ԲԱՐԴ ԵՒ ՅԱՂԹԱԿԱՆ ԸՆԹԱՑՔ

Ֆրան­սաբ­նակ օ­փե­րա­յին հա­յազ­գի երգ­չու­հի, քոնթ­րալ­թօ, մեց­ցօ­սոփ­րա­նօ Վար­դու­հի Աբ­րա­հա­մեա­նի մա­սին մե­զի պատ­մած է աշ­խար­հահռ­չակ երգ­չու­հի Յաս­միկ Պա­պեան: Ան յայտ­նած է, որ Վար­դու­հի Աբ­րա­հա­մեան Եւ­րո­պա­յի մէջ շատ նշա­նա­ւոր երգ­չու­հի մըն է եւ դե­րեր­գներ կը ստանձ­նէ Փա­րի­զի Օ­փե­րա­յի թատ­րո­նին մէջ: Մենք շտա­պե­ցինք ե­լեկտ­րո­նա­յին նա­մա­կի մի­ջո­ցաւ կապ հաս­տա­տել եւ ծա­նօ­թա­նալ երգ­չու­հիին հետ, ո­րուն ա­նու­նը, ցա­ւօք, այն­քան ալ ծա­նօթ չէ Հա­յաս­տա­նի մէջ: Վար­դու­հի Աբ­րա­հա­մեան քիչ մը վա­րա­նե­ցաւ հար­ցազ­րոյց ու­նե­նա­լու ա­ռու­մով, նշե­լով, որ տա­կա­ւին հայ­կա­կան մա­մու­լին չէ տուած հար­ցազ­րոյց, բայց ի վեր­ջոյ ան­կեղ­ծա­ցաւ եւ տե­սա­կա­պի մի­ջո­ցաւ ԺԱ­ՄԱ­ՆԱԿ-ին տուած այս հար­ցազ­րոյ­ցի ըն­թաց­քին պատ­մեց իր կեան­քի եւ գոր­ծու­նէու­թեան մա­սին: Հար­ցազ­րոյ­ցէն պարզ դար­ձաւ, որ դիւ­րին չէ ե­ղած Ե­րե­ւա­նի մէջ ծնած, մեծ­ցած ե­րի­տա­սար­դու­հիի մը հա­մար նուա­ճել նշա­նա­ւոր օ­փե­րա­յին բե­մեր, բայց յա­մառ աշ­խա­տա­սի­րու­թիւ­նը եւ տա­ղան­դը օգ­նած են Վար­դու­հիին՝ դառ­նա­լու այ­սօ­րուան ժա­մա­նա­կա­կից եւ­րո­պա­կան օ­փե­րա­յին ա­րուես­տի նշա­նա­ւոր ա­նուն­նե­րէն մին:

-Վար­դու­հի, Ձեր յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րու մա­սին կը տե­ղե­կա­նանք նշա­նա­ւոր օ­փե­րա­նե­րու հա­մա­ցան­ցա­յին է­ջե­րէն: Կը տե­ղե­կա­նանք նաեւ, որ ե­րաժշ­տա­կան ու­սում ա­ռած էք Ե­րե­ւա­նի մէջ: Ձեր յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րը Ե­րե­ւա­նէ՞ն սկսած են:

-Ո՛չ, Ե­րե­ւա­նէն չեն սկսած իմ յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րը: Ես Հա­յաս­տա­նի մէջ միայն ե­րաժշ­տա­նո­ցը ա­ւար­տած եմ: Ծնած եմ ե­րաժշ­տա­կան ըն­տա­նի­քի մէջ, հայրս ալ, քոյրս ալ օ­փե­րա­յի եր­գիչ­ներ էին: Գո­հար Գաս­պա­րեան քրոջս՝ Նաի­րա Աբ­րա­հա­մեա­նի ու­սու­ցիչն էր ե­րաժշ­տա­նո­ցի մէջ, բայց ես ե­րա­ժիշտ դառ­նա­լու մտադ­րու­թիւն չու­նէի: Օր մը մօրս հետ Գո­հար Գաս­պա­րեա­նին այ­ցե­լած էինք, ան ին­ծի հար­ցուց՝ դուն ին­չո՞ւ չես ու­զեր եր­գել, պա­տաս­խա­նե­ցի՝ ես դա­սա­կան ե­րաժշ­տու­թիւն չեմ ու­զեր եր­գել։ Ա­պա ը­սաւ՝ պզտիկ բան մը եր­գէ, լսեմ: Եր­գե­ցի, ան լսեց եւ ը­սաւ՝ շատ լաւ է, Սեպ­տեմ­բե­րին կու գաս ե­րաժշ­տա­նոց: Այդ­պէս Գո­հար Գաս­պա­րեա­նի մի­ջո­ցաւ իմ առ­ջեւս բա­ցուե­ցան ե­րաժշ­տա­կան աշ­խար­հի դռնե­րը:

-Իսկ ինչ­պէ՞ս Ձեր ճա­նա­պար­հը շա­րու­նա­կուե­ցաւ Ֆրան­սա­յի մէջ:

-Եր­կար աշ­խա­տա­սի­րու­թիւն­նե­րու շնոր­հիւ: Այն­պէս չե­ղաւ, որ ես ե­կայ, եւ դ­ռ­նե­րը ան­մի­ջա­պէս բա­ցուե­ցան: Ե­րաժշ­տա­նո­ցը ա­ւար­տե­ցի, գա­ցի Մար­սէյլ, ուր ըն­դունուե­ցայ տեղ­ւոյն ե­րաժշ­տա­նո­ցը։ Տա­րի մը վերջ զիս ար­ձա­նագ­րե­ցին ա­ւար­տա­կան դա­սա­րան, ա­ռի վկա­յա­կանս, բայց մէ­կը չէի ճանչ­նար Ֆրան­սա­յի մէջ, ոչ ալ ֆրան­սե­րէն կրնա­յի խօ­սիլ: Օ­փե­րա­յին ա­րուես­տի աշ­խարհ մուտք գոր­ծե­լու հա­մար շատ կա­րե­ւոր է, որ ու­նե­նաս հմուտ գոր­ծա­կալ մը, որ կա­պեր կ՚ու­նե­նայ, կը զբա­ղի քե­զի թատ­րոն­նե­րուն, օ­փե­րա­նե­րուն, նուա­գա­խում­բե­րուն ներ­կա­յաց­նե­լով: Ե­թէ ե­րաժըշ-տա­կան գոր­ծա­կալ չու­նիս, բան մը չես կրնար ը­նել: Ե­րաժշ­տա­նո­ցի իմ դա­սա­խօ­սը ին­ծի զիս կը սի­րէր ու ը­սաւ, թէ կայ տի­կին մը, ո­րուն կը բա­րե­խօ­սեմ, որ­պէս­զի լսէ քու ձայ­նը: Ա­ւար­տե­լէս չորս տա­րի ետք ե­ղաւ այդ մէ­կը։ Մինչ այդ կ՚եր­թա­յի զա­նա­զան օ­փե­րա­ներ, նա­մակ­ներ կը գրէի, ան­ձամբ կը ներ­կա­յա­նա­յի, կ՚եր­գէի, բայց քա­նի որ փոր­ձա­ռու­թիւն չու­նէի, գոր­ծա­կալ ալ չու­նէի, պայ­մա­նա­գիր չէին ստո­րագ­րեր իմ հետ: Որ­քան որ ալ լաւ եր­գես, ա­ռանց գոր­ծա­կա­լի հնա­րա­ւոր չէ յա­ռա­ջա­նալ: Բայց այդ ըն­թաց­քին շատ աշ­խա­տե­ցայ, ինք­զինքս կա­տա­րե­լա­գոր­ծե­ցի, եւ երբ գոր­ծա­կալ ու­նե­ցայ, ա­ռա­ջին մեծ օ­փե­րան, որ իմ առ­ջեւ դռնե­րը բա­ցաւ, ե­ղաւ Փա­րի­զի մեծ Օ­փե­րան: Ին­ծի բախտ վի­ճա­կե­ցաւ սկսիլ ուղ­ղա­կի Փա­րի­զի Օ­փե­րա­յէն, մինչ կան բազ­մա­թիւ եր­գիչ­ներ, ո­րոնք չեն եր­գած այդ վայ­րին մէջ: Ա­ռա­ջին պայ­մա­նա­գի­րը, որ իմ հետ կնքեց, Փա­րի­զի Օ­փե­րան էր, որ­մէ ետք պզտիկ թատ­րոն­նե­րը սկսան զիս հրա­ւի­րել, բայց ես ար­դէն հրա­ժա­րե­ցայ, ո­րով­հե­տեւ եր­կար ժա­մա­նակ պայ­մա­նա­գիր ու­նէի Փա­րի­զի Օ­փե­րա­յին հետ։ 2007 թուա­կա­նէն սկսեալ հա­մեր­գաշր­ջա­նի եր­կու-ե­րեք պայ­մա­նա­գիր ու­նե­ցած եմ:

-Ի՞նչ ջան­քեր անհ­րա­ժեշտ են՝ օ­փե­րա­յին ա­րուես­տի ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հի մէջ մնա­լու, չնա­հան­ջե­լու հա­մար:

-Ա­նընդ­հատ կը պա­րա­պիմ, չեմ կրնար նկա­րագ­րել, թէ ի՛նչ տե­սա­կի ջանք կը գոր­ծադ­րեմ ինք­զին­քիս վրայ՝ կա­տա­րե­լա­գոր­ծուե­լու հա­մար։ Ա­նընդ­հատ կը սո­րվիմ եւ այ­սօր չեմ ամչ­նար այդ մէ­կը ը­սե­լու: Ա­ռանց ա­մէն վայր­կեան սո­րվե­լու անհ­նար է յա­ռա­ջա­նալ: Կը սո­րվիս թէ՛ ձայ­նի, թէ՛ եր­գե­լու, թէ՛ խօ­սե­լու, թէ՛ զա­նա­զան ազ­գե­րու, եր­կիր­նե­րու մշա­կոյ­թին յար­մա­րե­լու ա­ռում­նե­րով: Միշտ կը ջա­նաս ա­ւե­լին ը­նել, քան նա­խորդ ան­գամ ը­րած ես: Նա­խա­պէս շատ զգա­յուն էի, տա­րի­նե­րու ըն­թաց­քին ա­ւե­լի ու­ժեղ դար­ձած եմ, ո­րով­հե­տեւ այն ճա­նա­պար­հը, զոր ընտ­րած եմ, շատ դժուար է: Այն­քան մեծ է դաշ­տը, եր­գիչ­նե­րը այն­քան շատ են, որ միշտ պէտք է ուղ­ղա­կի մնալ բար­ձուն­քի վրայ, եւ ա­մէն ան­գամ պէտք է ը­նել ա­ւե­լին, քան՝ նա­խորդ ան­գամ:

Երբ ես կը լսեմ իմ ա­ռա­ջին տա­րի­նե­րու կա­տա­րում­նե­րը ու այ­սօ­րուան եր­գե­րը, ես կը տես­նեմ, թէ ինչ­քան մեծ են տար­բե­րու­թիւն­նե­րը: Զա­նա­զան եր­կիր­ներ կ՚եր­թամ մեծ եր­գիչ­նե­րու հետ, կը փոր­ձեմ քա­ղել ան­գամ ա­մե­նաչն­չին բա­նե­րը: Գոր­ծըն­կեր­ներ ե­ղած են, տե­սած եմ, որ ի­րենց քով այս կամ այն բա­նը ա­ւե­լի լաւ ստա­ցուած է, ես չեմ ամչ­ցած, մօ­տե­ցած եւ հար­ցու­ցած եմ ա­նոնց: Սո­րվե­լու գոր­ծըն­թա­ցը ա­մէն վայր­կեան է, կը կար­ծեմ, որ մին­չեւ կեան­քիս վերջ տա­կա­ւին սո­րվե­լու պիտի ըլլայ:

-Ին­չո՞վ նշա­նա­ւո­րուե­ցաւ այս տա­րին Ձե­զի հա­մար:

-Բազ­մա­թիւ հա­մերգ­ներ ու­նե­ցայ, Փա­րի­զի Օ­փե­րա­յի թատ­րո­նի եր­դի­քին տակ «Նոր­մա»ի բե­մադ­րու­թեան մէջ դեր ստանձ­նե­ցի, մեծ ու­րա­խու­թիւն էր ին­ծի հա­մար եր­գել Մա­րիէ­լլա Տե­ւիա­յի հետ, որ ապ­րող մե­ծու­թիւն է: «Նոր­մա»ի մէջ իմ դե­րը շատ հաւ­նուե­ցաւ հան­դի­սա­կա­ննե­րուն կող­մէ, ար­ձա­գանգ­նե­րը դրա­կան էին: Սպա­նիոյ մէջ եւս եր­գե­ցինք, կայ տի­կին մը, որ Փա­րի­զէն Սպա­նիա ե­կաւ կրկին մե­զի ունկնդ­րե­լու հա­մար։ Եւ այդ տի­կի­նը ո՛ր երկ­րի մէջ որ եր­գե­ցինք, ա­մէն հա­մեր­գին ներ­կայ գտնուե­ցաւ։ Տոմ­սե­րը ա­ռաւ ու ե­կաւ մեզ լսե­լու:

Յա­ռա­ջի­կա­յին ու­նիմ բազ­մա­թիւ ներ­կա­յա­ցում­ներ. 2015-2016 թուա­կան­նե­րու հա­մեր­գաշր­ջանս յա­գե­ցած է, յա­ռա­ջի­կայ Հոկ­տեմ­բե­րէն մին­չեւ յա­ջորդ տա­րուան Յու­լիս ա­մի­սը շատ զբա­ղած եմ ներ­կա­յա­ցում­նե­րով, փոր­ձե­րով, եւ առ­հա­սա­րակ, մին­չեւ 2018 թուա­կա­նը ա­մէն ծրագ­րերս ու պայ­մա­նագ­րերս յստա­կե­ցուած են։ Շատ մը եր­կիր­նե­րու շար­քին բեմ պի­տի բարձ­րա­նամ նաեւ Գա­նա­տա­յի եւ Իս­րա­յէլ մէջ:

-Շա՞տ են հայ օ­փե­րա­յին եր­գիչ­նե­րը աշ­խար­հի տա­րած­քին, ա­նոնք զի­րար կը ճանչ­նա՞ն եւ ար­դեօք հա­մախմ­բուա՞ծ են:

-Մի գու­ցէ շատ են: Եր­գիչ­ներ կան, ո­րոնք կ՚ը­սեն, թէ Հա­յաս­տա­նը կը ներ­կա­յաց­նեն դուր­սը, բայց այդ մէ­կը ես չեմ տե­սած: Գի­տէք, զիս եր­բեք չեն հրա­ւի­րած Հա­յաս­տա­նէն: Ես ֆրան­սա­կան հպա­տա­կու­թիւն ու­նիմ, ին­ծի Ֆրան­սան բա­ցած է ճա­նա­պարհ­ներ, բայց ես միշտ կը ներ­կա­յա­նամ որ­պէս հայ, իմ ա­նու­նին դի­մաց միշտ գրուած է հայ, եր­բեք չէ գրուած ֆրան­սա­ցի:

Ես չէ, որ պէտք է զան­գա­հա­րեմ Հա­յաս­տան եւ դի­մեմ, որ զիս կան­չեն, այդ մէ­կը ճիշդ չէ, միւս կող­մէն ալ իմ ամ­բողջ ծրա­գի­րը, ինչ­պէս ը­սի, մին­չեւ 2018 թուա­կա­նը ա­զատ չէ, ես բա­զում պայ­մա­նագ­րեր ու­նիմ, բայց որ­պէս հայ, հո­գիիս խոր­քը միշտ կ՚ու­զեմ եր­գել իմ ժո­ղո­վուր­դիս հա­մար: Հա­յաս­տա­նը ինք պի­տի գտնէ այն մար­դի­կը, ո­րոնք աշ­խար­հի վրայ կը ներ­կա­յաց­նեն Հա­յաս­տա­նը, ըլ­լայ այդ մէ­կը եր­գիչ, մար­զիկ կամ այլ աս­պա­րէ­զի մը ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը: Ե­թէ օ­տար եր­կիր­նե­րը գի­տեն իմ գո­յու­թեանս մա­սին իբ­րեւ հայ, բայց իմ Հա­յաս­տա­նը չի գի­տեր իմ գո­յու­թեան մա­սին, ես չեմ գի­տեր ինչ­պէ՞ս մեկ­նա­բա­նեմ այդ մէ­կը:

-Օ­փե­րա­յին թատ­րո­նէն եր­բեք չե՞ն հրա­ւի­րած:

-Ո՛չ: Իմ հայ­րը՝ Ռու­բէն Աբ­րա­հա­մեա­ն, Օ­փե­րա­յին թատ­րո­նի սի­րուած եր­գիչ­նե­րէն էր. ան եր­կու տա­րի ա­ռաջ հե­ռա­ցաւ կեան­քէն: Հայրս մի­շտ հ­պարտ էր ինձ­մով, բայց եր­բեք զիս բե­մին վրայ չէր տե­սած, մի­շտ կը փա­փա­քէր տես­նել: Երբ տա­կա­ւին ողջ էր, օր մը ը­սի՝ ե­թէ կ՚ու­զես, Ե­րե­ւա­նի Օ­փե­րա­յին հար­ցուր, ես կու գամ կ՚եր­գեմ: Հայրս հար­ցու­ցած է, բայց ի­րեն պա­տաս­խա­նած են, որ յար­մար դեր չկայ: Ինք այս պա­տաս­խա­նով շատ վշտա­հա­րե­ցաւ, ես հան­դար­տե­ցու­ցի զին­քը։ Ա­նոր ը­սի, որ վնաս չու­նի, դուն հոս կու գաս ու զիս կը տես­նես բե­մին վրայ: Եր­կու տա­րի ա­ռաջ Փա­րի­զի մէջ պի­տի եր­գէի, փոր­ձե­րը կ՚ըն­թա­նա­յին եւ ներ­կա­յա­ցու­մէն մէկ շա­բաթ ա­ռաջ հայրս մա­հա­ցաւ: Ին­ծի հա­մար շատ յու­զիչ եւ անձ­նա­կան պահ մըն է այդ պա­հը, այ­սօր ալ ա­ռանց յուզ­մուն­քի չեմ կրնար յի­շել:

-Ու­րեմն օ­փե­րա­յին եր­գե­ցո­ղու­թիւ­նը Դուք եւ Ձեր քոյ­րը Ձեր հօր­մէն ժա­ռան­գա՞ծ էք:

-Ա­յո՛, հայրս հրա­շա­լի ձայն ու­նէր, մայրս միշտ կ՚ը­սէր, որ ա­ռա­ջի­ն հեր­թին սի­րա-­հա­րուած է իմ հօր ձայ­նին: Հայրս մին­չեւ 2013 թուա­կա­նը «Ա­նու­շ­»ի եւ այլ ներ­կա­յա­ցում­նե­րու մէջ եր­գած է: Ան կը սի­րէր մա­նա­ւանդ ու­սում ստա­ցած եր­գիչ­նե­րը: Միշտ կ՚ը­սէր, որ Յաս­միկ Պա­պեա­նը ու­սա­նած երգ­չու­հի է: Իմ ե­րա­զանք­նե­րը մին­չեւ այ­սօր Յաս­միկ Պա­պեա­նի հետ «Նոր­մա» ներ­կա­յաց­ման մէջ եր­գելն է: Ես ի­րեն հետ ծա­նօ­թա­ցայ Վիեն­նա­յի մէջ: Իր եր­գած «Նոր­մա»ն քա­նի-քա­նի ան­գամ լսած եմ, ցա­ւօք միայն ձայ­նագ­րու­թիւն­նե­րով, եւ հիա­ցած եմ: Ինք այ­սօր աշ­խար­հի մեծ եւ ա­ռա­ջին «Նոր­մա» եր­գող­նե­րէն մէկն է: Բարձր ո­րա­կի, երգ­չու­հի եւ հրա­շա­լի անձ­նա­ւո­րու­թիւն մըն է: Ե­րա­զանք է նաեւ եր­գել իմ ժո­ղո­վուր­դին հա­մար, այն յոյ­զե­րը, զորս կու տամ օ­տար­նե­րուն, կ՚ու­զեմ նոյ­նը տալ նաեւ իմ ժո­ղո­վուր­դին:

-Ինչ­պէ՞ս կը տես­նէք Ե­րե­ւա­նի Օ­փե­րա­յի թատ­րո­նը:

-Տար­բեր է դուր­սի թատ­րոն­նե­րէն: Ես Հա­յաս­տա­նի մէջ «Թրա­ւիա­թա»ն դի­տե­ցի եւ քա­նի մը հա­մե­մա­տու­թիւն­ներ ը­րի: Երբ դուր­սը կ՚աշ­խա­տիս, ման­րուք­նե­րը ա­ւե­լի լաւ կը տես­նես: Բե­մադ­րու­թիւն­նե­րը տար­բեր են, ըլ­լայ թէ՛ նուա­գա­խում­բի, թէ՛ դե­րա­սա­նե­րու աշ­խա­տան­քը: Դուր­սը ա­ւե­լի բաց է օ­փե­րա­յին թատ­րո­նը, ժո­ղո­վուր­դը ա­նընդ­հատ նո­րու­թեան կը սպա­սէ: Եւ­րո­պա­յի մէջ, օ­րի­նակ, միայն կանգ­նիլեր­գե­լը բա­ւա­րար չէ, միայն հա­մեր­գա­յին կա­տա­րում պէտք չէ որ ըլ­լայ: Օ­փե­րա­յին թատ­րո­նի մէջ եր­գի­չը կամ երգ­չու­հին դեր կը կեր­տէ, ան պէտք է ապ­րի այդ դե­րը, պէտք է խա­ղայ, ժո­ղո­վուր­դը միայն եր­գի հա­մար հա­մեր­գի չի գար, ան խաղ կ՚ու­զէ դի­տել:

-Հա­յաս­տան մնա­լով ար­դեօք կը հաս­նէիք այն բար­ձուն­քին, ուր որ այ­սօր հա­սած էք:

-Ես վստահ եմ, որ Հա­յաս­տան մնա­լով չէի հաս­նիր իմ այ­սօ­րուան յա­ջո­ղու­թեան: Ոչ միայն աշ­խա­տա­սի­րու­թիւնն է յա­ջո­ղու­թեան գրա­ւա­կա­նը, այ­լեւ կա­րե­ւոր է, որ աշ­խար­հի վրայ քե­զ ճանչ­նան, գնա­հա­տեն։ Այդ մէ­կը ա­ւե­լի մեծ թե­ւեր կու տայ, ցան­կու­թիւն կը յա­ռաջ­նաց­նէ ա­ւե­լին ը­նե­լու:

-Ին­չո՞վ կը զբա­ղիք աշ­խա­տան­քէն դուրս:

-Ըն­տա­նիք ու­նիմ՝ ա­մու­սին, ե­րա­խա­ներ: Շատ դժուար է ըն­տա­նիք ու­նե­ցող երգ­չու­հիի մը հա­մար, երբ տա­րուան մէջ շատ քիչ ժա­մա­նակ կ՚ու­նե­նաս ա­նոնց հետ ըլ­լա­լու: Ես այս տա­րուան տե­ւո­ղու­թեան գրե­թէ եր­կու կամ ե­րեք ա­միս ե­ղած եմ ի­րենց հետ: Ա­մէն ան­գամ զա­ւակ­ներս ա­ւե­լի մեծ­ցած կը տես­նեմ: Նա­խա­պէս կը սրտնե­ղէին պզտիկ­նե­րը, բայց հի­մա կը հասկ­նան, ի­րենք ալ հպարտ կը զգան, որ կ՚եր­գեմ: Ես ալ հպարտ եմ, որ կրցած եմ աշ­խա­տան­քիս զու­գա­հեռ ու­նե­նալ իմ ըն­տա­նի­քը: Իմ աշ­խա­տան­քին, աս­պա­րէ­զին բե­րու­մով շատ պար­տա­կան եմ ա­մու­սի­նիս, որ համ­բե­րա­տար կեր­պով կե­ցած է իմ կող­քին, քա­ջա­լե­րած է զիս: Ան նոյն­պէս հայ է: Ինչ որ ինք կ՚ը­նէ ին­ծի հա­մար, ես հա­ւա­նա­բար նոյ­նը չէի կրնար ը­նել ի­րեն հա­մար: Ինք կը հասկ­նայ, որ ես չեմ կրնար ա­ռանց եր­գե­լու ապ­րիլ, եւ բո­լոր այն պա­հե­րուն, երբ ու­ժաս­պառ կ՚ըլ­լամ, ան ուժ կու տայ ին­ծի:

-Ի՞նչ պի­տի ը­նէք բե­մը ձգե­լէ ետք, մտա­ծա՞ծ էք այդ մա­սին:

-Տա­կա­ւին շատ հե­ռու է այդ օ­րը, բայց ե­րե­ւի կը փոր­ձեմ օգ­նել նոր եր­գիչ­նե­րուն: Այն, ինչ որ տա­րի­նե­րու ըն­թաց­քին սո­րված եմ այս աս­պա­րէ­զին մէջ, կը փոր­ձեմ փո­խան­ցել ա­նոնց: Բայց եր­գի մա­սին չէ խօս­քը, այլ՝ դժուա­րու­թիւն­նե­րը յաղ­թա­հա­րե­լու, աս­պա­րէ­զին մէջ յա­ռա­ջա­նա­լու ա­ռու­մով, այն­պէս, ինչ­պէս ու­րիշ­ներ օգ­նե­ցին ին­ծի, հա­ւա­տա­ցին եւ ձեռք մեկ­նե­ցին, նոյ­նը ես կրնամ ը­նել ու­րիշ­նե­րուն:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ