ԵՐԵՒԱՆԻ ՍՊԻՏԱԿ ՏՈՒՆԸ

Քա­ղա­քա­մայր Ե­րե­ւա­նի ճար­տա­րա­պե­տա­կան կեան­քին մէջ նոր ի­րա­դար­ձու­թիւն մը ապ­րուե­ցաւ: Շա­բա­թա­վեր­ջին, մայ­րա­քա­ղա­քի կեդ­րո­նը՝ Վազ­գէն Սարգ­սեան 3 հաս­ցէին վրայ հան­դի­սա­ւո­րա­պէս բա­ցու­մը տե­ղի ու­նե­ցաւ Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րա­կան շէն­քե­րու նոր հա­մա­լի­րին, ո­րու շի­նա­րա­րու­թիւ­նը մեկ­նար­կած է տա­կա­ւին 2013 թուա­կա­նին:

Բաց­ման հան­դի­սու­թեան ներ­կայ գտնուե­ցան Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հ Սերժ Սար­գեան եւ Ա­մե­նայն Հա­յոց Տ.Տ. Գա­րե­գին Բ. Կա­թո­ղի­կո­սը, ո­րոնց կող­քին էին Հա­յա­ստա­նի Փոխ­-վար­չա­պետ Վա­չէ Գաբ­րիէ­լեան, Եր­ե­ւա­նի քա­ղա­քա­պե­տ Տա­րօն Մար­գա­րեան, Կա­ռա­վա­րու­թեան աշ­խա­տա­կազ­մի ղե­կա­վար Վի­գէն Սարգ­սեան, Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ե­դուարդ Նալ­պան­տեան, Քա­ղա­քա­շի­նու­թեան նա­խա­րար Նա­րեկ Սարգ­սեան, Կրթու­թեան եւ գի­տու­թեան նա­խա­րար Ար­մէն Ա­շո­տեան, Մշա­կոյ­թի նա­խա­րար Յաս­միկ Պօ­ղո­սեան, Սփիւռ­քի նա­խա­րար Հրա­նոյշ Յա­կո­բեան, Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րար Ար­փի­նէ Յով­հան­նի­սեան եւ այլ պաշ­տօ­նա­տար­ներ։ Սերժ Սարգ­սեա­նի եւ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տի ու­ղեկ­ցու­թեամբ խում­բը շրջայց մը կա­տա­րեց նո­րա­կա­ռոյց վար­չա­կան հա­մա­լի­րէն ներս, ուր ծա­նօ­թա­ցաւ վե­րոն­շեալ պե­տա­կան հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու հա­մար ստեղ­ծուած աշ­խա­տան­քա­յին պայ­ման­նե­րուն, հա­մա­լի­րի կա­ռու­ցա­պա­տուած եւ բա­րե­կար­գուած տա­րած­քին։

Այս հա­մա­լի­րը, ո­րու ընդ­հան­րա­կան գոյ­նը ճեր­մակն է, ար­դէն ժո­ղո­վուր­դի կող­մէ ստա­ցած է «Սպի­տակ տու­ն» ա­նուա­նու­մը: Հա­կա­ռակ մա­մու­լի մէջ եւ ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րէն ներս զա­նա­զան քննա­դա­տա­կան դի­տար­կում­նե­րու, թէ հա­մա­լի­րի ճար­տա­րա­պե­տա­կան տես­քը հե­ռու է հայ­կա­կան ա­ւան­դա­կան ճար­տա­րա­պե­տու­թե­նէն, այ­նուա­մե­նայ­նիւ, վստահ կա­րե­լի է ը­սել, որ մայ­րա­քա­ղաք Ե­րե­ւա­նի տես­քը այս կա­ռոյ­ցի գո­յու­թեամբ նոր շունչ եւ ո­գի կը ստա­նայ եւ մաս­նա­գէտ-ճար­տա­րա­պետ­ներն ալ ի­րենց կար­գին փու­թա­ցին հա­մո­զե­լու, որ շէն­քը ամ­բող­ջո­վին ա­ւան­դա­կա­նի եւ նո­րի հա­մադր­ման ար­դիւնքն է, մա­նա­ւանդ ե­թէ նկա­տի առ­նենք հայ­կա­կան ա­ւան­դա­կան ճար­տա­րա­պե­տու­թեան մէջ տեղ առ­նող բա­զում աշ­տա­րակ-կա­ռոյց­նե­րու ա­ռա­տու­թիւ­նը, ա­պա նոր շէնքն ալ, իր աշ­տա­րա­կա­յին ե­րե­ւոյ­թով կ­­ու գայ շա­րու­նա­կե­լու այդ գի­ծը:

Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան Քա­ղա­քա­շի­նու­թեան նա­խա­րա­րի մամ­լոյ քար­տու­ղար Ա­նա­հիտ Ե­սա­յեան յա­տուկ ԺԱ­ՄԱ­ՆԱԿ օ­րա­թեր­թին սի­րով տե­ղե­կու­թիւն­ներ տրա­մադ­րեց նոր կա­ռոյ­ցի մա­սին: Ան ը­սաւ, որ դա­տե­լով նա­խօ­րօք ար­դէն հրա­պա­րա­կուած լու­սան­կար­նե­րու շուրջ կա­տա­րուած հիա­ցա­կան մեկ­նա­բա­նու­թիւն­նե­րէն ու հա­ւա­նու­թեան խօս­քե­րէն, կա­րե­լի է ը­սել, որ հա­մա­լի­րը շա­հած է ե­րե­ւան­ցի­նե­րու եւ բազ­մա­թիւ օ­տար­նե­րու հա­մակ­րան­քը: Ըստ Ա­նա­հիտ Ե­սա­յեա­նի, այդ հա­ւա­նու­թիւ­նը ստա­ցուած է նա­խե­ւա­ռաջ հա­մա­լի­րի աչք շո­յող կեր­պա­րան­քի, հան­դի­սա­ւո­րու­թեան, ճար­տա­րա­պե­տա­կան ու ծա­ւա­լա­յին լու­ծում­նե­րու եւ սպի­տակ գոյ­նին հա­մար: Սպի­տակ գոյ­նը ա­ռան­ձա­կի հարս­տու­թիւն եւ շքե­ղու­թիւն հա­ղոր­դած է Ե­րե­ւա­նի այդ հա­տուա­ծին:

Այս նոր հա­մա­լի­րի կա­ռու­ցու­մը Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թիւնն է, զոր նա­խագ­ծա­յին տես­քով կեան­քի կո­չած է Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան վաս­տա­կա­ւոր ճար­տա­րա­պետ, Քա­ղա­քա­շի­նու­թեան նա­խա­րար Նա­րեկ Սարգ­սեա­ն: Ուս­տի պա­տա­հա­կան չէր, որ կա­ռոյ­ցի շի­նա­րա­րու­թիւ­նը կ­­՚ըն­թա­նար Նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սեա­նի ան­մի­ջա­կան վե­րահս­կո­ղու­թեամբ։ Նա­խա­գա­հը ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ այ­ցե­լած է շի­նա­րա­րա­կան հ­­րա­պա­րակ եւ մօ­տէն հե­տաքրք­րուած է շի­նա­րա­րու­թեան ըն­թաց­քով:

Կա­ռա­վա­րա­կան շէն­քի նոր հա­մա­լի­րը կա­ռու­ցուած է Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րա­րու­թեան նախ­կին հրդե­հուած շէն­քի եւ շուրջ քսան­հինգ տա­րի ան­գոր­ծու­թեան մատ­նուած, վե­րա­կանգն­ման ոչ են­թա­կայ, կեդ­րո­նա­կան շրջա­նա­յին կաթ­սա­յա­տան հո­ղա­տա­րած­քի վրայ։ Հա­մա­լի­րի կա­ռու­ցա­պա­տուած եւ բա­րե­կար­գուած տա­րած­քը կ՚ընդգր­կէ նախ­կին «Սե­ւա­ն» պան­դո­կի սահ­մա­նագ­ծէն մին­չեւ Հա­յաս­տա­նի հան­րա­պե­տու­թեան գլխա­ւոր դա­տա­խա­զու­թեան շէն­քը եւ Վազ­գէն Սարգ­սեան փո­ղո­ցէն մին­չեւ Զա­քեան փո­ղոց հա­տուա­ծը։

Այս նոր հա­մա­լի­րի գլխա­ւոր վար­չա­կան շէն­քը տե­ղա­կա­յուած է Վազ­գէն Սարգ­սեան փո­ղո­ցի ողջ եր­կայն­քով, իսկ գլխա­ւոր վար­չա­կան շէն­քին մէջ պի­տի գոր­ծեն Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւ­նը, այդ կար­գին նաեւ՝ Ար­տա­գին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան Դի­ւա­նա­գի­տա­կան ա­կա­դե­միան, Կրթու­թեան եւ գի­տու­թեան, Մշա­կոյ­թի, Սփիւռ­քի նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րը, ա­ռանձ­նա­ցուած Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րա­րու­թեան մաս­նա­շէն­քը, ո­ր տե­ղադ­րուած է դէ­պի Զա­քեան փո­ղոց նա­յող հա­տուա­ծին վրայ, ինչ­պես նաեւ՝ հա­մա­լի­րին սպա­սար­կող թեք­նիկ մաս­նա­շէն­քը, ուր տե­ղադր­ուած են ե­լեկտ­րա­մա­տա­կա­րար­ման եւ ջ­­րա­մա­տա­կա­րար­ման հա­մար նա­խա­տես­ուած են­թա­կա­ռուց­ուածք­նե­րը:

Վար­չա­կան եր­կու մաս­նա­շէն­քե­րը ի­րա­րու հետ կա­պուած են ստոր­գետ­նեայ կա­յա­նա­տե­ղիի մի­ջո­ղաւ։ Ինք­նա­շար­ժնե­րու եւ հե­տիոտ­նե­րու շար­ժը ա­ռա­ւե­լա­գոյնս յար­մար կազ­մա­կեր­պե­լու նպա­տա­կով գլխա­ւոր յա­տա­կագ­ծով նա­խա­տե­սուած եւ ի­րա­կա­նա­ցուած են եր­կու նոր փո­ղոց­ներ, ո­րոնց­մէ մէ­կը զու­գա­հե­ռա­կան է Վազ­գէն Սարգ­սեան փո­ղո­ցին, կ­­՚անց­նի գլխա­ւոր վար­չա­կան կա­ռոյց­նե­րու յետ­նա­մա­սով, կա­պուե­լով դէ­պի «Մա­րիոթ Ար­մե­նիա» բա­կա­յին մաս­նա­շէնք տա­նող ճա­նա­պար­հա­հա­տուա­ծին եւ ո­ր հե­տա­գա­յին կը նա­խա­տեսուի կա­պել Խո­րե­նա­ցի փո­ղո­ցին հետ։ Իսկ միւ­սը ուղ­ղա­հա­յաց է Վազ­գէն Սարգ­սեան-Զա­քեան փո­ղոց­նե­րուն եւ կապ կը ստեղ­ծէ նշուած եր­կու փո­ղոց­նե­րու մի­ջեւ, ա­ռանձ­նաց­նե­լով կից գո­յու­թիւն ու­նե­ցող բնա­կե­լի շէն­քի սպա­սարկ­ման ճա­նա­պար­հը։

Գլխա­ւոր մաս­նա­շէն­քի յետ­նա­մա­սը կազ­մուած է վար­չա­կան հրա­պա­րակ, ուր­կէ կ՚ի­րա­կա­նա­ցուի հե­տիոտ­նե­րու շար­ժը՝ դէ­պի զա­նա­զան նա­խա­րա­րու­թիւն­ներ, բա­ցի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թե­նէն, ո­րու հա­մար նա­խա­տե­սուած է պաշ­տօ­նա­կան պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րու ինք­նա­շարժնե­րու մուտ­քը ներ­քին բակ՝ լու­ծե­լով Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւն այ­ցե­լող պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րու եւ հե­տիոտ­նե­րու հոս­քե­րու հա­տու­մէն յա­ռա­ջա­ցող ան­յար­մա­րու­թիւն­նե­րու խնդի­րը։

Գլխա­ւոր վար­չա­կան մաս­նա­շէն­քի յօրի­նուած­քը հնա­րա­ւո­րու­թիւն կ՚ըն­ձեռ­նէ զա­նա­զան գե­րա­տես­չու­թիւն­նե­րու հա­մար ստեղ­ծել ա­ռանձ­նա­ցուած մուտ­քե­րով, նա­խաս­րահ­նե­րով, վե­րե­լակ­նե­րով եւ աս­տի­ճա­նա­վան­դակ­նե­րով ա­պա­հո­վուած գոր­ծու­նէու­թեան պայ­ման­ներ։ Հա­մա­լի­րը ա­պա­հո­վուած է ճա­շա­րան­նե­րով, հան­դի­սու­թիւն­նե­րու եւ մա­մու­լի դահ­լիճ­նե­րով, կա­յա­նա­տե­ղին հնա­րա­ւո­րու­թիւն ու­նի՝ հա­րիւր ինք­նա­շար­ժի կա­յան­ման հա­մար:

Շէն­քի ճար­տա­րա­պե­տա­կան լու­ծում­նե­րը մշա­կուած են քա­ղա­քա­շի­նա­կան եւ ազ­գա­յին ճար­տա­րա­պե­տա­կան մօ­տե­ցում­նե­րուն հա­մա­հունչ՝ կա­ռա­վա­րա­կան վար­չա­կան հա­մա­լի­րին հա­ղոր­դե­լով տա­րած­քա­յին կեր­պար:

Հա­մա­լի­րի մին­չեւ երկ­րորդ յար­կի ճա­կատ­նե­րը ե­րես­պա­տուած են կճա­քա­րէ (պա­զալտ) սա­լե­րով, երկ­րորդ յար­կէն վե­րեւ, Վազ­գէն Սարգ­սեան փո­ղո­ցի եր­կայն­քով՝ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Սզնե­քի հան­քա­վայ­րէն հա­տուած ճեր­մակ գոյ­նի բնա­կան քա­րով, իսկ մնա­ցած ճա­կատ­նե­րը պա­տուած են տի­վո­լեան քա­րէ (տրա­վեր­տին) սա­լիկ­նե­րով։

Սա­կա­ւա­շարժ խում­բե­րու հա­մար Վազ­գէն Սարգ­սեան փո­ղո­ցէն ի­րա­կա­նա­ցուած են թե­քա­հար­թակ­ներ՝ սայ­լակ­նե­րով ե­լու­մու­տի հա­մար:

Այս նա­խա­գի­ծը ի­րա­կա­նաց­նե­լու ժա­մա­նակ մշա­կուած եւ ի­րա­կա­նա­ցուած է ե­լեկտ­րա­կա­նու­թիւն խնա­յող լու­սա­տու­նե­րով հա­մա­լի­րի ճա­կատ­նե­րու ար­տա­քին գե­ղա­րուես­տա­կան լու­սա­ւո­րու­թիւ­նը, ո­րու մի­ջո­ցաւ գի­շե­րա­յին եւ ե­րե­կո­յեան ժա­մե­րուն ա­ռա­ւել ցայ­տուն կ՚ընդգ­ծուի շէն­քի ար­տա­քի­նը, ո­ր կը ձու­լուի Ե­րե­ւա­նի քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նէն մին­չեւ Հան­րա­պե­տու­թեան հրա­պա­րակ ձգուող վար­չա­հա­սա­րա­կա­կան շէն­քե­րու հա­մա­լիր­նե­րուն։

Հա­մա­լի­րի վար­չա­կան եւ սպա­սար­կող մաս­նա­շէն­քե­րը ա­պա­հո­վուած են ժա­մա­նա­կա­կից հա­մա­կար­գե­րով եւ սար­քա­ւո­րում­նե­րով։

Ե­րե­ւա­նի մէջ գոր­ծե­լիք այս կա­ռա­վա­րա­կան հա­մա­լի­րի մաս­նա­շէն­քե­րու ընդ­հա­նուր մա­կե­րե­սը կը կազ­մէ 33460 քառակուսի մեթր։

Նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րուն տրուած տա­րածք­նե­րը կա­մա­յա­կան ձե­ւով չէ ընտ­րուած. ա­ռա­ջի­ն առ­թիւ շէնք կը տե­ղա­փո­խուի Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւ­նը, քա­նի որ ա­նոր շէն­քը ար­ժան­թի­նա­հայ գոր­ծա­րար Է­տուար­տօ Էր­նէ­քեա­նի «Թան­կօ» ըն­կե­րու­թեա­ն վա­ճա­ռե­լու պատ­ճա­ռով էր նաեւ, որ ո­րո­շուե­ցաւ վար­չա­կան շէն­քե­րու այս նոր հա­մա­լի­րը կա­ռու­ցել: Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րա­րու­թիւնն ալ փաս­տօ­րէն կը վե­րա­դառ­նայ իր նախ­կին հաս­ցէն, ուր տե­ղա­կա­յուած շէն­քը նախ­կա­պէս հրոյ ճա­րակ դար­ձած էր:

 Սփիւռ­քի, Կրթու­թեան եւ մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րը տե­ղա­կա­յուած կ՚ըլ­լան յա­ջոր­դա­կան յար­կե­րու վրայ՝ նկա­տի առ­նե­լով այդ նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րու՝ բնոյ­թով մի­մեանց մօտ գոր­ծու­նէու­թիւ­նը, բայց հա­մա­լի­րի մէջ ա­մե­նէն մեծ տա­րած­քը յատ­կա­ցուած պի­տի ըլ­լայ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան:

Շէն­քի կա­ռուց­ման պար­տա­ւո­րու­թիւ­նը ստանձ­նած է Է­տուար­տօ Էր­նէ­քեա­նի «Թան­կօ» ըն­կե­րու­թիւ­նը, ո­րուն ալ, ինչ­պէս ծա­նօթ է, վա­ճառ­քի ձե­ւով օ­տա­րուած է Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան ներ­կայ շէն­քը: Էր­նէ­քեան շէն­քը գնած է շուրջ 65 մի­լիոն ա­մե­րի­կեան տո­լա­րի հա­մար­ժէք դրա­մով՝ շէն­քի ար­տա­քին տես­քը պահ­պա­նե­լու պայ­մա­նով:

Ար­ժան­թի­նա­հայ գոր­ծա­րա­րը միա­ժա­մա­նակ ը­սած է, թէ մտա­դիր չէ պան­դոկ կա­ռու­ցել, այլ հա­ւա­նա­բար Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան շէն­քը դարձ­նէ թան­գա­րան եւ հոն ցու­ցադ­րէ ա­րուես­տի ար­ժէ­քա­ւոր գոր­ծեր:

Կա­ռա­վա­րու­թեան նոր հա­մա­լի­րի շի­նա­րա­րա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը ա­ւար­տած են, սե­նեակ­նե­րը գոյ­քով հա­մալ­րե­լու վեր­ջին աշ­խա­տանք­նե­րը կա­տա­րուած են եւ ար­դէն շա­բա­թա­վեր­ջին Ե­րե­ւա­նը ու­նե­ցաւ նոր կա­ռոյց մը, ո­ր շէն­քի ճար­տա­րա­պետ Նա­րեկ Սարգ­սեա­նի խօս­քե­րով՝ պի­տի ըլ­լայ ան­կախ Հա­յաս­տա­նի ա­մե­նէն մեծ վար­չա­կան կա­ռոյ­ցը:

Սպի­տակ տու­նը, ինչ­պէս ժո­ղո­վուր­դը բնո­րո­շած է, ինք­նա­տիպ գոյն մը կ՚ա­ւելց­նէ Ե­րե­ւա­նի ընդ­հա­նուր կեր­պա­րան­քին, նաեւ ձե­ւով մը կ­­՚ընդգ­ծէ կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը Շա­հու­մեա­նի հրա­պա­րա­կին, ո­ր ցայ­սօր Հան­րա­պե­տու­թեան հրա­պա­րա­կին շու­քին տակ մնա­ցած էր, բայց այս շէն­քի յայտ­նու­թեամբ՝ նշա­նա­կու­թիւն կը ստա­նայ:

Նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րը նոր շէնք կը տե­ղա­փո­խուին մօ­տա­լուտ տօ­նե­րէն յե­տոյ՝ 2016 թուա­կա­նի սկիզ­բը:

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ