ՀԱՒԱՍԱՐԱԿՇՌՈՒԱԾ ԾՐԱԳԻՐ

Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի «Պի­լէք» հանգս­տա­րա­նի սրա­հին մէջ ե­րէկ ե­րե­կո­յեան տե­ղի ու­նե­ցաւ Հա­մայն­քա­յին վա­քըֆ­նե­րու հար­թա­կի (VADİP) 2016 թուա­կա­նի վեր­ջին ժո­ղո­վը։ Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի հո­գա­բար­ձու­թեան ա­տե­նա­պետ Պետ­րոս Շի­րի­նօղ­լուի գլխա­ւո­րու­թեամբ տե­ղի ու­նե­ցաւ նիս­տը, ո­րու ըն­թաց­քին քննար­կուե­ցան հա­մայն­քի բազ­մաբ­նոյթ խնդիր­նե­րը։ Ժո­ղո­վի ամ­բող­ջին մէջ ա­ռանձ­նա­ցաւ կա­րե­ւոր ի­րա­դար­ձու­թեան մը դրա­կան լու­րը։ Այս­պէս, հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րը ող­ջու­նե­ցին Պէյ­քո­զի եր­բեմ­նի գե­րեզ­մա­նա­տան տա­րած­քի ար­ժե­ւոր­ման հար­ցին շուրջ ստեղ­ծուած նոր հե­ռանկար­նե­րը։ Ար­դա­րեւ, այս խնդի­րը մի­ջո­ցէ մը ի վեր ա­ռաջ­նա­հեր­թօ­րէն կը զբա­ղեց­նէ մեր հա­մայն­քի օ­րա­կար­գը։ Պէյ­քո­զի Ս. Նի­կո­ղա­յոս ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խո­րուր­դի ա­տե­նա­պետ Վա­րու­ժան Մա­ղա­քեան եւ իր ըն­կեր­նե­րը քա­նի մը տա­րի ա­ռաջ այդ տա­րած­քը յանձ­նած էին Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի հո­գա­բար­ձու­թեան՝ ա­նոր ար­ժե­ւոր­ման բարդ գոր­ծըն­թա­ցը յա­ռաջ տա­նե­լու ակն­կա­լու­թեամբ։ Ա­ւե­լի վերջ, հի­ւան­դա­նո­ցի հո­գա­բար­ձու­թեան եւ Պէյ­քո­զի թա­ղա­յին խոր­հուր­դին մի­ջեւ ձեռք բե­րուած պայ­մա­նա­ւո­րուա­ծու­թիւ­նը յետս կո­չուած էր։ Պէյ­քո­զի թա­ղա­յին խոր­հուր­դը ո­րո­շած էր այս ան­գամ նման հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւն մը ծա­ւա­լել Պատ­րիար­քա­րա­նի հետ։ «Յո­վա­կիմ 1461» վա­քը­ֆը այս գոր­ծար­քը յա­ռաջ տա­նե­լու հա­մար ստեղ­ծուած էր Պատ­րիար­քա­կան Ա­թո­ռին կող­մէ։

Պէյ­քո­զի եր­բեմ­նի գե­րեզ­մա­նա­տան տա­րած­քի մէկ հա­տուա­ծին վրայ ներ­կա­յիս կա­ռու­ցուած է դպրոց մը։ Մէկ այլ հա­տուածն ալ ա­պա­պե­տա­կա­նա­ցուած է ճա­նա­պար­հա­շի­նու­թեան հա­մար։ Հե­տե­ւա­բար լուրջ հա­տու­ցում­ներ կ՚ակն­կա­լուին Ազ­գա­յին կրթու­թեան նա­խա­րա­րու­թե­նէն եւ Իս­թան­պու­լի գլխա­ւոր քա­ղա­քա­պե­տու­թե­նէն։ Վեր­ջին շրջան­նե­րուն այս հա­տուց­ման գոր­ծըն­թա­ցը հա­սուն­ցած էր ո­րոշ չա­փով ու նոյ­նիսկ կ՚ակն­կա­լուէր գու­մար­նե­րուն փո­խան­ցուի­լը «Յո­վա­կիմ 1461» վա­քը­ֆին։

Այս նոյն կէ­տին վրայ ալ ծա­գած են ու­րիշ խնդիր­ներ։ Ար­դա­րեւ, Պէյ­քո­զի ե­կե­ղեց­ւոյ եւ «Յո­վա­կիմ 1461» վա­քըֆ­նե­րու կար­գա­վի­ճակ­նե­րու տար­բե­րու­թիւ­նը յա­ռա­ջա­ցու­ցած է լուրջ խնդիր մը։ Ար­դա­րեւ, ե­կե­ղե­ցին Օս­մա­նեան շրջա­նէն ժա­ռան­գուած բա­րեն­պա­տակ վա­քը­ֆի մը կար­գա­վի­ճա­կը ու­նի, փոք­րա­մաս­նա­կան հա­մայն­քա­յին վա­քըֆ մըն է, իսկ «Յո­վա­կիմ 1461»ը ստեղ­ծուած է Քա­ղա­քա­ցիա­կան օ­րէն­քի տրա­մադ­րու­թիւն­նե­րուն վրայ եւ փոք­րա­մաս­նա­կան հա­մայն­քա­յին վա­քըֆ մը չէ։ Այդ տար­բե­րու­թիւ­նը ար­դէն վե­րա­ծուած է հիմ­նա­կան խո­չըն­դո­տի մը։ Պէյ­քո­զի ե­կե­ղեց­ւոյ կար­գա­վի­ճա­կը թոյլ չի տար, որ ան նման հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւն մը մշա­կէ Պատ­րիար­քա­րա­նի «Յո­վա­կիմ 1461»ին հետ։ Վա­քըֆ­նե­րու ընդ­հա­նուր տնօ­րէ­նու­թեան շրջա­նակ­նե­րէն ալ վե­րա­հաս­տա­տուած է այս հան­գա­ման­քը։

Այս կէ­տէն սկսեալ Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի հո­գա­բար­ձու­թեան փոխ-ա­տե­նա­պետ Հեր­ման Պա­լեա­նի ջան­քե­րով ծնունդ տրուած է նոր աշ­խա­տան­քի մը։ VADİP-ի դի­ւա­նի ա­տե­նադ­պիր Յա­րու­թիւն Շան­լը այս նիւ­թին շուրջ խորհր­դակ­ցած է նաեւ Պատ­րիար­քա­կան Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նորդ Տ. Ա­րամ Արք. Ա­թէ­շեա­նի հետ։ Ի վեր­ջոյ, մօ­տա­ւոր ան­ցեա­լի վե­րի­վայ­րում­նե­րու բեռն ալ թօ­թա­փե­լով հա­ւա­սա­րակշ­ռուած ծրա­գիր մը մշա­կուած է՝ ի շահ մեր հա­մայն­քին։ Պատ­րիար­քա­րա­նը, Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի հո­գա­բար­ձու­թիւ­նը եւ Պէյ­քո­զի Ս. Նի­կո­ղա­յոս ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դը հա­սա­րա­կաց յայ­տա­րար մը գտած են՝ միաս­նա­կան ջան­քե­րով այս աշ­խա­տան­քը յա­ռաջ տա­նե­լու նպա­տա­կով։

Հեր­ման Պա­լեան, Յա­րու­թիւն Շան­լը, ինչ­պէս նաեւ Պետ­րոս Շի­րի­նօղ­լու ե­րէ­կուան ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին հա­մայն­քա­յին վա­րիչ­նե­րու նկա­տառ­ման յանձ­նե­ցին, որ դրա­կան ո­գիով, փո­խա­դարձ բա­րի կա­մե­ցո­ղու­թեամբ կա­րե­լի ե­ղած է ա­պա­հո­վել ա­մուր ար­դիւնք մը։ Պէյ­քո­զի այս տա­րած­քի պա­րա­գան ար­դէն իր բնոյ­թին բե­րու­մով կ՚են­թադ­րէ եր­կա­րա­շունչ գոր­ծըն­թաց մը։ Հե­տե­ւա­բար, հա­մայն­քին այս կա­րե­ւոր գոր­ծը յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նին պի­տի հե­տապն­դուի ա­մուր հա­մախմ­բու­մով մը։