Ազնիւ մղումը

Թրքա­հայ հա­մայն­քի մա­նա­ւա՛նդ Հան­րա­պե­տա­կան շրջա­նի տա­րեգ­րու­թիւն­նե­րը կրնան հա­մա­րուիլ, կարճ խօս­քով, զօ­րակ­ցու­թեան պատ­մու­թիւն մը։ Ազ­նիւ մղու­մի մը դրսե­ւո­րում­նե­րը պայ­մա­նա­ւո­րած են մեր հա­ւա­քա­կա­նու­թեան յա­րա­տե­ւու­թիւ­նը։ Վիթ­խա­րի ժա­ռան­գու­թիւն մը կեն­սու­նակ պա­հե­լու ձգտու­մը գործ­նա­կան գետ­նի վրայ միշտ բիւ­րե­ղա­ցած է օ­րի­նա­կե­լի զօ­րակ­ցու­թիւ­նով, հա­ւա­քա­կան ճի­գով մը։

Տաս­նա­մեակ­ներ շա­րու­նակ այս հա­մայն­քը կան­գուն պա­հած է բա­րենը-պա­տակ ազ­գա­յին հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու ցանց մը, ա­ռանց ո­րե­ւէ հո­վա­նա­ւո­րու­թեան, քա­ջա­լե­րան­քի, եր­բեմն նոյ­նիսկ յաղ­թա­հա­րե­լով խո­չըն­դոտ­ներ։ Ճիշդ է, որ ապրուած են բա­զում ե­լե­ւէջ­ներ կամ ար­դիւնք­նե­րը կրնան ըլ­լալ յա­րա­բե­րա­կան, սա­կայն ա­ռար­կա­յա­կան փաս­տը ան­հեր­քե­լի է։ Այս հա­մայն­քը ու­նե­ցած է ջիղ մը, որ կը սկսի բնազ­դա­յին ձե­ւով բա­նիլ ա­մե­նադ­ժուա­րին ի­րա­վի­ճակ­նե­րու մէջ։ Խորհր­դա­ւոր կան­չով մը շարժ­ման կ­­՚անց­նի ան եւ ար­դիւն­քը կրնայ ըլ­լալ հրաշ­քի հա­մա­զօր։ Օ­րի­նակ­նե­րը սահ-­մա­նա­փակ չեն միայն մեր հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու գո­յու­թեամբ։ Զօ­րակ­ցու­թեան բա­զում շար­ժում­ներ թրքա­հայ ի­րա­կա­նու­թեան վրայ վառ հետ­քեր թո­ղած են՝ ի­րենց պսա­կուած լուրջ յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րով։

Եւ այ­սօր թրքա­հայ հա­մայն­քին այդ ազ­նիւ մղու­մը, ըստ ե­րե­ւոյ­թին, միակ ա­պա­ւէնն է մեր այն ազ­գա­կից­նե­րուն, ո­րոնց կեան­քը տակն ու վրայ ե­ղած է Մեր­ձա­ւոր Ա­րե­ւել­քի ա­րիւ­նա­լի ո­դի­սա­կա­նին հե­տե­ւան­քով եւ ո­րոնք Ի­րա­քէն ու Սու­րիա­յէն խոյս տա­լով Թուր­քիոյ մէջ ա­պաս­տան գտած են ի­րենց ըն­տա­նիք­նե­րուն հետ։

Ա­նոնք մեր հա­րա­զատ­նե­րը չե՞ն։ Այդ ըն­տա­նիք­նե­րը մեր ալ ըն­տա­նիք­նե­րը չե՞ն։ Ո՞ր օ­րուան հա­մար է ազ­գակ­ցու­թիւ­նը։ Զօ­րակ­ցու­թիւ­նը նաեւ դի­մադ­րու­թի՞ւն չէ։ Ա­մէն տե­սակ նա­խա­ձեռ­նու­թեան ճա­կա­տա­գի­րը չե՞ն վճռեր սէրն ու նուի­րու­մը։

Ու­րեմն ա­ռանց ժա­մա­նակ վատ­նե­լու անց­նինք գոր­ծի ու չկաս­կա­ծինք մեր հա­ւա­քա­կան յա­ջո­ղու­թե­նէն։

ԱՐԱ ԳՕՉՈՒՆԵԱՆ