ԴՐԱՄԸ՝ ԳԼԽԱՒՈՐ ԱՐԺԷՔ

Ընդ­հան­րա­պէս կ՚ը­սուի՝ թէ չար օ­րի­նա­կը «օ­րի­նակ» չի՛ կրնար ըլ­լալ։ Շա­տեր այս­պէս կը խոր­հին։ Սա­կայն կեան­քի փոր­ձա­ռու­թիւ­նը մե­զի ցոյց կու տայ, որ չար օ­րի­նակ մըն ալ կրնայ լաւ օ­րի­նա­կի մը ու­ղե­ցոյ­ցը ըլ­լալ եւ չա­րէն բա­րիք քա­ղել։ Զոր օ­րի­նակ՝ Ա­ւե­տա­րա­նի «Ա­նի­րաւ տնտես»ի ա­ռա­կը մե­զի ցոյց կու տայ, թէ չար օ­րի­նակ մը ցոյց տա­լով՝ կա­րե­լի է բա­րիին ու­շադ­րու­թիւն դարձ­նել, մէկ խօս­քով՝ չա­րէն բա­րի ար­դիւնք ձեռք ձգել. Յի­սուս այս ա­ռա­կը պատ­մե­լով՝ ցոյց կու տար, թէ ե­թէ դրա­մը վատ­նե­լով, շա­հա­գոր­ծե­լով երբ մար­դիկ դար­ձեալ խո­րա­գէտ մի­ջոց­նե­րու կը դի­մեն վե­րագտ­նե­լու հա­մար զայն, հա­պա ո՜ր­քան կա­րե­ւոր է, ո՜ր­քան գնա­հա­տե­լի ու վե՛հ գործ մըն է հա­կա­ռա­կը գոր­ծադ­րել։ Եւ ա­հա­ւա­սիկ, հո՛ս է հմտու­թիւ­նը, ճար­պի­կու­թիւ­նը՝ բան մը ցոյց տալ, եւ ան­կէ ա­նոր հա­կա­ռա­կին ար­ժէ­քը մատ­նան­շել։

Դրա­մը ինք­նին ո՛չ չար է եւ ոչ ալ բա­րի, զայն գոր­ծա­ծո­ղը ա­նի­կա չա­րի կամ բա­րիի կը վե­րա­ծէ։

Ուս­տի ա­մէն ան­կեն­դան նիւ­թէ պա­տաս­խա­նա­տու են զայն գոր­ծա­ծող­նե­րը, գոր­ծա­ծու­թեան կեր­պը եւ նպա­տակն է, որ ան­կեն­դան նիւթ մը կը վե­րա­ծէ չա­րի կամ բա­րիի։ Զոր օ­րի­նակ՝ դրա­մը ե­թէ բա­րի նպա­տակ­նե­րու գոր­ծա­ծուի «բա­րի» է, ան­շուշտ զայն ձեռք ձգե­լու կերպն ալ պէ՛տք է բա­րի ըլ­լայ։

Ար­դա­րեւ բա­րի նպա­տա­կը՝ չ՚ար­դա­րաց­նե՛ր չար մի­ջո­ցը։ Իսկ բա­րի մի­ջո­ցով բա­րի նպա­տա­կի հա­մար օգ­տա­գոր­ծուած ա­մէն «նիւթ» բա­րի է, օգ­տա­կա՛ր է։

Ու­րեմն հար­ցը «շի­տակ գոր­ծա­ծել»ու մէջ կը կա­յա­նայ։ Այս ի­մաս­տով «բա­րի» եւ «օգ­տա­կար» կար­ծուած ո­րե­ւէ բան, ե­թէ չար նպա­տա­կի մը հա­մար գոր­ծա­ծուի՝ «չար» եւ «վնա­սա­կար» կ՚ըլ­լայ։

Ա­հա­ւա­սիկ, այս կէ­տին կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ստա­նայ «տնտե­սու­թիւն»ը իր լայն ա­ռու­մով, որ կը նշա­նա­կէ ա­ռար­կայ մը տե­ղին գոր­ծա­ծե­լու, օգ­տա­կար կեր­պով վա­րե­լու հմտու­թիւն եւ յատ­կու­թիւն։

Ուս­տի մարդ պէտք է հե­ռա­նայ վա­ղան­ցուկ եւ պա­րապ բա­նե­րէ, ո­րոնք ո՛չ թէ օ­գուտ, այլ վնաս կը պատ­ճա­ռեն են­թա­կա­յին եւ իր շուր­ջին­նե­րուն։ Այլ պէտք է ու­շադ­րու­թիւն դարձ­նել եւ կեդ­րո­նա­նալ օգ­տա­կար, պի­տա­նի եւ մշտա­կան ար­ժէք ներ­կա­յաց­նող ի­րե­րու եւ ի­րո­ղու­թիւն­նե­րու վրայ։

Սա ա­նու­րա­նա­լի ճշմար­տու­թիւն մըն է՝ թէ ա­մէն «լաւ» նաեւ «օգ­տա­կար» կրնայ չըլ­լալ։

Դրա­մը աշ­խար­հի նիւ­թա­կան գլխա­ւոր ար­ժէքն է։

Դրա­մը՝ ուժ է, զօ­րու­թիւն է երբ բա­րի մի­ջոց­նե­րով ձեռք կը ձգուի եւ նոյն­պէս՝ բա­րի նպա­տակ­նե­րու կը գոր­ծա­ծուի։ Ո՞րն է «բա­րի»ն։ Բա­րին, ինչ­պէս ը­սինք, միայն «լաւ»ը չէ, այլ այն որ օգ­տա­կար է, այն որ մարդ­կու­թեան կը ծա­ռա­յէ՝ զայն կը զար­գաց­նէ, կը լու­սա­ւո­րէ եւ կը բա­րե­փո­խէ…։

Քրիս­տո­նէու­թիւ­նը եր­բեք չի դա­տա­պար­տեր դրա­մը եւ ար­գելք չի հան­դի­սա­նար ա­նոր գոր­ծա­ծու­թեան։ Ա­ւե­տա­րա­նի մէջ շատ մը օ­րի­նակ­ներ կա­րե­լի է գտնել դրա­մի օգ­տա­գոր­ծու­թեան մա­սին։ Բայց կը յանձ­նա­րա­րէ ու կը պա­տուի­րէ, որ պար­կեշտ ու օ­րի­նա­ւոր կեր­պով շա­հուի եւ օգ­տա­կար նպա­տակ­նե­րու հա­մար գոր­ծա­ծուի։

Դրա­մը զօ­րա­ւոր է, երբ ան շի­տակ գոր­ծածուի։

Դրա­մի գոր­ծա­ծու­թիւ­նը ար­ժէք­նե­րու շրջա­գա­յու­թիւ­նը կը դիւ­րաց­նէ, այս ի­մաս­տով օգ­տա­կար է եւ բա­րի՛։ Ա­ռանց դրա­մի գոր­ծա­ծու­թեան, խոր­հե­ցէք սի­րե­լի­ներ, պի­տի դադ­րէր աշ­խար­հի ա­մէն գոր­ծե­րը, պի­տի կա­ղար տնտե­սա­կան ընդ­հա­նուր գոր­ծըն­թա­ցը եւ մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թիւ­նը պի­տի մատ­նուէր դժուա՜ր դիր­քի մը…։

Դրա­մը ի­րա­պէս ար­ժէք կ՚ըլ­լայ, երբ ան գոր­ծա­ծուի բա­րի եւ օգ­տա­կա՛ր նպա­տա­կի հա­մար…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարտ 6, 2015, Իս­թան­պուլ