ԾԱՒԱԼՈՒՆ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ

Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան ե­րէկ հե­ռա­խօ­սազ­րոյց մը ու­նե­ցաւ Ռու­սաս­տա­նի Նա­խա­գահ Վլա­տի­միր Փու­թի­նի հետ։ Ինչ­պէս ծա­նօթ է, Սու­րիոյ Էլ Պապ քա­ղա­քին մօտ նա­խըն­թաց օր նա­հա­տա­կուե­ցան թուրք զի­նուոր­ներ, ո­րոնք «Եփ­րա­տի վա­հան» գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն շրջագ­ծով կը գտու­նէին այն­տեղ։ Տե­ղա­կան մա­մու­լը հա­ղոր­դեց, որ Սու­րիոյ բա­նա­կին թի­րա­խը դար­ձած էին ա­նոնք։ Այս ի­րա­դար­ձու­թիւ­նով պայ­մա­նա­ւո­րուած մթնո­լոր­տին մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ Էր­տո­ղա­նի եւ Փու­թի­նի ե­րէ­կուան հե­ռա­խօ­սազ­րոյ­ցը։

«Ա­նա­տո­լու» գոր­ծա­կա­լու­թեան հա­ղոր­դում­նե­րով, եր­կու ղե­կա­վար­նե­րը կանգ ա­ռին թէ՛ երկ­կող­մա­նի յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն եւ թէ տա­րած­քաշր­ջա­նի ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րուն վրայ, Սու­րիոյ գլխա­ւո­րու­թեամբ։ Ա­նոնք հա­մա­կար­ծիք գտնուե­ցան, որ­պէս­զի թափ տան Հա­լէ­պի առ­կայ մար­դա­սի­րա­կան ճգնա­ժա­մի լու­ծում մը գտնե­լու ուղ­ղեալ ջան­քե­րուն։ Էր­տո­ղան եւ Փու­թին Էլ Պա­պի մօ­տա­կայ­քին նա­հա­տա­կուած թուրք զի­նուոր­նե­րու խնդրին շուրջ փո­խա­նա­կե­ցին թէ՛ կար­ծիք­ներ եւ թէ ի­րենց տե­ղե­կու­թիւն­նե­րը։

Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Էր­տո­ղան շեշ­տեց, որ «Եփ­րա­տի վա­հան» գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը կ՚ա­-պա­ցու­ցա­նեն ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ պայ­քա­րի շուրջ Թուր­քիոյ վճռա­կա­մու­թիւ­նը։ Ան միեւ­նոյն ժա­մա­նակ ընդգ­ծեց, որ Թուր­քիա կը պաշտ­պա­նէ Սու­րիոյ տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թիւ­նը։

Հե­ռա­խօ­սազ­րոյ­ցին ըն­թաց­քին եր­կու ղե­կա­վար­նե­րը վե­րա­հաս­տա­տե­ցին ի­րենց վճռա­կա­մու­թիւ­նը՝ խրա­խու­սե­լու հա­մար Թուր­քիա-Ռու­սաս­տան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու բնա­կա­նո­նաց­ման գոր­ծըն­թա­ցը։ Ա­նոնք հա­մո­զո­ւած են բո­լոր ուղ­ղու­թիւն­նե­րով յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը ա­ռա­ւել եւս ամ­րապն­դե­լու մա­սին։ Այս ամ­բող­ջին մէջ կա­րե­ւո­րուե­ցան մօ­տա­լուտ բարձր մա­կար­դա­կի շփում­նե­րը։ Ար­դա­րեւ, Վար­չա­պետ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ յա­ռա­ջի­կայ Դեկ­տեմ­բե­րի 6-ին այ­ցե­լու­թիւն մը պի­տի տայ Մոս­կուա։ 2017 թուա­կա­նի ա­ռա­ջին կէ­սին ալ նա­խա­տե­սուած է Թուր­քիա-Ռու­սաս­տան Բարձր մա­կար­դա­կի հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան խոր­հուր­դին ժո­ղո­վը։

Բաց աս­տի, Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Սէր­կէյ Լաւ­րովն ալ ար­դէն յա­ռա­ջի­կայ շաբ­թուան մէջ պի­տի այ­ցե­լէ Թուր­քիա։ Դեկ­տեմ­բե­րի 1-ին Ա­լա­նիա­յի մէջ ան պի­տի մաս­նակ­ցի Թուր­քիա-Ռու­սաս­տան Հա­մա­տեղ ռազ­մա­վա­րա­կան ծրագ­րա­ւոր­ման խմբա­կի ժո­ղո­վին։ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Մեւ­լիւտ Չա­վու­շօղ­լուի գլխա­ւո­րու­թեամբ այդ ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցե­լիք թրքա­կան պա­տուի­րա­կու­թեան հետ Լաւ­րով բա­նակ­ցու­թիւն­ներ պի­տի վա­րէ երկ­կող­մա­նի յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին շուրջ։ Պի­տի շօ­շա­փուին նաեւ տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին խնդիր­ներ եւ մի­ջազ­գա­յին օ­րա­կար­գի հրա­տապ նիւ­թեր։

Լաւ­րո­վի Ա­լա­նիա կա­տա­րե­լիք այ­ցե­լու­թեան ըն­դա­ռաջ Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան բան­բեր Մա­րիա Զա­խա­րո­վան ալ մեկ­նա­բա­նու­թիւն­նե­րով հան­դէս ե­կաւ Ան­գա­րա-Մոս­կուա յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն շուրջ։ Իր խօս­քե­րով, եր­կու եր­կիր­նե­րուն մի­ջեւ ծա­գած ռազ­մաօ­դա­նա­ւի տագ­նա­պին վրա­յէն ան­ցած է տա­րի մը եւ այս ըն­թաց­քին թրքա­կան կող­մը քա­ղած է անհ­րա­ժեշտ դա­սե­րը, ը­րած՝ անհ­րա­ժեշտ հե­տե­ւու­թիւն­նե­րը։ «Թէեւ ռու­սա­կան կող­մին մօտ փա­փաք գո­յու­թիւն ու­նի երկ­կող­մա­նի յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը նախ­կին ձե­ւին վե­րա­դարձ­նե­լու հա­մար, սա­կայն այս բա­նը ժա­մա­նա­կի կը կա­րօ­տի։ Ար­դա­րեւ քա­նիցս ը­սած ենք, որ շատ դիւ­րին է խան­գա­րել յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը, սա­կայն դժուար՝ ա­նոնց վե­րա­կանգ­նու­մը», ը­սաւ ռուս բան­բե­րը։