ՄԱՐԴՈՒՍ ԲԱՐՁՐ ԿՈՉՈՒՄԸ

Մարդ ստեղ­ծուած է բարձր կո­չու­մով, վախ­ճա­նի մը հա­մար, որ երկ­րա­ւոր բո­լոր նպա­տակ­նե­րը կը գե­րա­զան­ցէ։

Ար­դա­րեւ, մարդ որ­քան այս «հո­ղա­յին պա­տեան»ը, այ­սինքն իր մար­մի­նը կը կրէ, կրնա՛յ երկ­րի վրայ շրջիլ եւ ան­կէ օգ­տուիլ՝ սնա­նիլ։ Սա­կայն հո­գին՝ որ մար­դու մէ՛ջն է, երկ­րա­յին ո՛չ մէկ բան ճա­շա­կե­լու է, քա­նի որ ա­նոր զբա­ղու­մը եր­կի՛նքն է։ Հո­գին երկ­րի չի՛ պատ­կա­նիր։

Ուս­տի հո­գին, առ այժմ, ստի­պուած է մարմ­նին հետ երկ­րի վրայ բնա­կիլ, սա­կայն, պէտք է ան­կէ սրտով, ներք­նա­պէս բաժ­նուած ապ­րի՝ միշտ պատ­րա՛ստ զայն լքե­լու, ան­կէ բաժ­նուե­լու, իր բարձր եւ էա­կան կո­չու­մին հա­մար, միշտ բա՛րձր եւ ա­զա՛տ ա­մէն տե­սակ երկ­րա­ւոր, աշ­խար­հա­յին, ժա­մա­նա­կա­ւոր բա­րիք­նե­րէն։

Ա­հա­ւա­սիկ, ա՛յս է, որ մար­դը բո­լոր երկ­րա­ւոր եւ ան­բան ա­րա­րած­նե­րէն կը զա­նա­զա­նէ, ի՛նչ որ բնու­թիւն եւ կրօն եւ բա­րո­յա­կա­նու­թիւն իր­մէ կը պա­հան­ջեն եւ ի՛նչ որ իր բնու­թեան կա­տա­րե­լա­գոր­ծո՛ւմն է։

Միա՛յն այս կեր­պով կ՚ա­պա­հո­վուի մարդ­կա­յին պա­տի­ւը, ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը եւ ա­զա­տու­թիւ­նը, ա՛յս­պէս կը պահ­պա­նուին բնու­թեան ա­նայ­լայ­լե­լի եւ մշտնջե­նա­կան օ­րէնք­նե­րը, ո­րոնք կա­րե­լի չէ՛ ո­րե­ւէ կեր­պով վի­րա­ւո­րել կամ վնաս հասց­նել ա­նոնց։

Բայց, պէտք է ըն­դու­նիլ, թէ՝ մար­դոց մէջ, բո­լո­րը ար­ծիւ­ներ եւ ա­ղաւ­նի­ներ չեն, որ այս ցած մթնո­լոր­տէն կա­րե­նան վե՛ր բարձ­րա­նալ, վեր բարձ­րա­նա­լու կա­րո­ղու­թիւ­նը եւ քա­ջու­թիւ­նը ու­նե­նան։

Ա­մէն ոք իր թե­ւե­րը կ՚ուղ­ղէ հոն՝ ուր երկ­նա­պար­գեւ օ­դը կը փչէ, որ միա՛յն մար­դուս թե­ւե­րուն ուղ­ղու­թիւն կու տայ, որ­քան թե­ւե­րուն ու­ժը եւ տա­րո­ղու­թիւ­նը կը նե­րէ, եւ ո՛ր­քան օ­դը վե՛ր կը պա­հէ այն՝ որ կ՚ու­զէ բարձ­րա­նալ։

Ար­դա­րեւ կրօ­նը ա­ւե­լին չի հրա­մա­յեր ու պար­տադ­րեր, ան միայն «հրա­ւէր» կ՚ուղ­ղէ եւ կը թե­լադ­րէ։

Կրօ­նը, նախ, հա­ւա­տա­րիմ է մար­դուս ըն­դո­ծին «ա­զատ կամք»ին, ուս­տի կը թո­ղու որ ան ո­րո­շէ իր ըն­թաց­քը եւ ընտ­րէ իր ճամ­բան։ Յե­տոյ մար­դէն կը պա­հան­ջէ այն՝ ի՛նչ որ կը նե­րէ ա­նոր անձ­նա­կան ու­ժը եւ կա­րո­ղու­թիւ­նը։ Ո՛չ ո­քէ կը սպա­սուի կա­տա­րել ան­կա­րե­լին, այ­լա­պէս մարդ պար­տա­ւո՛ր է դիւ­րա­տար ը­նե­լու մի­ջոց­նե­րը ո­րո­նել այն ինչ որ դժուար է, դար­ձեալ իր ու­ժին նե­րած չա­փով։

Մարդ ե­թէ ու­ժը չու­նի ա­ռանց կեան­քի ըն­կե­րի ապ­րե­լու, կրնայ ընտ­րել մէ­կը. կրօ­նը եր­բեք չ՚ար­գի­լեր, այլ կը հա­ւա­նի եւ կ՚ու­րա­խա­նայ։

«Սի­րէ՛ զայն ան­կեղ­ծու­թեամբ». ա­հա­ւա­սիկ ա՛յս կը հրա­մա­յէ եւ կը պա­հան­ջէ կրօ­նը։

Սա­կայն այս սէ­րը այն սի­րոյն են­թար­կուած պի­տի ըլ­լայ, որ կը պար­տի ա­մէն բան զինք Ստեղ­ծո­ղին՝ որ ո՛չ միայն կարճ ժա­մա­նա­կի մը հա­մար ստեղ­ծած է այդ ա­մէն­քը, այլ ամ­բողջ յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թեան մէջ կ՚ու­զէ ապ­րիլ ու ապ­րեց­նել զա­նոնք։ Ա՛յս բնու­թիւ­նը կ՚ու­զէ եւ կրօ­նը կը պար­տա­ւո­րէ ու կը պար­տադ­րէ զայն։

Մար­դուս սիր­տը, ար­դա­րեւ, չի փա­փա­քիր ա­մէն ինչ լքել, ա­մէն բա­րի եւ օգ­տա­կար բան՝ ո­րոնք իր իսկ գան­ձերն են։ Պա­հել պէ՛տք է զա­նոնք, ան­տա­րա­կոյս, կրօ­նը թոյլ կու տայ եւ նոյ­նիսկ կը հրա­մա­յէ ա­սի­կա։

Բայց պէտք է ու­շա­դիր ըլ­լալ, որ ա­նոնք չգրա­ւեն մար­դուս ամ­բողջ սիր­տը, քա­նի որ մար­դուս սիր­տը ա­ւե­լի՛ բարձ­րա­գոյն Էա­կի, ա­մէն ինչ ստեղ­ծող ե՛ւ խնա­մող Տի­րոջ կը վե­րա­բե­րի, Ա­նոր կը պատ­կա­նի։

Մարդ կրնայ ու­նե­նալ զա­նոնք, ա­մէն բա­րի եւ օգ­տա­կար բան, սա­կայն իր սիր­տը պէտք է նուի­րէ գե­րա­զան­ցա­պէս Ա­նոր՝ որ ի­մաս­տը, նպա­տա­կը եւ վախ­ճանն է իր ամ­բողջ էու­թեան։ Մարդ գո­յու­թիւն ու­նի, էու­թիւն մըն է Ա­նոր էու­թեամբ, Ա­նոր գո­յու­թեամբ եւ յատ­կա­պէս Ա­նոր շնոր­հիւ։

Մարդ կա՛յ, ո­րով­հե­տեւ Աս­տուած կա՛յ։

Ոե­ւէ մարդ կրնայ ու­նե­նալ նպա­տակ­ներ, ը­սինք ան­ձեր, որ իր­մէ կա­խում ու­նին ո­րե­ւէ պատ­ճա­ռով, եւ թէ կը մե­ծա­րեն, կը պա­տուեն զինք, պէտք է ըն­դու­նի այդ մե­ծա­րան­քը ան­շուշտ, այդ յար­գան­քը որ ցոյց կու տան ի­րեն, բայց պէ՛տք է ուղ­ղէ զայն ամ­բող­ջու­թեամբ Բարձ­րեա­լին՝ ո­րուն միայն կը վա­յե­լէ ա­մէն յար­գանք եւ պա­տիւ, ո­րուն խո­նարհ ծա­ռան եւ հպա­տա՛կն է մարդ։ Եւ ե­թէ կ՚ու­զէ մարդ այդ պա­տի­ւը ի­րեն վե­րա­պա­հել՝ ա­սի­կա ինք­նա­խա­բէու­թիւն է ե՛ւ ա­նի­րա­ւու­թիւն ե՛ւ յափշ­տա­կու­թիւն Ա­նոր դէմ, որ կրօ­նը կ՚ար­գի­լէ։

Կրօ­նը ո­րե­ւէ պա­տուէր չի տար կեան­քի զա­նա­զան վի­ճակ­նե­րու եւ ապ­րում­նե­րու հա­մար, ո­րոնք բնու­թիւ­նը դրած է մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թեան մէջ։ Կրօ­նը թէեւ պա­տուէր չի տար այդ մա­սին, բայց կը սրբաց­նէ այդ բո­լո­րը։ Ուս­տի կրօ­նը, ա­մէն տեղ, ա­մէն ժա­մա­նակ կը հսկէ, պաշտ­պան կը կանգ­նի մար­դուն ար­ժա­նա­պա­տուու­թեան, ազ­նուու­թեան, ազ­նուա­կա­նու­թեան եւ «Աս­տուա­ծու­թեան ի­րա­ւունք»նե­րուն։ Կրօ­նը տէր կը կանգ­նի մար­դուն ազ­նուա­կա­նու­թեան մա­նա­ւանդ, ո­րուն ո՛չ մէկ բան, բա­ցի Ան­սահ­մա­նէն ար­ժա­նի է, վա­յել է։ Եւ ա­հա­ւա­սիկ, մար­դուն բարձր կո­չու­մը հո՛ս է. նմա­նիլ իր Ա­րար­չին, քա­նի որ Ա­նոր պատ­կե­րով է ստեղ­ծուած։

Աս­տու­ծոյ ի­րա­ւունք­նե­րը՝ որ ի­րեն նուի­րուած են ա­րար­չու­թեան պա­հէն իսկ, կը պա­հան­ջեն մար­դուն ամ­բողջ սիր­տը։ Եւ ե­թէ կրօ­նը՝ մար­դոց մէկ մա­սը, սո­վո­րա­կան ըն­թաց­քէն վեր, ա­ւե­լի՛ կա­տա­րեալ եւ ամ­բող­ջա­կան երկր­պա­գու­թեան կը հրա­ւի­րէ Աս­տու­ծոյ առ­ջեւ, այս չի՛ հա­կա­սեր Բնու­թեան, այլ կը բարձ­րաց­նէ զայն։

Եւ ան­սահ­ման բա­րու­թեան, Ա­րա­րիչ եւ Նա­խախ­նամ Աս­տու­ծոյ հզօր ու ա­մե­նա­կա­րող ա­ջին ո­ղոր­մու­թեան գործն է, որ մարդ ինք­զինք ա­զա­տած կը նկա­տէ ա­մէն ա­նաս­տուած մո­լո­րու­թե­նէ եւ իր սրտին մէջ ու­րիշ հա­կում չ՚ու­նե­նար, բայց միայն իր Նա­խախ­նա­մի՛ն։

Եւ մարդ, ա­հա­ւա­սիկ ա՛յս­պէս կը ճանչ­նայ իր Ա­րա­րի­չը եւ Նա­խախ­նա­մը՝ կը ճանչ­նայ զԱյն, կը սի­րէ զԱյն, եւ Ա­նոր նմա­նու­թեամբ կ՚ապ­րի այս աշ­խար­հի վրայ իր ժա­մա­նա­կա­ւոր կեան­քը։ Չէ՞ որ ո­րե­ւէ բան կա­րե­նալ սի­րե­լու հա­մար պէտք է նախ ճանչ­նայ զայն։ Ուս­տի ա­ռանց ճանչ­նա­լու, մարդ ի՞նչ­պէս կրնայ սի­րել կամ ա­տել, ի՞նչ­պէս կրնայ ըն­դու­նիլ կամ մեր­ժել, ու­րա­նալ։

Ու­րեմն ճանչ­նա՛նք զԱս­տուած եւ սի­րե՛նք զԱյն։

Երբ մարդ ճանչ­նայ մէ­կը, այ­լեւս գի­տէ, թէ ո՛վ է ան։ Այս կեր­պով ալ, մարդ երբ ճանչ­նայ Աս­տուած, գի­տէ այ­լեւս, թէ ո՛վ է Ան, Իր լոյ­սը կը զգայ իր սրտին մէջ՝ կը լու­սա­ւո­րուի։ Իսկ լու­սա­ւո­րուած մար­դը ա­պա­հով մարդ է, անվ­տանգ, ի­րեն ար­կած չի պա­տա­հիր այ­լեւ, քա­նի որ ան ճանչ­ցա՛ծ է Ա­մե­նավս­տա­հե­լին՝ իր Նա­խախ­նա՛­մը, այն՝ որ ստեղ­ծած է նաեւ զինք յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թեան հա­մար։

Յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թեան կո­չուած ա­մէն ինչ ա­պա­հո­վու­թեան տակ է, անվ­տանգ կը յա­ռա­ջա­նայ դէ­պի յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թիւն։ Եւ մարդ իր այս կո­չու­մով կրնայ դի­մագ­րա­ւել ա­մէն նե­ղու­թիւն, ա­մէն դժուա­րու­թիւն, ա­մէն չա­րիք որ կը ներ­կա­յա­նան ի­րեն առ­ջեւ այս երկ­րա­ւոր ե՛ւ ժա­մա­նա­կա­ւոր կեան­քին մէջ։ Ուս­տի մարդ պէտք է գի­տակ­ցի իր կո­չու­մին, պէտք է անդ­րա­դառ­նայ եւ տես­նէ իր յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թիւ­նը՝ ո­րուն կո­չուա՛ծ է…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Դեկ­տեմ­բեր 3, 2016, Իս­թան­պուլ