ԱՆԱՀԻՏ ՏԷՐ-ՄԻՆԱՍԵԱՆ՝ ԿԱՐՕ ՍԱՍՈՒՆԻԻ ՄԱՍԻՆ

Փա­րի­զի Հայ մշա­կոյ­թի տան «Տէ­մի­րեան» սրա­հին մէջ Հա­մազ­գա­յի­նը կազ­մա­կեր­պած էր ձեռ­նարկ մը, ո­րու ըն­թաց­քին բա­նա­խօ­սեց պատ­մա­բան Ա­նա­հիտ Տէր-Մի­նա­սեան։ Ձեռ­նար­կին ա­ռիթ տուած էր Կա­րօ Սա­սու­նիի «Լեռ­նե­րու խոր­հուր­դը» հա­տո­րին ֆրան­սե­րէ­նով կա­տա­րուած հրա­տա­րա­կու­թիւ­նը «Փա­րան­թէզ» հրա­տա­րակ­չա­տան կող­մէ, «Որ­սոր­դը» խո­րագ­րով։ Հա­տո­րը թարգ­մա­նած է Բաբ­գէն Սա­սու­նի, իսկ վեր­ջա­բա­նի հե­ղի­նակն է Ա­նա­հիտ Տէր-Մի­նա­սեան։

Հե­ղի­նա­կա­ւոր դա­սա­խօ­սը տե­ղե­կա­ցուց, թէ «Լեռ­նե­րու խոր­հուր­դը» հա­ւա­քա­ծոն գրուած է Փա­րի­զի ու Հա­լէ­պի մէջ, բայց հրա­տա­րա­կուած՝ Պէյ­րութ, 1934-ին, ուր վերջ­նա­կա­նա­պէս հանգրուա­նած էր հե­ղի­նա­կը՝ քսան տա­րի­նե­րու թա­փա­ռա­կան կեան­քէ մը ետք։ Գիր­քը ձե­ւով մը Սա­սու­նիի ինք­նա­կեն­սագ­րու­թիւնն է, բա­ցար­ձակ եր­ջան­կու­թեան մը դրսե­ւո­րու­մը՝ լե­րան լան­ջին թա­ռած Սա­սու­նի Ա­հա­րոնք գիւ­ղի հա­յե­լին, ուր փոք­րիկ Կա­րօ ապ­րած է ա­զատ եւ ու­րախ ման­կու­թիւն մը։ Պատ­մե­լէ ետք Կա­րօ Սա­սու­նիի կեն­սագ­րու­թիւ­նը բա­նա­խօ­սը նշեց, թէ Կա­րօ Սա­սու­նի 1915-էն ետք միշտ վեր­լու­ծած է ու փոր­ձած հասկ­նալ Մեծ ե­ղեռ­նը։ Այս նիւ­թին շուրջ ան հրա­տա­րա­կած է ակ­նարկ մը, որ ա­ռիթ տուած է բա­նա­վէ­ճի։

Շուրջ ե­րեք ժամ տե­ւած բա­նա­խօ­սու­թեան ըն­թաց­քին Տէր-Մի­նա­սեան դրուագ­ներ  կար­դաց նաեւ «Լեռ­նե­րու խոր­հուր­դը» հա­տո­րէն։ Ան յու­շեր պատ­մեց նաեւ իր զա­ւակ­նե­րուն հետ դէ­պի պատ­մա­կան Հա­յաս­տան կա­տա­րած ճամ­բոր­դու­թե­նէն։