ԵՐԲ Կ՚ԱՊՐԻՆՔ՝ ԶՕՐԱՒՈ՛Ր ԵՆՔ

Կեան­քի ընդ­հա­նուր օ­րէնքն է՝ ապ­րե­լու հա­մար, գո­յու­թիւ­նը պահ­պա­նե­լու հա­մար, գո­յա­տե­ւե­լու հա­մար պէտք է զօ­րա­ւո՛ր ըլ­լալ, եւ զօ­րա­ւոր ըլ­լա­լու հա­մար՝ պայ­մա՛ն է՝ զօ­րու­թեան աղ­բիւ­րի մը հետ ան­մի­ջա­կան հա­ղոր­դակ­ցու­թիւ­նը։ Կեան­քը ապ­րող, կեան­քը վա­յե­լող մար­դուն հա­մար անխ­զե­լի՛ է այդ հա­ղոր­դակ­ցու­թիւ­նը, այդ խորհր­դա­ւոր կա­պը։

Եւ մա­հը միայն կրնայ խզել, կտրել այդ կա­պը։

Ու­րեմն, այս կը նշա­նա­կէ, թէ՝ այն­քան ա­տեն որ մարդ կ՚ապ­րի, զօ­րա­ւոր է եւ այդ զօ­րու­թիւ­նը կ՚առ­նէ «զօ­րու­թեան աղ­բիւր»է մը։ Եւ ա­հա­ւա­սիկ, հար­ցը այն է, թէ՝ ի՞նչ է այդ զօ­րու­թեան աղ­բիւ­րը։

Մար­դուս պա­տաս­խա­նը այս հար­ցու­մին՝ կ՚ո­րո­շէ իր հա­ւա­տա­լի­քը, հա­մո­զում­նե­րը, ըմբռ­նում­նե­րը եւ ան­շուշտ իր կեան­քի ըն­թաց­քը։ Ա­յո՛, գո­յու­թիւն ու­նի «զօ­րու­թեան աղ­բիւր» մը, այս մա­սին կաս­կած չկայ, բայց ի՞նչ է այս «զօ­րու­թեան աղ­բիւր»ին բնոյ­թը, էու­թիւ­նը, ա՛յս է կեն­սա­կան հար­ցը։

Երբ կեանք կայ՝ զօ­րու­թիւն ալ կա՛յ. երբ կեան­քը կը վեր­ջա­նայ, ո­րուն կ՚ը­սենք՝ մա՛հ, մա­հուան մէջ զօ­րու­թիւ­նը եւս կը վեր­ջա­նայ։ Ու­րեմն, մա­հը զօ­րու­թիւն չու­նի, մա­հը տկա՛ր է՝ ան­զօր, ան­կա­րող, ան­շարժ…։

Ե­թէ կեանք կայ, նոյ­նիսկ կաթկ­թող ծո­րա­կի մը ե­տին՝ կա­թիլ­նե­րու մէջ կա՛յ անս­պառ «զօ­րու­թեան աղ­բիւր» մը, քա­նի որ այդ կա­թի­լին մէջ իսկ կեա՛նք կայ։

Ու­րեմն, կը հե­տե­ւի, թէ՝ ո՛ր­քան ա­տեն որ կ՚ապ­րինք, զօ­րա­ւո՛ր ենք, ե­թէ ոչ՝ կա­րո­ղա­կա­նու­թեամբ։

Մարդ­կա­յին տկա­րու­թեան, ան­զօ­րու­թեան, ան­կա­րո­ղու­թեան ե­տին կայ Աս­տու­ծոյ յա­ւի­տե­նա­կան՝ մշտնջե­նա­ւոր եւ ա­նայ­լայ­լե­լի զօ­րու­թիւ­նը։ Ուս­տի շատ ա­ւե­լի բա­նա­ւոր է՝ փո­խա­նակ ող­բա­լու եւ ցա­ւե­լու մեր տկա­րու­թեան, ան­զօ­րու­թեան վրայ՝ գի­տակ­ցիլ Աս­տու­ծոյ զօ­րու­թեան։

Եւ դար­ձեալ կը հե­տե­ւի՝ թէ եր­բեք տկար ու ան­զօր չէ՛ մարդ՝ որ­քան ա­տեն որ գի­տա­կից եւ հա­ղորդ ենք Աս­տու­ծոյ զօ­րու­թեան։ Փո­խա­նակ յու­սալ­քուե­լու՝ անդ­րա­դառ­նալ աս­տուա­ծա­յին զօ­րու­թեան, հա­ղոր­դակ­ցիլ ա­նոր հետ, եւ տես­նել, թէ ա­ռան­ձին չէ մարդ, քա­նի որ պատ­րաստ է զինք զօ­րաց­նե­լու աս­տուա­ծա­յին զօ­րու­թիւ­նը։ Ու­րեմն, անդ­րա­դառ­նալ եւ հա­ղոր­դակ­ցիլ, վստա­հիլ այդ զօ­րու­թեան եւ զօ­րա­նալ, ա­հա­ւա­սիկ ա՛յս է մարդ էա­կին կո­չու­մը, պար­տա­կա­նու­թիւ­նը։

Շեշ­տը պէտք է դրուի «հա­ղոր­դակ­ցու­թեան» վրայ. ըն­դու­նիլ, թէ՝ կա՛յ «զօ­րու­թիւն» մը՝ որ ի­մաս­տու­թեամբ կը գոր­ծէ, եւ հա­ղոր­դե­լի է, պատ­րաստ է զօ­րաց­նել ա­մէն տկա­րու­թիւն։ Մարդ­կա­յին ըն­թա­ցիկ կեան­քի մէջ, զօր օ­րի­նակ, ե­լեկտ­րա­կա­նու­թիւ­նը թե­լե­րով հա­ղոր­դե­լի ուժ մը՝ զօ­րու­թիւն մըն է. ինչ­պէս՝ ջեր­մու­թիւ­նը ի­րեն սե­փա­կան հա­ղոր­դիչ մի­ջոց­նե­րով կը փո­խադ­րուի։ Նոյն­պէս եւ՝ Աս­տու­ծոյ զօ­րու­թիւ­նը՝ հո­գիին հա­ղոր­դիչ մի­ջոց­նե­րով կը հա­ղոր­դուի մարդ­կա­յին հո­գիին եւ կը զօ­րաց­նէ զայն։

Բայց այդ հա­ղոր­դակ­ցու­թեան հա­մար անհ­րա­ժեշտ է՝ կեան­քը, ո­րուն մէջ պի­տի շար­ժի ու­ժը, զօ­րու­թիւ­նը եւ պի­տի ար­դիւ­նա­ւո­րուի։

Ար­դա­րեւ, Յի­սուս Քրի­սոտ­սի ա­մե­նէն յե­ղաշր­ջիչ յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րէն մէկն ալ սա էր. «մար­դը անդ­րա­դարձ­նել՝ արթնց­նել, գի­տա­կից ը­նել՝ իր տկա­րու­թեան մէջ՝ Աս­տու­ծոյ հա­ղոր­դե­լի զօ­րու­թեան…»։

Տ­կա­րու­թեան մէջ զօ­րա­ւո՛ր ըլ­լալ…։ Ա՛յս է ա­հա­ւա­սիկ այն ա­ռեղ­ծուա­ծա­յին ու­ժը, որ մարդս կը զգայ, կը ներշն­չուի եւ թէ ան­վի­ճե­լի ի­րա­կա­նու­թիւն է։ Տկար մար­դը՝ Աս­տու­ծոյ զա­ւակն է, եւ կա­պուած ա­նոր հո­գիին՝ ո­րով կրնայ զօ­րա­նալ, հե­րո­սա­նալ, հսկա­յա­նալ եւ կա­տա­րե­լա­գոր­ծուիլ։

Ուս­տի «Քրիս­տո­նեայ ըլ­լալ» կը նշա­նա­կէ այս հրա­շա­լի՜ այ­լա­կեր­պու­թիւ­նը, կեր­պա­րա­նա­փո­խու­թիւ­նը, հոգ չէ թէ անն­շան, բայց զօ­րու­թեան յայ­տա­րա­րը, զօ­րու­թեան խորհր­դա­նի­շը՝ որ կը լեց­նէ ամ­բողջ տիե­զեր­քը եւ նաեւ մար­դուս հո­գին։

Երբ կը խօ­սինք «մարդ»ուն տկա­րու­թեան եւ «զօ­րու­թեան» հետ, ա­մե­նա­կա­րո­ղու­թեան հետ՝ զօ­րու­թեան աղ­բիւ­րին հետ հա­ղոր­դակ­ցու­թեան մա­սին, ինք­նա­բե­րա­բար կը հարց­նենք մենք մե­զի՝ որ­պէս «տկար մարդ». «Ուր­կէ՞ կու գաս, ո՞ւր կ՚եր­թաս, ո՜վ մարդ…»։ Եւ ի­րա­պէս խորհր­դա­ւոր հա­նե­լուկ մըն է մար­դուս էու­թիւ­նը, գո­յու­թիւ­նը՝ մարդ­կու­թեան տե­ւա­կա­նու­թիւ­նը՝ որ դա­րե՜ր, շրջան­նե՜ր կը շա­րու­նա­կէ, եւ ո՜վ գի­տէ պի­տի շա­րու­նա­կէ…։

Ո՞վ կրնայ հա­մար­ձա­կիլ պա­տաս­խա­նել այս հար­ցում­նե­րուն. ո՞վ կրցած է լու­ծել այդ հա­նե­լու­կը դա­րե՜­րէ ի վեր։ Պատ­մու­թիւ­նը կը վկա­յէ գի­տուն­նե­րու՝ ո­րոնք փոր­ձած են պա­տաս­խան տալ, լու­ծում մը գտնել, բայց ա­նոնց ո՛չ մէ­կուն պա­տաս­խա­նը կա­րո­ղա­ցաւ վերց­նել խորհր­դա­ւո­րու­թեան, ան­հա­սա­նե­լիու­թեան քօ­ղը՝ ան­պա­տաս­խա­նե­լի, ան­լու­ծե­լի հա­նե­լու­կին վրա­յէն։

Երբ հար­ցը «մարդ» ի՛նքն է՝ ա­մէն լու­ծում, ա­մէն պա­տաս­խան կը մնայ խա­ւա­րի մէջ՝ ան­լու­ծե­լի եւ ան­պա­տաս­խա՜ն։ Գի­տու­թիւ­նը, մարդ­կա­յին մտքին հու­նա­ւո­րու­թեան, նեղ սահ­ման­նե­րուն մէջ սեղմ՝ սահ­մա­նա­փա­կուած կ՚ե­րե­ւի։ Այս հա­նե­լու­կին միակ պա­տաս­խա­նը՝ Աս­տուած է, միակ լու­ծու­մը աս­տուած­ճա­նա­չու­թեան մէ՛ջ է։ Աս­տուած Ի՛նք «ի­մաս­տու­թիւն» է, եւ այդ ի­մաս­տու­թեան հաս­նիլ, կա­տա­րե­լա­գոր­ծուիլ ան­կա­րե­լի է, քա­նի որ Ան ա­մէն բա­նի կա­տա­րեալն է, լիու­թիւնն է։

Ու­րեմն մար­դուն՝ տկար ու ան­կա­տար մար­դուն կը մնայ հա­ղոր­դակ­ցիլ այդ զօ­րու­թեան աղ­բիւ­րին հետ, ա­նով զօ­րա­նալ, ա­նով կա­տա­րե­լա­գոր­ծուիլ։

Ո­մանք մարդ էա­կը ինք­նա­բաւ կը նկա­տեն։

Բայց պէտք է լաւ զա­նա­զա­նել՝ «ինք­նա­բաւ» ըլ­լա­լը եւ «մէ­կու մը ա­պա­ւի­նե­լով՝ ինք­նավս­տահ» ըլ­լա­լը։ Ար­դա­րեւ այն որ գի­տէ իր տկա­րու­թիւ­նը, իր ան­բա­ւա­րա­րու­թիւ­նը՝ կը հա­ղոր­դակ­ցի զօ­րու­թեան աղ­բիւ­ղին հետ, կ՚ա­պա­ւի­նի ա­նոր եւ մա­սամբ կը կա­տա­րե­լա­գոր­ծուի, կը զօ­րա­նայ եւ այդ ա­պա­ւի­նու­թիւ­նը ա­նոր ինք­նավս­տա­հու­թիւն կը ներշն­չէ, բայց ո՛չ եր­բեք բա­ւա­րա­րու­թիւն, լիու­թիւն։

Ու­րեմն, ամ­բողջ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւ­նը, ամ­բողջ տիե­զեր­քը եւ որ­պէս ա­նոր մէկ մաս­նի­կը՝ մար­դը իր ամ­բողջ էու­թեամ­բը Աս­տու­ծոյ միտ­քո­վը, աս­տուա­ծա­յին ի­մաս­տու­թեամբ միա՛յն ըմբռ­նե­լի է։ Մարդ պար­տա­ւոր է հա­ղոր­դակ­ցիլ այդ «Ի­մաս­տու­թեան» հետ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Դեկ­տեմ­բեր 27, 2016, Իս­թան­պուլ