ՅԻՍՈՒՍ ՄՈՒԹԻՆ ԾՆԱՒ ԵՒ ՄՈՒԹԸ ԼՈՒՍԱՒՈՐՈՒԵՑԱՒ

«Ա­հա կոյ­սը պի­տի յղա­նայ եւ որ­դի մը ծնի, եւ զայն պի­տի կո­չեն Էմ­մա­նուէլ, որ կը նշա­նա­կէ՝ Աս­տուած մե­զի հետ» (ՄԱՏԹ. Ա 23)։ Եւ Յի­սուս ծնաւ՝ մո՜ւթ էր, խա­ւա՜ր էր աշ­խարհ, եւ աշ­խար­հի խա­ւա­րը լու­սա­ւորուե­ցա՛ւ, քա­նի որ Աս­տուած մար­դա­ցաւ եւ Աս­տուած մե­զի հետ ե­ղաւ։

Յի­սու­սի ծնուն­դով լու­սա­ւո­րուե­ցաւ աշ­խարհ, քա­նի որ Աս­տուած ե­կաւ մար­դոց՝ որ մութ ու խա­ւար աշ­խար­հի վրայ կ՚ապ­րէին, լու­սա­ւո­րուե­ցաւ մութ աշ­խար­հը, քա­նի որ Աս­տուած Լո՛յս է, Ա­նոր բնու­թի՛ւնն է, հան­գա­մա՛նքն է, յատ­կա­նիշն ու խոր­հո՛ւրդն է լոյ­սը՝ որ կը լու­սա­ւո­րէ մութ ու խա­ւար աշ­խար­հը, ո՛չ միայն աշ­խար­հը, այլ խա­ւա­րին ա­մե­նէն մու­թը, ա­մե­նէն վտան­գա­ւո­րը՝ մտքի՛ խա­ւա­րը…։

Աս­տուած մարմ­նա­ցաւ, Աս­տուած մար­դա­ցաւ, որ­պէս­զի աշ­խար­հի խա­ւա­րը փա­րա­տի՝ մու­թը ցրուի եւ լոյ­սը տի­րէ՝ լու­սա­ւո­րուի մարդ, լու­սա­ւո­րուին միտ­քեր ու հո­գի­ներ եւ փրկուին խա­ւա՜ր աշ­խար­հէն։

Ար­դա­րեւ լոյ­սը յո՛յս է, կեա՛նք է, ուժ է եւ զօ­րու­թիւն, վստա­հու­թեան խոր­հուր­դը կը պա­րու­նա­կէ իր մէջ, քա­նի որ Աս­տուած Ի՛նք լոյս է՝ յստակ եւ պայ­ծառ լոյս՝ որ ա­մէն ինչ տե­սա­նե­լի կը դարձ­նէ։

Ա­ւե­տիք Ի­սա­հա­կեան կը պատ­մէ, թէ ժա­մա­նա­կին ա­րե­ւել­քի հրա­շա­գեղ երկ­րի մը մէջ ար­դա­րա­միտ ու խե­լա­ցի թա­գա­ւոր մը կ՚ապ­րէր։ Ան ու­նէր ե­րեք որ­դի։

Պա­տա­հե­ցաւ որ թա­գա­ւո­րը ծե­րա­ցաւ եւ երկ­րի կա­ռա­վա­րու­թեան ղե­կը փա­փա­քե­ցաւ տա­կա­ւին ողջ ու ա­ռողջ՝ յանձ­նել իր որ­դի­նե­րէն ա­նոր՝ որ ա­ւե­լի ըն­դու­նակ է այդ դժուա­րին ու ծանր գոր­ծը կա­տա­րե­լու։

Ուս­տի օր մը կան­չեց իր որ­դի­նե­րը եւ ը­սաւ.

«Սի­րե­լի որ­դի­ներ, կը տես­նէք, որ ձեր հայ­րը այ­լեւս ծե­րա­ցած է եւ ալ կա­րող չէ կա­ռա­վա­րել եր­կի­րը։ Ես ա­ւե­լի ա­ռաջ ի­ջած կ՚ըլ­լա­յի իմ գա­հէն, ե­թէ կա­տա­րուած տես­նէի այն փա­փաքս, որ եր­կար տա­րի­ներ պա­շա­րած էր հո­գիս։ Եւ հի­մա ձեզ­մէ ո՛վ որ կա­րո­ղա­նայ ի­մաս­տուն կեր­պով ի­րա­կա­նաց­նել այդ փա­փաքս, ան պի­տի ստա­նայ իր թա­գը եւ պի­տի կա­ռա­վա­րէ իր ժո­ղո­վուր­դը»։­

Որ­դի­նե­րը կը հա­մա­ձայ­նին եւ կ՚ու­զեն գիտ­նալ, թէ ի՛նչ է ի­րենց հօր՝ թա­գա­ւո­րին փա­փա­քը։

Հայ­րը ցոյց կու տայ մե՜ծ շտե­մա­րան մը՝ ամ­բա­րա­նոց մը եւ կը յանձ­նա­րա­րէ որ­դի­նե­րուն, լեց­նել զայն աշ­խար­հի ա­մե­նա­պի­տա­նի բա­նով, ո­րով կա­րե­լի պի­տի ըլ­լայ եր­ջա­նիկ դարձ­նել ամ­բողջ ժո­ղո­վուր­դը։

Թա­գա­ւո­րին որ­դի­նե­րը կը համ­բու­րեն ի­րենց հօր ձեռ­քը եւ ճամ­բայ կ՚ել­լեն՝ փնտռե­լու «ա­մե­նա­պի­տա­նի բան»ը։

Աշ­խար­հէ՜ աշ­խարհ, եր­կի­րէ՜ եր­կիր ման կու գան՝ կը շրջին, կը պտը­տին եւ բա­ւա­կան թա­փա­ռե­լէ յե­տոյ, ա­նոնք կը վե­րա­դառ­նան տուն եւ կը յայտ­նեն, թէ ա­մէն մէ­կը գտած է աշ­խար­հի «ա­մե­նա­պի­տա­նի բան»ը։

Շտե­մա­րա­նին մուտ­քին կը կանգ­նին թա­գա­ւո­րին ե­րեք որ­դի­նե­րը եւ թա­գա­ւո­րը, պա­լա­տա­կան­նե­րը եւ ամ­բողջ ժո­ղո­վուր­դը ու ան­համ­բե­րու­թեամբ կը սպա­սեն, թէ իւ­րա­քան­չիւր որ­դին ի՞նչ է բե­րած որ­պէս «ա­մե­նա­պի­տա­նի բան»։­

Որ­դի­նե­րէն մէ­կը գրպա­նէն կը հա­նէ ա­փի պա­րու­նա­կու­թեամբ հա­ցա­հա­տիկ՝ ցո­րեն եւ շտե­մա­րա­նին մէջ լեց­նե­լով զայն, կ՚ը­սէ որ հա­ցով պի­տի լաց­նէ զայն, քա­նի որ հա­ցէն ա­ւե­լի անհ­րա­ժեշտ ու պի­տա­նի բան չէ գտած։

Ե­րե­քի մի­ջեւ երկ­րորդ զա­ւա­կը՝ միջ­նե­կը գրպա­նէն կը հա­նէ ափ մը լե­ցուն հող եւ լեց­նե­լով շտե­մա­րա­նին մէջ, կ՚ը­սէ որ հո­ղով պէտք է լե­ցուի շտե­մա­րա­նը, քա­նի որ ա­ւե­լի պի­տա­նի ու անհ­րա­ժեշտ բան չէ գտած։

Կրտսեր որ­դին՝ տա­րի­քով փոք­րա­գոյ­նը հօ­րը հար­ցու­մը կը պա­տաս­խա­նէ, թէ՝ լոյ­սով կը լեց­նէ շտե­մա­րա­նը։

Եւ ան կը շա­րու­նա­կէ. «Աշ­խարհ ման ե­կայ, ա­մէն կողմ շրջե­ցայ, եւ լոյ­սէն ա­ւե­լի անհ­րա­ժեշտ ո՛­չինչ գտայ։ Լո՛յսն է ա­մե­նա­պի­տա­նի բա­նը աշ­խար­հի վրայ։ Ա­ռանց լոյ­սի հո­ղը հաց չ՚ըլ­լար, ա­ռանց լոյ­սի հո­ղի վրայ կեանք գո­յու­թիւն չ՚ու­նե­նար։ Շա՜տ պտը­տե­ցայ, շատ թա­փա­ռե­ցայ, շատ աշ­խարհ­ներ, եր­կիր­ներ տե­սայ եւ գտայ ու հա­մո­զուե­ցայ, որ «գի­տու­թեան լո՛յս»ն է ա­մե­նա­պի­տա­նի եւ անհ­րա­ժեշտ բա­նը, եւ միա՛յն գի­տու­թեան լոյ­սով կա­րե­լի է կա­ռա­վա­րել ժո­ղո­վուր­դը, ամ­բողջ աշ­խար­հը»։

«Ապ­րի՜ս», գո­չեց ու­րա­խա­ցած հայ­րը, եւ շա­րու­նա­կեց. «Դո՛ւն ար­ժա­նի ես իմ գա­հին, քա­նի որ լոյ­սով ու գի­տու­թեամբ պի­տի լեց­նես թա­գա­ւո­րու­թիւ­նը»։

­Ներ­կայ ժո­ղո­վուր­դը, պա­լա­տա­կան­նե­րը, բո­լորն ալ ցնծու­թեամբ ող­ջու­նե­ցին նոր, ե­րի­տա­սարդ, շրջա­հա­յեաց, ի­մաս­տուն, եր­կի­րը լոյ­սով լեց­նող թա­գա­ւո­րը։

Ուս­տի այն մար­դիկ, ո­րոնք լոյ­սով չեն գոր­ծեր, լու­սա­ւո­րուած չէ ի­րենց դի­տա­ւո­րու­թիւնն ու գոր­ծու­նէու­թիւ­նը, ա­նոնք որ մու­թին ու խա­ւա­րին մէջ կ՚աշ­խա­տին, ո­րոնց գոր­ծե­րը, փա­փաք­ներն ու նպա­տակ­նե­րը հա­կա­ռա՛կ են Աս­տու­ծոյ կամ­քին, չեն կրնար տա­նիլ, չեն կրնար հան­դուր­ժել ու դի­մա­նալ Յի­սու­սի խօս­քե­րէն ճա­ռա­գայ­թող ճշմա­րիտ լոյ­սին, եւ ա­նոր հա­մար ալ կը մեր­ժեն լոյ­սը եւ կը նա­խընտ­րեն խա­ւա­րը։

Տիե­զեր­քի ա­մե­նէն ա­րա­գըն­թաց ե­րե­ւոյթն է լոյ­սը, ան իր անմր­ցե­լի եւ ե­զա­կան, ան­բաղ­դա­տե­լի ա­րա­գու­թեամբ մէկ երկ­վայր­կեա­նի մէջ՝ եօ­թը ան­գամ կրնայ շրջիլ աշ­խար­հի բո­լոր­տի­քը, քա­նի որ ան երկ­վայր­կեա­նի մը մէջ 300.000 քի­լօ­մեթր կը սու­րայ։

Լոյ­սին այս հան­գա­ման­քը մեզ կը տա­նի սա եզ­րա­կա­ցու­թեան, թէ՝ ան նոյն պա­հուն ա­մէն տեղ է։

Եւ «նոյն պա­հուն ա­մէն տեղ» ըլ­լա­լու գա­ղա­փա­րը կը յի­շեց­նէ Աս­տուած, աս­տ-ւա­ծա­յին այն ճշմար­տու­թիւ­նը, թէ «Աս­տուած ա­մէն տեղ է, ա­մէն կողմ» եւ միշտ ներ­կա՛­յ։­

Եւ ու­րեմն բա­նա­կա­նօ­րէն կրնանք ան­գամ մը եւս բա­ցա­յայտ­նել սա ճշմար­տու­թիւ­նը՝ թէ Աս­տուած, ինչ­պէս «սէր» եւ «ի­մաս­տու­թիւն», նաեւ՝ «լո՛յս» է։

Ար­դա­րեւ Աս­տու­ծոյ ճշմար­տու­թեան մէջ կա՛յ՝ զգա­ցում եւ միտք, ո­րոնք կը յայտ­նուին լոյ­սի մի­ջո­ցով՝ լու­սա­ւո­րու­թեամբ։ Եւ այս իսկ պատ­ճա­ռով է որ կ՚ը­սենք, թէ՝ Աս­տուած մու­թին մէջ մարմ­նա­ցաւ ու մար­դա­ցաւ եւ մու­թը լու­սա­ւո­րուե­ցա՛ւ։

Սի­րոյ ար­տա­յայ­տու­թիւ­նը կա­րե­լի է ի­րա­կա­նա­նայ՝ մա­քուր, լո՜յս հո­գիով, լու­սա­ւո­րու­թեամբ, ինչ­պէս մտքի ար­տա­յայ­տու­թիւնն ալ կը կա­տա­րուի՝ յստակ եւ պայ­ծառ միտ­քով, լոյս ու լու­սա­ւո­րուած մի՛տ­քով։

Սէ­րը՝ Աս­տու­ծոյ զգա­ցում­նե­րու մի­ջո­ցով յայտ­նու­թիւնն է, իսկ ի­մաս­տու­թիւ­նը՝ Ա­նոր մտքին։ Եւ այս եր­կու­քը փաս­տեր են, որ Աս­տուած «Անձ» է՝ անն­ման, ե­զա­կան, նա­խա­տի­պար անձ, եւ թէ կը յայտ­նուի լոյ­սի մէջ՝ լու­սա­ւոր կեր­պով, քա­նի որ Ա­նոր զգա­ցում­նե­րը բա­րի են եւ միտ­քը՝ ի­մաս­տուն։

Յի­սու­սի ծնուն­դի պա­րա­գա­յին ալ՝ լու­սա­ւոր աստղ մը հե­տե­ւե­ցաւ Ի­րեն, եւ «Լոյ­սը աշ­խարհ ե­կաւ» բնա­կե­լու հա­մար մար­դոց մէջ՝ լու­սա­ւո­րե­լու հա­մար զա­նոնք։ Լոյ­սը կը մաք­րէ սիր­տե­րը, կ՚ազ­նուաց­նէ զգա­ցում­նե­րը եւ կը պայ­ծա­ռեց­նէ միտ­քե­րը, կը զար­գաց­նէ մտա­ծում­նե­րը եւ կ՚ի­մաս­տա­ւո­րէ զա­նոնք։

Ա­ռա­ջին ան­գամ Ե­սա­յի մար­գա­րէի կող­մէ «Էմ­մա­նուէլ» ա­նու­նով կո­չուե­ցաւ գա­լիք Մե­սիան՝ Յի­սուս Քրիս­տո­սը։

«Ա­նոր հա­մար Տէ­րը ի՛նք նշան պի­տի տայ քե­զի. ա­հա կոյ­սը պի­տի յղա­նայ եւ որ­դի պի­տի ծնա­նի եւ ա­նոր ա­նու­նը Էմ­մա­նուէլ պի­տի կո­չուի» (ԵՍ. Է 14), որ կը նշա­նա­կէ «Աս­տուած մեզ հետ» (ՄԱՏԹ. Ա 23)։ Երբ Ս. Մա­րիամ Աս­տուա­ծած­նի նշա­նա­ծը՝ Յով­սէփ տրտմու­թեան եւ տա­րա­կու­սան­քի մէջ էր Ս. Մա­րիա­մի յղու­թեան պատ­ճա­ռով, Աս­տու­ծոյ հրեշ­տա­կը այ­ցե­լեց ա­նոր եւ յի­շե­ցուց Ե­սա­յի մար­գա­րէի այս մար­գա­րէու­թիւ­նը՝ բա­ցա­յայ­տե­լով եւ պար­զե­լով դա՜­րե­րով պա­հուած աս­տուա­ծա­յին խոր­հուր­դը, ո­րով Աս­տուած եր­կիր ի­ջաւ եւ միա­ցաւ մեզ հետ, եւ այս իսկ պատ­ճա­ռով Քրիս­տո­սի Ե­կե­ղե­ցին շա­րու­նակ կը ցնծայ՝ բա­ցա­գան­չե­լով եւ յայ­տա­րա­րե­լով. «Աս­տ-ւած մե՛զ հետ»։­

Ար­դա­րեւ տօ­նե­րու եւ հո­գե­ւոր ու­րա­խու­թիւն­նե­րու սկիզ­բը բո­լոր հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րու հա­մար Ծննդեան եւ Աս­տուած­յայտ­նու­թեան տօնն է, ո­րը կար­գեց Յա­կո­բոս ա­ռա­քեալ՝ որ ըստ մարմ­նի, եղ­բայրն էր Յի­սուս Քրիս­տո­սի եւ ա­կա­նա­տեսն էր Ա­նոր տնօ­րի­նա­կան գոր­ծե­րուն։ Ան սահ­մա­նեց տէ­րու­նա­կան տօ­նե­րը եւ ը­սաւ, թէ՝ Յու­նուար 6-ը Քրիս­տո­սի ծննդեան օրն է։ Եւ ե­րե­սուն տա­րի յե­տոյ, դար­ձեալ Յու­նուար 6-ին կա­տա­րուե­ցաւ Տի­րոջ մկրտու­թիւ­նը։

Այս մա­սին կը վկա­յէ Ե­րու­սա­ղէ­մի Կիւ­րեղ Ե­պիս­կո­պո­սը։

Նաեւ Կղե­մէս Ա­լեք­սանդ­րա­ցի կը գրէ, թէ ա­ռա­քեալ­նե­րը սահ­մա­նած են Տի­րոջ Ծնըն-դեան տօ­նը Յու­նուա­րի 6-ին։

Յու­նուա­րը տա­րուան ա­ռա­ջին ա­միսն է՝ սկիզ­բը, իսկ 6-ը խորհր­դա­ւոր թուան­շան է, քա­նի որ Աս­տուած վե­ցե­րորդ օ­րը ստեղ­ծեց Ա­դա­մը։ 6-ը նաեւ վեց­հա­զա­րեան դա­րե­րու խոր­հո՛ւրդն է, որ կը յայտ­նէ, հե­տե­ւա­բար՝ վե­ցե­րորդ դա­րու վե­ցե­րորդ օ­րը ծնաւ «Նոր Ա­դամ»ը՝ ա­րա­րած­նե­րու Ա­րա­րի­չը՝ գտնե­լու եւ նո­րո­գե­լու իր վե­ցօ­րեայ ա­րա­րա­ծը՝ «հին Ա­դամ»ը՝ որ մո­լո­րած էր վե­ցեակ յան­ցանք­նե­րով։ Եւ այդ օ­րը ծնաւ «Բանն Աս­տուած» եւ այդ օ­րը Հինգ­շաբ­թի՛ էր…։

Շնոր­հա­ւոր Ծնունդ…։

Տ. ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Դեկ­տեմ­բեր 25, 2015, Իս­թան­պուլ