ՋՈՒՐԻՆ ԱՂԲԻՒՐԸ ԳՏՆԵԼ

Ջու­րը մար­դուս կեան­քին հա­մար անհ­րա­ժեշտ տարր մըն է։ Ար­դա­րեւ, մարդ­կա­յին մարմ­նին բա­ղադ­րիչ­նե­րուն մէջ կա­րե­ւոր եւ բարձր հա­մե­մա­տու­թեամբ տեղ կը գրա­ւէ ջու­րը։ Մարդ իր էու­թիւ­նը պա­հե­լու եւ կա­րե­նալ տե­ւա­կա­նաց­նե­լու հա­մար ջու­րի պէտ­քը ու­նի եւ ինչ­պէս բո­լոր կեն­դա­նի էակ­նե­րը։ Ա­ռանց ջու­րի կեանք չկա՛յ եւ հոն ուր ջուր կայ, հոն կեանք կայ եւ փո­խա­դար­ձա­բար՝ ե­թէ կեանք կայ, հոն ան­պայ­ման ջուր ալ կա՛յ։

Բո­լոր այս խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րէն կը հասկ­ցուի, թէ՝ ջու­րը անհ­րա­ժեշտ է ա­մէն կեն­դա­նի էա­կի կեան­քին գո­յա­պահ­պան­մա­նը եւ գո­յա­տեւ­մա­նը հա­մար։ Եւ ան­շուշտ մար­դո՛ւն հա­մար։ Բայց մարդ, ընդ­հան­րա­պէս երբ ջու­րը որ եւ ի­ցէ կեր­պով կ՚օգ­տա­գոր­ծէ, յա­տուկ ու­շադ­րու­թիւն չի դարձ­ներ ջու­րի ա­կուն­քին՝ ակ­նաղ­բիւ­րին՝ ուր­կէ կը բխի եւ կու գայ ջու­րը։

Սա­կայն ջու­րին չափ կա­րե­ւոր է ա­նոր ա­կուն­քը, այն տե­ղը՝ ուր­կէ կը բխի ջու­րը։ Ար­դա­րեւ, ջու­րը մա­քուր է եւ օգ­տա­կար, ե­թէ ա­նոր ա­կուն­քը մա­քուր է եւ բա­րե­բեր, այ­լա­պէս ջու­րը պէտք չէ օգ­տա­գոր­ծել ե­թէ ա­կուն­քը աղ­տոտ է եւ վնա­սա­կա՛ր։

Ու­րեմն ջու­րին չափ կա­րե­ւո՛ր է ա­նոր ա­կուն­քը։

Ուս­տի ջու­րը իր ար­տա­քին ե­րե­ւոյ­թով կրնայ մա­քուր ըլ­լալ, բայց երբ ա­նոր ա­կուն­քը աղ­տոտ է, ջուրն ալ մա­քուր չ՚ըլ­լար եւ ու­րեմն վնա­սա­կար է եւ պէտք չէ օգ­տա­գոր­ծել զայն, քա­նի որ ո՛չ թէ օ­գուտ այլ վնա՛ս կը պատ­ճա­ռէ։ Մէկ խօս­քով՝ էա­կա­նը ա­կո՛ւնքն է ջու­րին։

Մարդ­կա­յին կեան­քի մէջ ալ այդ­պէս է. մար­դիկ ար­տաք­նա­պէս կրնան բա­րի ե­րե­ւիլ, բա­րի խօ­սիլ, հա­ճե­լի ըլ­լալ բո­լո­րին, բայց ե­թէ ներք­նա­պէս բա­րի չեն՝ պար­զա­պէս խա­բէու­թիւն է այդ ե­րե­ւոյ­թը։ Մարդ կրնայ ար­տաք­նա­պէս ոչ­խա­րի կեր­պա­րանք ու­նե­նալ բայց ներք­նա­պէս գայլ մը ըլ­լալ, ինչ­պէս կ՚ը­սէ Յի­սուս. (ՄԱՏԹ. Է 15)։ Ու­րեմն կը հե­տե­ւի, թէ «ան­կեղ­ծու­թիւն»ը մար­դուս ա­մե­նա­կա­րե­ւոր ա­ռա­քի­նու­թիւն­նե­րէն մէ՛կն է՝ անհ­րա­ժե՛շտ՝ մարդ­կա­յին փոխ­յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն ա­ռողջ պահ­պան­ման եւ տե­ւա­կա­նաց­ման հա­մար։ Եւ երբ կա՛յ ան­կեղ­ծու­թիւն, հոն կայ նաեւ «հա­ւա­տար­մու­թիւն», որ կը զօ­րաց­նէ մարդ­կա­յին փոխ­յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու կա­պը՝ կ՚ամ­րաց­նէ եւ նոր կա­պե­րու հաս­տատ­ման պատ­ճառ կ՚ըլ­լայ։ Ան­կեղ­ծու­թիւն եւ հա­ւա­տար­մու­թիւն. ա­հա­ւա­սիկ եր­կու հիմ­նա­կան ա­ռա­քի­նու­թիւն, որ յա­ճախ կը պակ­սի, կը կոր­սուի ինք­նա­մոլ եւ ե­սա­սէր մար­դուն մո­լո­րած ըն­թաց­քին մէջ։

Մար­դիկ, ընդ­հան­րա­պէս կը նա­խընտ­րեն «կեղծ»ը եւ ճշմար­տու­թիւ­նը կը շե­ղեց­նեն, կ՚այ­լա­փո­խեն՝ աղ­տոտ եւ վնա­սա­կար ակ­նաղ­բիւր­նե­րէ բխած աղ­տոտ ջու­րը՝ որ­պէս մա­քուր եւ օգ­տա­կար «ջուր» կը մա­տու­ցա­նեն ի­րենց նման­նե­րուն՝ մարդ­կու­թեան։

Բայց այս ե­րե­ւոյ­թը, դժբախ­տա­բար միա­կող­մա­նի չէ, փո­խա­դարձ է կեղ­ծա­ւո­րու­թեամբ մօ­տե­ցողն ալ կեղ­ծա­ւո­րու­թեամբ կը դի­մա­ւո­րուի։ Եւ ցա­ւա­լին ալ ա՛յս է։ Մարդ­կու­թիւ­նը կեղ­ծա­ւո­րու­թեան եւ ան­հա­ւա­տար­մու­թեան շրջա­նի մը կ՚են­թար­կուի եւ ա­մէն ինչ կեղծ կը դառ­նայ իր շուր­ջը։ Եւ երբ ան­կեղծ մէ­կը ընդ­դի­մա­նալ փոր­ձէ՝ եր­կու վտանգ կը սպառ­նայ ի­րեն. կա՛մ ինքն ալ ի վեր­ջոյ քայլ կը յար­մարց­նէ այդ սխալ ըն­թաց­քին եւ կամ բո­լո­րո­վին դա­սա­լիք կ՚ըլ­լայ, հե­ռա­նա­լու կը ստի­պուի այդ շրջա­նէն՝ ա­ռան­ձին կը վա­րէ իր կեան­քը, ի­րեն սահ­մա­նուած ժա­մա­նա­կա­մի­ջո­ցը։

Ուս­տի մարդ ո՛ր­քան ալ տես­նէ «ջուր»ին ջինջ ե­րե­ւոյ­թը, պէտք է ու­շադ­րու­թիւ­նը դարձ­նէ եւ քննէ ա­նոր աղ­բիւ­րը, թե­րեւս աղ­տոտ աղ­բիւ­րէ մը բխած ըլ­լայ ան եւ չըլ­լայ իր տես­քին պէս մա­քուր եւ յստակ։ Եւ մարդ­կա­յին փոխ­յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու մէջ, ընդ­հան­րա­պէս ծա­ծուկ, գաղտ­նի եւ քօ­ղար­կուած մտա­ծում մը կը գտնուի՝ խօս­քը եւ խոր­հուր­դը եր­բեք հա­մա­պա­տաս­խան չեն ըլ­լար։ Ա­սի­կա եր­բեմն ան­գի­տակ­ցա­բար կ՚ըլ­լայ, եր­բեմն ալ դի­տում­նա­ւոր, բայց եւ առ­հա­սա­րակ, մտա­ծու­մը, մտա­ծուա­ծը եւ խօս­քը հա­մա­պա­տաս­խան չեն ըլ­լար մար­դոց։ Կար­ծես, մար­դուն մտա­ծում­նե­րը ան­տե­սա­նե­լի մա­ղէ մը կ՚անց­նին եւ մա­ղուած դուրս կու գան որ­պէս խօսք։

Ա­հա­ւա­սի՛կ, ան­կեղ­ծու­թիւ­նը կը յայտ­նուի այս կէ­տին՝ մտա­ծուա­ծը ե­թէ հա­մա­պա­տաս­խան է խօս­քին, հոն ի­րա­պէ՛ս ան­կեղ­ծու­թիւն գո­յու­թիւն ու­նի, ա­պա թէ ոչ՝ կեղծ է, խա­բէա­կան է ա­մէն խօսք, ա­մէն ար­տա­յայ­տու­թիւն։ Ե­րա­նի՜ այդ­պէս չ՚ըլ­լար, ա­մէն խօսք, ա­մէն մարդ­կա­յին ար­տա­յայ­տու­թիւն ներ­կա­յաց­նէր իս­կա­կան միտ­քը, խոր­հուր­դը, ճշմա­րի­տը, ե­րա­նի՜ բո­լոր ջու­րե­րուն ակ­նաղ­բիւ­րը տես­նուա­ծին պէս մա­քուր եւ յստակ ըլ­լար, ե­րա­նի՜ մար­դիկ, զի­րար խա­բե­լը ճար­պի­կու­թիւն, հնա­րամ­տու­թիւն եւ մին­չեւ իսկ տա­ղանդ մը չսե­պէին։ Ե­րա­նի՜ մար­դիկ ե­րե­ւէին այն­պէս՝ ինչ­պէս որ են եւ ի­րենց ար­տա­քի­նը հա­մա­պա­տաս­խան ըլ­լար ի­րենց ներ­քի­նին հետ։ Մար­դիկ ըլ­լա­յին յստակ եւ թա­փան­ցիկ ա­պա­կի­նե­րու նման, ե­րա­նի՜ այդ­պէս ըլ­լա­յին եւ եր­ջա­նիկ ու խա­ղա՜ղ ապ­րէին…։

Տե­սա՞ք սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, «ջուր»ը մե­զի ուր տե­ղեր, ի՜նչ ջու­րե­րու հո­սանք­նե­րուն են­թար­կեց։

Ա­հա­ւա­սի՛կ ջու­րը ա՛յս­պէս է, մարդս կ՚են­թար­կէ իր հո­սան­քին՝ բա­րի կամ չար, օգ­տա­կար կամ վնա­սա­կար, ճշմա­րիտ կամ սուտ, ու­ղիղ կամ շեղ, բայց ան­պայ­մա՛ն կը տա­նի տեղ մը՝ հա­մա­ձայն իր ակ­նաղ­բիւ­րին մա­քուր կամ աղ­տոտ։ Եւ մարդ էա­կին՝ բա­նա­ւոր ա­րա­րա­ծին պար­տա­կա­նու­թիւնն ու պա­տաս­խա­նա­տուու­թիւնն է քննել աղ­բիւ­րը եւ ըստ այնմ դիրք բռնել ջու­րին հո­սան­քին դէմ։

Ջու­րը, ը­սինք, կեա՛նք է, ո՛չ միայն մարմ­նա­կան, ֆի­զի­քա­կան կեանք, այլ եւ մա­նա­ւա՛նդ բա­րո­յա­կան եւ հո­գե­ւոր-մտա­յին կեանք։ Ջու­րը կը ստեղ­ծէ երբ մա­քուր ակ­նաղ­բիւ­րէ մը կը բխի, լոյ­սը կեանք կու տայ երբ կեն­սա­բեր սկզբնա­ւո­րու­թիւն մը ու­նի, այ­լա­պէս կը լճա­նայ, կը ցամ­քի եւ կը ցամ­քեց­նէ, կ՚ամ­լաց­նէ իր շուր­ջը՝ ի՛նչ որ կայ հոն։

Ի­րա­կա­նը, ճշմա­րի­տը խօ­սե­լու դժուա­րու­թիւ­նը հոն է, որ իւ­րա­քան­չիւր խօ­սող, իր մտա­ծու­մը կը յայտ­նէ իր ու­զած կեր­պով եւ կը պնդէ թէ՝ իր մտա­ծա­ծը ճի՛շդ է։ Մարդ եր­բեմն ինք­նա­խա­բէու­թեամբ՝ չ՚անդ­րա­դառ­նար որ սխալ է խօ­սա­ծը եւ ան­հա­մա­պա­տաս­խան՝ իր իս­կա­կան խոր­հուր­դին։

Մար­դիկ մտա­ծե­լու եւ խօ­սե­լու մէջ ալ ինք­նա­մոլ են՝ կը կար­ծեն ու­ղիղ ըլ­լալ, շի­տակ ըլ­լալ եւ ճիշդ ըլ­լալ, երբ կը փո­խեն ի­րենց միտ­քը եւ տար­բեր կեր­պով կը խօ­սին եւ ի­րենք ալ կը հա­ւա­տան յա­ճախ ի­րենց խօս­քին։ Բայց ա­ւե­լի կա­րե­ւոր է՝ խօս­քին հա­մա­պա­տաս­խան ըլ­լա­լը գոր­ծին, խօս­քը եւ գոր­ծը պէտք է հա­մըն­թաց ըլ­լան եւ մէ­կը միւ­սը չհա­կադ­րէ։

Ու­րեմն կա­տա­րեալ է այն՝ ո­րուն միտ­քը, մտա­ծու­մը, խօս­քը ե՛ւ գոր­ծը հապ­ճե­պով ա­ռա­ջա­ցած ըն­թացք մը պէտք չէ՛ ըլ­լայ, այլ՝ բա­նա­կա­նու­թեամբ ներ­դաշ­նա­կուած մարդ­կա­յին հո­գե­վի­ճակ մը եւ ա­հա­ւա­սիկ այս կ՚են­թադ­րէ՝ ան­կեղ­ծու­թի՛ւն։

Հնա­րա­գէտ է այն մար­դը՝ որ ջու­րը եւ ա­նոր ակ­նաղ­բիւ­րը կրնայ զա­նա­զա­նել, կրնայ իր կեան­քին ըն­թացք տալ հմտու­թեամբ եւ ող­ջա­խո­հու­թեամբ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ապ­րիլ 14, 2017, Իս­թան­պուլ