ՈՍԿԵԴԱՐՈՒ ԴԱՍԵՐ - ՄՏՈՐՈՒՄՆԵՐ՝ Ս. ԹԱՐԳՄԱՆԻՉՆԵՐՈՒ ՄԱՍԻՆ ԵՒ ԱՆՈՆՑ ՊԱՏԳԱՄԸ ՄԵԶՄԷ ԻՒՐԱՔԱՆՉԻՒՐԻՆ

Հայ Եկեղեցին ամէն տարի հոկտեմբեր ամսուն կը նշէ Սրբոց Թարգմանչացը։ Տօնի խորհուրդը դարեր շարունակ եւ տարբեր պատմական ժամանակահատուածներուն, մեր հոգեւոր եւ աշխարհիկ դասի կողմէ, մեզի փոխանցուած է։ Մեզմէ իւրաքանչիւրը իր պաշտօնի բերումով, նոյն առաքելութեամբ շարունակած է եւ կը շարունակէ այդ պատգամը, ուղերձը փոխանցել նոր սերունդին՝ դարու մարտահրաւէրները թիավարելով։

Մենք՝ որպէս շառաւիղները այդ ստեղծագործներուն, այսօր առաւել քան երբեւէ կրկին մեր հայեացքը կ՚ուղղենք եւ կը դիմենք անոնց, որոնք այբուբեն պարգեւեցին մեր ժողովուրդին՝ մայրենի լեզուով արտայայտուելու, թոյլ տուին առընչուիլ Աստուածաշունչին հետ մեր մայրենիով եւ դարերու ընթացքին սնահաւատութեան, եսասիրութեան եւ խաբէութեան փոխարէն՝ գիտելիքի, իմաստութեան եւ ազնուութեան վրայ հիմնուած կենսակերպ մարմնաւորեցին։ 

Տասնվեց դար անց, մենք կրկին կ՚անսանք անոնց խորհուրդներուն եւ կը քալենք անոնց ուղիով։

Այսօր, անտարբեր այս աշխարհահամակարգի մէջ, անոնք ի՞նչ դասեր կ՚առաջարկեն մեզի, արդեօք անոնց գործողութիւնները այժմէակա՞ն են՝ փոփոխուող ամենօրեայ մեր կեանքին համար։

Հինգերորդ դարուն Սուրբ Թարգմանիչները, զարմանալիօրէն, ապրեցան այդ դարու աշխարհաքաղաքական սպառնալիքները, եւ անոնց ոգին ձգտեցաւ ճեղքել դարու ժխորը՝ պարզութեան հասնելու։ Աստուածաշունչէն անոնց թարգմանած առաջին բառերն եղան․ «ճանչնալ իմաստութիւնն ու խրատը… հասկնալ ճշմարիտ արդարութիւնը եւ ուղղել իրաւունքը» (Առակաց 1․2-3)։

Այսօր, 21-րդ դարուն, ի՞նչ կրնանք սորվիլ Սուրբ Թարգմանիչներէն։

Առաջին՝ նախ ճշմարտութիւնը պէտք է դասել ամէն ինչէ վեր․ թարգմանիչները հաւատարմօրէն թարգմանեցին, փորձեցին բացայայտել եւ հասկնալ լաւագոյն աղբիւրները եւ երբեք չփորձեցին իրենց սեփական օրակարգը մտցնել բառերուն մէջ: Մեզի համար նոյնպէս ճշմարտութիւնը պէտք է առաջնահերթ ըլլայ. ապահովենք մեր աղբիւրներու հաւաստիութիւնը, ժամանակ տանք տարբեր կողմերն ու տեսակէտները հասկնալու համար, մերժենք գաղտնիութիւնը, քարոզչութիւնը, նենգափոխութիւնը եւ կողմ ըլլանք թափանցիկութեան եւ անկեղծութեան:

Երկրորդ՝ հապճեպութեան փոխարէն նախընտրել խորամիտ ու համբերատար մօտեցում․ խուսափիլ մակերեսային լուրերէն եւ զերծ մնալ արագ ու չմտածուած դատողութիւններէն։ Թող խորամտութիւնը մեզ առաջնորդէ բացայայտելու երեւոյթներու բուն էութիւնը։ 

Երրորդ՝ ծառայութիւնը գերադասել իշխանութենէն. թարգմանիչները դպրոցներ կառուցեցին եւ խիղճ ձեւաւորեցին: Անոնք աշխատեցան զերոյէն վեր, չպարտադրեցին վերէն վար: Անոնք աշխատեցան տարբեր շրջաններու հայերը համախմբել մէկ շրջագիծի մէջ: Նոյն կերպով, մենք չենք կրնար թոյլ տալ, որ մեր սրբազան ժառանգութիւնը զէնք դառնայ միմեանց դէմ. մենք կառուցելու համար այնպիսի ձեւով պէտք է օգտագործենք զայն, որ ամրապնդէ մեր ժողովուրդը ընդհանուր առմամբ, եւ որ պատուէ Աստուծոյ պատկերը մեզմէ իւրաքանչիւրի մէջ։ 

Չորրորդ՝ աղօթքը առաջնահերթ համարեցէք խօսքէն կամ գործողութենէն․ անոնք կը հասկնային, որ Աստուծոյ առջեւ մեր խոնարհութիւնը ճանչնալը մարդու հետ ցանկացած փոխազդեցութենէն առաջ առաջին քայլն է: Մենք նոյնպէս պէտք է խօսինք եւ գործենք այն գիտակցութեամբ, որ Աստուծոյ աչքերը մեր վրայ են, որ մեր նպատակն է կատարել Անոր կամքը: Մեր հաւատքը ներդնենք կենդանի հաստատութիւններու մեջ, որպէսզի ատոնք ըլլան վստահելի, հաշուետու եւ ուշադիր՝ ընդհանուր բարօրութեան նկատմամբ։

Այս դասերէն քաղելով՝ դիտարկենք զանոնք որպէս այսօրուան ճշգրիտ քայլեր։

Իւրաքանչիւր հաւատացեալ․

- Ներշնչուելով Սուրբ Գիրքով ու մեր սուրբերու վկայութեամբ՝ սուրբգրային խօսքը վերածէ առօրեայ գործի. աշխատանքի մէջ ըլլան ազնիւ ու արդար, պահպանեն խօսքի պարզութիւնն ու մաքրութիւնը։ Իւրաքանչիւրը թող փորձէ հրաժարիլ չարախօսութենէն, ընդդիմախօսի հանդէպ նուաստացնող խօսքէն, իսկ հարկ եղած պարագային զայն ուղղել մեղմութեամբ։ Չմոռանան նաեւ սիրոյ եւ ողորմութեան պատգամը՝ կարեկցանք դրսեւորեն կարօտեալներուն եւ տառապեալներուն հանդէպ։

- Կիրառեն թափանցիկ կառավարում եւ սահմանեն ազնուութեան հանրային չափանիշ։ Պետական ծառայողներու եւ առաջնորդներու համար պաշտպանեն իւրաքանչիւր անձի խիղճի ազատութիւնն ու արժանապատուութիւնը։ Խօսին պարզութեամբ, խուսափին սրբազան լեզուի խեղաթիւրումէն եւ ողջունեն անկախ վերահսկողութիւն։ Ձգտին ընդհանուր բարօրութիւնը դասել՝ կուսակցական շահերէն վեր։ Կառուցեն հարթակներ, ուր սփիւռքն ու հայրենիքը համագործակցին երկարատեւ օգուտի համար։ 

- Լեզուն դարձնեն մշակոյթի աղբիւր։ Հայոց լեզուն ո՛չ միայն ժառանգութիւն է, այլեւ՝ կենդանի հարստութիւն։ Սիրեն եւ պատուեն զայն, յատկապէս սփիւռքի մէջ՝ կարդան, ուսուցանեն եւ ստեղծագործեն մայրենիով։ Երբ լեզուն կ՚ապրի, այբուբենը կը դառնայ սերունդները միաւորող կամուրջ, այլ ոչ՝ պատ, որ կը բաժնէ զանոնք։

- Արժեւորեն համայնքային հաստատութիւնները՝ հիմնեն նոր եկեղեցական համայնքներ, դպրոցներ, լրատուամիջոցներ ու կազմակերպութիւններ՝ ի բարօրութիւն մեր ժողովուրդին։

Սիրելի հաւատացեալներ,

Եկեղեցին Աստուծոյ պարգեւն է մեզի շնորհուած. ան չի պատկանիր որեւէ կուսակցութեան: Եկեղեցին այն կապն է, որ կը հիւսուի մեր պատմութեան միջոցով՝ մեր անցեալի սերունդները կապելով բոլոր հայերու հետ, իմաստ տալով անոնց նուաճումներուն եւ զոհաբերութիւններուն՝ վստահեցնելով մեր երեխաներու կողմէ ժառանգուող ապագայի մասին։

Մեր հայրենիքը եւս մեծագոյն պարգեւ է, մեր ազգային ինքնութեան մարմնաւորումն է, որ կը միաւորէ բոլոր հայերը։ Անոր առօրեայ գոյութիւնը, բնականաբար, արտայայտութիւն կը գտնէ քաղաքական դաշտին մէջ, ուր կան տարբեր կարծիքներ եւ մրցակցող ձայներ։ Քաղաքականութիւնը առաւել արդիւնաւէտ կը ծառայէ ազգի շահերուն, առաջնորդուելով միայն գաղափարական, բարոյական եւ հոգեւոր այն արժէքներով, զորս դարեր շարունակ լաւագոյնս բնութագրած է հայ ժողովուրդը։ 

Թող աղօթքը առաջնորդէ խօսքն ու գործը․ անոնք կը գիտակցէին, որ մարդը չի կրնար ճշմարիտ խօսք ըսել կամ արդար գործ ընել, եթէ նախ չխոնարհի Աստուծոյ առջեւ։ Մեր իւրաքանչիւր խօսքը եւ քայլը թող սկիզբ առնեն աղօթքէն՝ յիշելով, որ Աստուծոյ հայեացքն է մեր վրայ։ 

Ուստի, հասարակական ծառայողները, քաղաքական գործիչներն ու պաշտօնատար անձինք կոչուած են պաշտպանելու խիղճի ազատութիւնն ու մարդու արժանապատուութիւնը՝ խուսափելու խեղաթիւրումէն։ Իրենց որոշումներուն մէջ անոնք պէտք է գերադասեն ազգային բարիքը կուսակցական շահերէն։ Միայն այդպէս հնարաւոր կ՚ըլլայ ստեղծել առողջ հասարակութիւն եւ բարգաւաճ երկիր՝ ամուր կապերով սփիւռքի ու հայրենիքի միջեւ։

ՈՍԿԵԴԱՐՈՒ ԴԱՍԵՐԸ

Սուրբ Թարգմանիչներու Ոսկեդարը ո՛չ միայն անցեալի յիշողութիւն է, այլեւ մեզ առաջնորդելու ձգտում։

Հայոց այբուբենը ստեղծելով՝ թարգմանիչները մեզի տուին լոյս եւ գիտելիք բերելու գործիք։ Անոնք հաւատացած էին, որ իրենց յաջորդող հայերը կ՚ընտրեն այս գործիքը լաւագոյնս եւ բարձրագոյն ձեւով օգտագործելու համար։

Նոր Ոսկեդարը անրջանք չէ․ ան հնարաւոր է նոյնիսկ մեր օրերուն։ Ան կը սկսի փոքրիկ քայլերով՝ ընտանիք, որ միասին կ՚աղօթէ, ուսանող, որ կը բացայայտէ Նարեկացիի ոգին, համայնք, որ զօրավիգ կը կանգնի տառապեալներուն, պետական ու հասարակական հաստատութիւններ, որոնք կ՚աջակցին գիտութեան, կրթութեան եւ մշակոյթի զարգացման։ Աստուած այդ փոքրիկ սերմերը Իր շնորհքով կը վերածէ առատ բերքի։

 Մեր եկեղեցւոյ սիրելի զաւակներ, այսօ՛ր մեզմէ իւրաքանչիւրը կոչուած է դառնալու Քրիստոսի «կենդանի թուղթը», ինչպէս կ՚ըսէ Սուրբ Պօղոս առաքեալի երկրորդ թուղթը ուղղուած «Յայտնի էք որպէս Քրիստոսի Թուղթեր՝ սպասաւորուած մեզմէ եւ գրուած ոչ թէ մելանով, այլ կենդանի Աստուծոյ Հոգիով, ոչ թէ քարեղէն տախտակներու վրայ, այլ սրտի մարմնեղէն տախտակներու վրայ»։ Այդ թուղթը կը կարդացուի մեր վարքի, գործերու եւ ծառայութեան մէջ։ 

Տիրոջմէն խնդրենք՝ Սուրբ Թարգմանիչներու աղօթքներով եւ բարեխօսութեամբ մաքրէ՝ մեր միտքերը խառնաշփոթութենէ, մեր սիրտերը մակերեսայինէ եւ ազատէ մեր վկայութիւնը շահարկումէ, որպէսզի մենք կարենանք ընթանալ ճիշդ ուղիով, գործել արդարութեամբ եւ նպաստել նոր Ոսկեդարի մեկնարկին՝ թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ սփիւռքի մէջ։

ԽԱԺԱԿ ԱՐՔ. ՊԱՐՍԱՄԵԱՆ