք անոր, քան որեւէ մէկ այլ մետաղի զարնենք: Այդ պատճառով, մարդը երբ կը մաքրուի, ձայներ կը հանէ, կարծես պղինձ ըլլայ հնոցին մէջ:

Իսկ երբ անագը վարպետօրէն մշակուի, այնպէս կը թուի, որ արծաթ ըլլայ: Այդ պատճառով, բոլոր անոնք որոնք երեւնալու մեղքը չեն ձգած, նոյնիսկ ցաւերու մէջ ալ ըլլան, անագի կը նմանին, որ հնոցի մէջ է:

Այդպէս ալ մարդը հնոցին մէջ եղած երկաթը կը գործածէ, երբ կը վիրաւորէ իր դրացի եղբայրները, նոյնիսկ եթէ անոնք նեղութիւններու մէջ ըլլան:

Իսկ կապարը, ապա ամենէն ծանր մետաղն է, այդ պատճառով բոլոր անոնք որոնք ծանրացան մեղքեր շալկելով եւ նոյնիսկ ցաւերը չկրցան զանոնք հեռացնել աշխարհիկ ցանկութիւններէն, նմանեցան կապարի, որ հնոցի մէջ է: Այդ պատճառով Եզեկիէլ մարգարէն գրեց. “Անիկա աշխատութիւնով զիս յոգնեցուց ու անոր ժանգը չելաւ, անոր ժանգը կրակով չելաւ” (Եզ 24.12):

Աստուած դատաստանի կրակով կը զգուշացնէ մեզ, որպէսզի մաքրէ մեզ ժանգէն, մեղքէն եւ պղծութիւններէն: Ժանգը նոյնիսկ կրակով չելաւ, որովհետեւ մինչ մենք փորձանքներու եւ ցաւերու մէջն ենք, մեղքերը (պղծութիւնները) մեզմէ չհեռացուցինք: Այդ պատճառով ալ մարգարէն կ՚ըսէ. “Արծաթագործը պարապ տեղ կ՚աշխատի, վասն զի չարերը չվտարուեցան: Անոնք Անպիտան արատ պիտի կոչուին, վասն զի Տէրը զանոնք մերժեց” (Եր 6.29-30):

Այս բոլորով հանդերձ, եկէք գիտակցինք, որ անոնք որոնք փորձանքները զիրենք բարեփոխուելու չե՛ն մղեր, ապա մեղմ եւ սիրառատ քարոզները կը հանգստացնեն զանոնք: Իսկ անոնց որոնց ցաւերը չեն օգներ բարեփոխուելու, կրնայ ըլլալ շողոքորթութիւնը ետ պահէ զիրենք չարիք գործելէ: Ինչպէս յայտնի է, դեղերու մեծ չափաբաժինները չեն կրնար բժշկել հիւանդը, մինչդեռ գաղջ ջուրը յաճախ զինք իր բնական վիճակին կը վերադարձնէ: Աւելին, որոշ վէրքեր հատումնային գործողութիւնները չե՛ն կրնար բուժել զանոնք, այլ բաւարար է որ իւղոտ վիրակապով կապուին, ու կը բժշկուին: Տակաւին, ամուր ադամանդը պողպատը չի՛ կրնար ջարդել զայն, բայց այծի արիւնը կրնայ փափկացնել զայն»:

Մարդ արարածը, հետեւաբար, պէտք է հեռու մնայ յիմարութենէն եւ յամառութենէն: Աստուած Ամենաբարին, մարդուն տուած է բանականութիւնը, որպէսզի գիտակցի իր գոյութեան, հասկնայ ինչու համար ինք ծնած է, ինչ կոչում ունի իր կեանքին մէջ, ինչ սխրագործութիւններ կրնայ կատարել՝ եթէ լաւապէս հասկնայ ինքզինք եւ զինք Արարող Ամենակարող Աստուածը: Յիմարութիւնն ու յամառութիւնը արգելք կը հանդիսանան մարդուն այս բոլորին գիտակցելու, հետեւաբար, մարդ աղօթքներով, աշխատանքով ու տքնութեամբ պիտի աշխատի եւ փորձէ իրմէ հեռու վանել յիմարութիւնն ու յամառութիւնը, որպէսզի իր մէջ միշտ փայլի ու շողայ աստուածային լոյսն ու իմաստութիւնը, որ մարդս զարդարող աստուածային պարգեւներ են՝ ձրիաբար տրուած մարդուն Աստուծոյ կողմէ: 

Յարգը գիտնանք այդ պարգեւներուն եւ մենք մեզ չզրկենք աստուածային օգնականութենէն եւ նախախնամութենէն:

ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ

•շար. 136

Վաղարշապատ