ՊՐԻՒՔՍԷԼԻ ՄԷՋ ԱՅՍՕՐ ՏԵՂԻ Կ՚ՈՒՆԵՆԱՅ ԹՈՒՐՔԻԱ-ԵՄ ԳԱԳԱԹԱԺՈՂՈՎԸ

Այ­սօր, Պրիւք­սէ­լի մէջ տե­ղի կ՚ու­նե­նայ Թուր­քիա-Եւ­րո­միու­թիւն գա­գա­թա­ժո­ղո­վը։ Բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին ա­ռաջ­նա­հեր­թօ­րէն օ­րա­կար­գի վրայ կու գան Սու­րիա­յէն դէ­պի Եւ­րո­պա գաղ­թա­կա­նաց հոս­քին վե­րա­բե­րեալ խնդիր­նե­րը, ո­րոնք ներ­կայ ժա­մա­նա­կա-շըր­ջա­նին հրա­տապ կը հա­մա­րուին կող­մե­րուն մի­ջեւ։

Պրիւք­սէ­լի այ­սօ­րուան գա­գա­թա­ժո­ղո­վի սե­մին Եւ­րո­յանձ­նա­ժո­ղո­վի Մար­դա­սի­րա­կան օ­ժան­դա­կու­թիւն­նե­րու եւ ճգնա­ժա­մե­րու գի­ծով կո­մի­սար Խրիստոս Սթի­լիա­նի­տիս յայ­տա­րա­րեց, թէ սու­րիա­ցի փախս­տա­կան­նե­րուն բա­րու­մով Թուր­քիոյ հա­մար խոս­տա­ցուած 3 մի­լիառ եւ­րօ ելմ­տա­կան օ­ժան­դա­կու­թեան ա­ռա­ջին մա­սին յատ­կա­ցու­մը ըն­թաց­քի մէջ է։ Ան շեշ­տեց, թէ գաղ­թա­կա­նաց ճգնա­ժա­մի կար­գա­ւոր­ման ճա­նա­պար­հին մեծ կա­րե­ւո­րու­թիւն կը նե­րա­կա­յաց­նէ Թուր­քիոյ հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը։ Ան դրուա­տի­քով ար­տա­յայ­տուե­ցաւ Թուր­քիոյ կող­մէ ցարդ գաղ­թա­կան­նե­րու հա­մար կա­տա­րուած­նե­րուն շուրջ եւ ա­ւել­ցուց, թէ գաղ­թա­կա­նաց հոս­քը վեր­ջին շրջա­նին ա­ռա­ւել բարդ կա­ցու­թեան մը մատ­նած է Պալ­քա­նեան եր­կիր­ներն ու Յու­նաս­տա­նը։ Եւ­րո­պա­ցի կո­մի­սա­րը գաղ­թա­կա­նաց ճգնա­ժա­մին վե­րա­բե­րեալ առ­կայ հանգ­րուա­նը ո­րա­կեց նուրբ եւ ա­ւել­ցուց, թէ բարդ գոր­ծըն­թաց մը կը սկսի ամ­բողջ Եւ­րո­պա­յին տե­սա­կէ­տէ։ Իր խօս­քե­րով, անհրա­ժեշտ է, որ Եւ­րո­պա­յի մէջ փու­թով հաս­տա­տուի զու­գոր­դուած մօ­տե­ցում մը։

Սթի­լիա­նի­տի­սի վե­րո­յի­շեալ յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րը թէեւ ակն­յայտ կը դարձ­նեն այս հար­ցին վե­րա­բե­րեալ Թուր­քիա-ԵՄ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւ­նը, սա­կայն Պրիւք­սէ­լի այ­սօ­րուան գա­գա­թա­ժո­ղո­վի օ­րա­կարգն ալ հա­րիւր տո­կո­սով հարթ չէ։ Կող­մե­րը ա­նընդ­հատ շփման մէջ կը գտնուին ի­րա­րու հետ, սա­կայն գոր­ծըն­թա­ցի տե­ւո­ղու­թեան կը յա­ռա­ջա­նան յա­ւե­լեալ փո­խա­դարձ պա­հանջ­ներ։ «Պի.Պի.Սի.»ի թրքա­կան ծա­ռա­յու­թեան հա­ղոր­դում­նե­րով, Ան­գա­րա­յի եւ Պրիւք­սէ­լի մի­ջեւ գաղ­թա­կա­նաց ճգնա­ժա­մի կա­պակ­ցու­թեամբ նոր հա­մա­ձայ­նու­թեան մը կնքուի­լը օ­րա­կար­գի վրայ է։ Թուր­քիոյ վրա­յով դէ­պի Յու­նաս­տան ուղ­ղուած ա­պաս­տա­նեալ­նե­րու իւ­րա­քան­չիւր օ­րուան քա­նա­կու­թեան լուրջ հա­մե­մա­տու­թեամբ կրճա­տուի­լը կը նա­խա­տե­սուի այս քայ­լով։ Բաց աս­տի, Թուր­քիա­յէն կը պա­հան­ջուի ա­ւե­լի շատ ճիգ գոր­ծադ­րել՝ Եւ­րո­պա­յի մէջ ան­բաղ­ձա­լի գաղ­թա­կան­նե­րը ետ ըն­դու­նե­լու ուղ­ղու­թեամբ։

Ներ­կա­յիս լուրջ մտա­հո­գու­թիւն­ներ կան՝ թէ գար­նան շրջա­նին Թուր­քիոյ վրա­յով դէ­պի Յու­նաս­տան գաղ­թա­կա­նաց հոս­քը կրնայ լուրջ թափ մը ստա­նալ։ Եւ­րո­միու­թեան պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րը կ՚ընդգ­ծեն, որ Թուր­քիոյ հետ ցայ­սօր կնքուած հա­մա­ձայ­նու­թիւն­նե­րը ակն­կա­լուած մա­կար­դա­կի մը վրայ ար­դիւնք չեն տուած։ Վեր­ջին շա­բաթ­նե­րուն դար­ձեալ վե­րելք ար­ձա­նագ­րած է Եւ­րո­պա ան­ցած ա­պաս­տա­նեալ­նե­րուն թի­ւը։ Հե­տե­ւա­բար, եւ­րո­պա­կան կող­մը կը պա­հան­ջէ Թուր­քիա­յէն ա­ւե­լի շօ­շա­փե­լի խոս­տում­ներ։ ԵՄ-ի ան­դամ տասն եր­կիր­նե­րու կող­մէ բարձ­րա­ձայ­նուած են այդ­պի­սի խոստ­ման մը պա­հանջ­նե­րը՝ նե­րա­ռեալ շրջա­նա­յին նա­խա­գահ Հո­լան­տան եւ Գեր­մա­նիան։

Այ­սօ­րուան գա­գա­թա­ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին Թուր­քիան կը ներ­կա­յաց­նէ Վար­չա­պետ Ահ­մէտ Տա­վու­տօղ­լու։ Եւ­րո­միու­թեան խոր­հուր­դի նա­խա­գահ Տա­նըլտ Թուս­քի տան­տի­րու­թեամբ կը կա­յա­նայ հա­ւա­քը, ո­րուն կը մաս­նակ­ցին նաեւ ԵՄ-ի ան­դամ 28 եր­կիր­նե­րուն կող­մէ պե­տու­թիւն­նե­րու կամ կա­ռա­վա­րու­թիւն­նե­րու ղե­կա­վար­ներ։ Պրիւք­սէ­լի մէջ Տա­վու­տօղ­լու կը տե­սակ­ցի նաեւ Եւ­րո­խորհր­դա­րա­նի նա­խա­գահ Մար­թին Շուլ­ցի հետ։ Բա­ցի գաղ­թա­կա­նաց հար­ցէն, վար­չա­պե­տը կ՚ար­ծար­ծէ նաեւ ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ պայ­քա­րի վե­րա­բե­րեալ Թուր­քիոյ ակն­կա­լու­թիւն­նե­րը։ Օ­րա­կար­գի վրայ կու գան թրքահ­պա­տակ­նե­րու պա­րա­գա­յին վի­զա­նե­րու ջնջման գոր­ծըն­թա­ցին վե­րա­բե­րեալ նիւ­թեր։

Ե­րէկ, Պրիւք­սէլ մեկ­նե­լէ ա­ռաջ Ահ­մէտ Տա­վու­տօղ­լու սար­քեց մամ­լոյ ա­սու­լիս մը, ո­րու ըն­թաց­քին յայ­տա­րա­րեց, թէ Թուր­քիա չի փա­փա­քիր Սու­րիոյ պա­ռակ­տու­մը։ Վար­չա­պե­տը ընդգ­ծեց, որ Ան­գա­րա­յի այս տե­սա­կէտ­նե­րը բաժ­նած է նաեւ շա­բա­թա­վեր­ջին Թեհ­րա­նի մէջ ու­նե­ցած շփում­նե­րուն ըն­թաց­քին։ «Մենք պէտք է ձեռ­նա­մուխ ըլ­լանք այն­պի­սի ջան­քե­րու, ո­րոնք ա­ւե­լի մեծ ծա­ւալ­նե­րով կրնան միա­ւո­րել տա­րած­քաշր­ջա­նը։ Այս ուղ­ղու­թեամբ թէ՛ Թուր­քիա եւ թէ Ի­րան կրնան բե­րել ի­րենց նպաս­տը», ը­սաւ ան։