ԿԱՐԻՔՆԵՐ ՈՒ ՈՐՈՆՈՒՄՆԵՐ

Պա­քըր­գիւ­ղի ըն­տա­նի­քը ներ­կա­յիս մէկ կող­մէ կ՚ապ­րի Տա­տեան վար­ժա­րա­նի նոր հա­մա­լի­րի ըն­ձե­ռած հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րուն ու­րա­խու­թիւ­նը, իսկ միւս կող­մէ օ­րա­կար­գի վրայ ե­կած է դպրո­ցի հին շէն­քի ար­ժե­ւոր­ման խնդի­րը։ Թա­ղի Ծն. Ս. Աս­տուա­ծա­ծին ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դը վեր­ջերս ո­րո­շեց վար­ձու տալ հին շէն­քը, սա­կայն այդ նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը Պա­քըր­գիւ­ղի ըն­տա­նի­քին եւ հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րու խղճին մօտ հա­րիւր տո­կոս ար­դա­րա­ցում չգտաւ։ Հե­տե­ւա­բար, ներ­կա­յիս թա­ղա­յին խոր­հուր­դը կը ջա­նայ հիմ­նա­ւո­րել իր ո­րո­շու­մը եւ այս շրջագ­ծով շա­բա­թա­վեր­ջին Տա­տեա­նի հին շէն­քին մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ կար­ծի­քի փո­խա­նա­կում­նե­րու ձե­ւա­չա­փով հե­տաքրք­րա­կան հա­ւա­քոյթ մը։ Որ­պէս դպրո­ցի նախ­կին շրջա­նա­ւարտ­նե­րէն մին՝ այս հա­ւա­քոյ­թը կազ­մա­կեր­պուե­ցաւ Իս­թան­պու­լի ե­րես­փո­խան Սե­լի­նա Տո­ղա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ։ Պա­քըր­գիւ­ղի ըն­տա­նի­քէն պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րու ա­ռըն­թեր հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րէն բազ­մա­թիւ ծա­նօթ դէմ­քեր մաս­նակ­ցե­ցան այս ժո­ղո­վին։ Վա­քըֆ­նե­րու խոր­հուր­դի մօտ փոք­րա­մաս­նու­թեանց ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Թո­րոս Ալ­ճան վա­րեց այս նիս­տը, ո­րուն ներ­կայ էին Պա­քըր­գիւ­ղի ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դի ա­տե­նա­պետ Մե­սուտ Էօզ­տե­միր եւ իր ըն­կեր­նե­րը, Տա­տեան վար­ժա­րա­նի հիմ­նադ­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Փրոֆ. Ար­սէն Ար­շըք, տնօ­րէ­նու­հի Ա­լիս Պայ­րամ, ինչ­պէս նաեւ հա­մայն­քա­յին հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու վա­րիչ­ներ, կրթա­կան մշակ­ներ եւ այլք։

Խորհր­դակ­ցու­թեան սկիզ­բին Սե­լինա Տո­ղան ար­տա­սա­նեց ող­ջոյ­նի խօսք մը, ո­րու ըն­թաց­քին շեշ­տեց, թէ Մե­սուտ Էօզ­տե­մի­րի հա­ւա­նու­թեամբ յա­ջո­ղած են ա­պա­հո­վել կար­ծիքի փո­խա­նա­կում­նե­րու այս մթնո­լոր­տը։ Ըստ ի­րեն, ժո­ղովր­դա­վա­րու­թիւ­նը մէկ կող­մէ խրա­խու­սե­լի է մեր հա­ւա­քա­կան կեան­քէն ներս, սա­կայն միւս կող­մէ ալ այս ճա­նա­պար­հին վրայ եր­բեմն կը յա­ռա­ջա­նան խցա­նում­ներ։ Սե­լի­նա Տո­ղան շնոր­հա­կա­լու­թիւն յայտ­նեց Սուրբ Փրկիչ Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի հո­գա­բար­ձու­թեան ա­տե­նա­պետ Պետ­րոս Շի­րի­նօղ­լուին եւ յայտ­նի բա­րե­րա­րու­հի Մո­նիք Եր­կա­նեա­նի կող­մէ ի­րենց նա­խա­ձեռ­նու­թեան ի նպաստ ցու­ցա­բե­րուած զօ­րակ­ցու­թեան հա­մար։

Ա­ւե­լի վերջ նիս­տա­վար Թո­րոս Ալ­ճան ընդգ­ծեց, թէ ի­րենց նպա­տակն է տե­ղեակ դառ­նալ Տա­տեա­նի նախ­կին շէն­քի ար­ժե­ւոր­ման վե­րա­բե­րեալ բո­լոր ա­ռա­ջարկ­նե­րուն եւ հա­մադ­րել զա­նոնք։ Թո­րոս Ալ­ճան ը­սաւ, թէ մեր հա­մայն­քի ընդ­հա­նուր ղե­կա­վար­ման դրու­թեան մէջ կան օ­րի­նա­կան կամ գործ­նա­կան զա­նա­զան գոր­ծօն­ներ, ո­րոնք կը պայ­մա­նա­ւո­րեն ընդ­հա­նուր եր­թը։ Ան հա­մո­զուած է, թէ ե­թէ ա­պա­գա­յի մա­սին կը պակ­սին ծրագ­րե­րը, ա­պա ի զուր է հպար­տա­նալ ան­ցեա­լին հետ։ Նման խնդիր­նե­րու հա­ւա­քա­կան մտա­յին վար­ժան­քով յաղ­թա­հար­ման կա­րե­ւո­րու­մով՝ Թո­րոս Ալ­ճան զօ­րակ­ցու­թիւն յայտ­նեց Մե­սուտ Էօզ­տե­մի­րի կող­մէ գլխա­ւո­րուած թա­ղա­յին խոր­հուր­դի գոր­ծու­նէու­թեան։

Ժո­ղո­վա­կան­նե­րը ու­շադ­րու­թեամբ ունկնդ­րե­ցին Մե­սուտ Էօզ­տե­մի­րի բա­ցատ­րու­թիւն­նե­րը։ Մե­սուտ Էօզ­տե­միր ընդգ­ծեց, որ Տա­տեա­նի հին շէն­քին միայն մէկ հա­տուա­ծը ու­նի պատ­մա­կան նշա­նա­կու­թիւն եւ բնոյթ։ Ան այս հան­գա­ման­քը շեշ­տած էր նաեւ Հա­մայն­քա­յին վա­քըֆ­նե­րու հար­թա­կի (VADİP) վեր­ջին ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին։ Էօզ­տե­միր նշեց, թէ սկզբնա­կան շրջա­նին այդ շէն­քի պա­րա­գա­յին ի­րենք ալ ու­նէին իղ­ձեր եւ ի­տէալ­ներ, սա­կայն ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քին անդ­րա­դար­ձան, թէ շէն­քը չ՚օգ­տա­գոր­ծուիր եւ աս­տի­ճա­նա­բար կը մա­շի ֆի­զի­քա­պէս՝ նոյ­նիսկ ա­րագ թա­փով։ Ըստ Մե­սուտ Էօզ­տե­մի­րի, Պա­քըր­գիւ­ղի ըն­տա­նի­քի այ­սօ­րուան ի­րա­կա­նու­թիւ­նը, դի­մագ­րա­ւած մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը կը պար­տադ­րեն, որ Տա­տեա­նի հին շէն­քը դառ­նայ հա­սու­թա­բեր։ Ար­դա­րեւ, նոր հա­մա­լի­րի կա­ռուց­ման զու­գա­հեռ Տա­տեան վար­ժա­րա­նի պիւտ­ճէն բազ­մա­պատ­կուած է, ծախ­սե­րը ա­ւել­ցած են ան­հա­մե­մա­տօ­րէն։ Պա­քըր­գիւ­ղի այս տա­րուան մա­տա­ղօրհ­նու­թեան ար­դիւն­քին հան­գա­նա­կուե­ցաւ միայն 250 հա­զար լի­րա, ինչ որ կը հա­մա­պա­տաս­խա­նէ յայ­տա­րա­րուած պիւտ­ճէի բա­ցի մէկ եր­րոր­դին։

Մե­սուտ Էօզ­տե­միր շեշ­տեց, որ Պա­քըր­գիւ­ղի ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դը ներ­կա­յիս ո­րե­ւէ ի­րա­ւա­կան գոր­ծըն­թաց չի հե­տապն­դեր ու կեդ­րո­նա­ցած է ամ­բող­ջու­թեամբ վար­ժա­րա­նին վրայ։ Ծնող­նե­րը տե­ւա­բար կ՚ար­տա­յայ­տեն պա­հանջ­ներ՝ որ­պէս­զի դպրո­ցի մա­կար­դա­կը բարձ­րա­նայ։ Ա­տե­նա­պե­տին խօս­քե­րով, ի­րենք հաշտ աչ­քով կը դի­տեն բո­լոր վար­կած­նե­րը, ո­րոնց պա­րա­գա­յին Տա­տեա­նի հին շէն­քը կրնայ օգ­տա­կար հան­դի­սա­նալ մեր հա­մայն­քին տե­սա­կէ­տէ, սա­կայն այս պա­հու դրու­թեամբ Պա­քըր­գիւ­ղի թա­ղա­յին խոր­հուր­դը ու­նի խնդիր­ներ ու կը զգայ ա­նոնց հրա­տապ լուծ­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը։ Ե­թէ մօ­տա­ւոր ա­պա­գա­յին գործ­նա­կան մի­ջոց­ներ ձեռք չառ­նուին, ա­պա Պա­քըր­գիւ­ղի թա­ղա­յին խոր­հուր­դին առ­ջեւ պի­տի ծա­ռա­նայ 1 մի­լիոն թրքա­կան լի­րա ար­ժո­ղու­թեամբ պարտք մը դի­մագ­րա­ւե­լու ան­խու­սա­փե­լի հրա­մա­յա­կա­նը։ Ներ­կա­յիս դպրո­ցի պիւտ­ճէի ընդ­հա­նուր բա­ցը կը խո­րա­նայ։ Այս ամ­բող­ջին մէջ նոր շէն­քի ծախ­սե­րը կը կազ­մեն շուրջ 30 տո­կո­սի հա­մե­մա­տու­թիւն։ Մնա­ցեալ 70 տո­կո­սը պայ­մա­նա­ւո­րուած է կրթա­կան նոր դրու­թիւ­նով։

Մե­սուտ Էօզ­տե­մի­րի այս բազ­մա­կող­մա­նի բա­ցատ­րու­թիւն­նե­րուն զու­գա­հեռ Փրոֆ. Ար­սէն Ար­շը­քըն ալ նշեց, թէ յա­ռա­ջի­կայ մէկ ամ­սուան ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը ի­րենք կը փա­փա­քին ար­ժե­ւո­րել ա­ռա­ւե­լա­գոյն ար­դիւ­նա­ւո­րու­թեամբ։ Ան տե­ղե­կա­ցուց, որ մեր հա­մայն­քի ա­րուես­տա­գէտ­նե­րէն Մե­լիք­ճան Զա­մա­նի կող­մէ բա­ցուած «Akademi Z»ն կը ծրագ­րէ վար­ձել այս շէն­քը՝ իր գոր­ծու­նէու­թիւ­նը ըն­դար­ձա­կե­լով ծա­ւա­լե­լու ա­ռա­ջադ­րու­թեամբ։

Պա­քըր­գիւ­ղի ըն­տա­նի­քի վա­րիչ­նե­րու բա­ցատ­րու­թիւն­նե­րէն վերջ, խորհր­դակ­ցու­թեան մաս­նա­կից­նե­րը հան­դէս ե­կան զա­նա­զան խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րով։ Այս ամ­բող­ջին մէջ ընդգ­ծուե­ցաւ, թէ հա­մայն­քի հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն հա­մար հա­սա­րա­կաց պիւտ­ճէ մը գո­յաց­նե­լու ծրա­գի­րը սկզբուն­քօ­րէն ըն­դու­նե­լի է բո­լո­րի հա­մար, սա­կայն գործ­նա­կա­նօ­րէն կա­րե­լի չ՚ըլ­լար զայն կեան­քի կո­չել։ Խորհր­դակ­ցու­թեան մաս­նա­կից­նե­րը յի­շե­ցու­ցին, որ մեր հա­մայն­քի բնակ­չու­թիւ­նը կը նուա­զի, ներդ­րում­ներ չեն կա­տա­րուիր ե­րի­տա­սար­դու­թեան հա­մար։ Հա­մայն­քա­պատ­կան շէն­քե­րու կա­ցու­թեան անդ­րա­դառ­նա­լով՝ խորհր­դակ­ցու­թեան մաս­նա­կից­նե­րէն ո­մանք դի­տել տուին, թէ ա­նոնք մաս կը կազ­մեն մեր յի­շո­ղու­թեան։ Պահ մը յա­ռաջ քշուե­ցաւ այն տե­սա­կան հար­ցու­մը, թէ Պա­քըր­գիւ­ղի ըն­տա­նի­քը ե­թէ ու­նե­նար անհ­րա­ժեշտ նիւ­թա­կան մի­ջոց­նե­րը, ա­պա ի՞նչ պի­տի մտա­ծէր Տա­տեա­նի հին շէն­քի ա­պա­գա­յին հա­մար։

VADİP-ի ա­տե­նադ­պիր Յա­րու­թիւն Շան­լը եւ Թո­րոս Ալ­ճանն ալ ժո­ղո­վի տե­ւո­ղու­թեան կանգ ա­ռին հա­մայն­քի ներ­քին զօ­րակ­ցու­թեան խնդիր­նե­րուն վրայ։ Ա­նոնք շեշ­տե­ցին, որ ան­պայ­ման պէտք է յաղ­թա­հա­րուի Պա­քըր­գիւ­ղի եւ Օր­թա­գիւ­ղի ե­կե­ղե­ցի­նե­րու թա­ղա­յին խոր­հուրդ­նե­րուն մի­ջեւ առ­կայ ցրտու­թիւ­նը։ Ծա­նօթ է, որ Օր­թա­գիւ­ղի Ս. Աս­տուա­ծա­ծին ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դը եր­կար ժա­մա­նա­կէ ի վեր օ­ժան­դա­կու­թիւն չի ցու­ցա­բե­րեր Պա­քըր­գիւ­ղի ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դին։ Ժո­ղո­վա­կան­նե­րը նշե­ցին, որ այս խնդի­րը պէտք է ան­պայ­ման հար­թուի։ Ա­նոնք կոչ ուղ­ղե­ցին, որ­պէս­զի Օր­թա­գիւ­ղի ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դը հրա­ժա­րի քմա­հաճ նա­խընտ­րու­թիւն­նե­րէ ու իր տնօ­րի­նած հա­մայն­քա­պատ­կան մի­ջոց­նե­րը բաժ­նէ ար­դար մօ­տե­ցու­մով եւ ա­ռար­կա­յա­կան չա­փա­նիշ­նե­րով։ Ե­թէ Պա­քըր­գիւ­ղի  եւ Օր­թա­գիւ­ղի թա­ղա­յին խոր­հուրդ­նե­րուն մի­ջեւ ծա­գած են տա­րա­կար­ծու­թիւն­ներ, ա­պա ա­նոնց հե­տե­ւան­քով պէտք չէ տու­ժեն Տա­տեան վար­ժա­րա­նի շուրջ չորս­հա­րիւր սա­նե­րը։

Խորհր­դակ­ցու­թեան տե­ւո­ղու­թեան ժո­ղո­վա­կան­նե­րը հա­մո­զում­ներ ար­տա­յայ­տե­ցին Պա­քըր­գիւ­ղի առ­կայ կա­րիք­նե­րուն եւ հա­մայն­քի ընդ­հա­նուր ո­րո­շում­նե­րուն տե­սան­կիւ­նէն։ Զա­նա­զան մաս­նա­կից­ներ յղա­ցան ա­ռա­ջարկ­ներ, ըստ ո­րոնց Տա­տեա­նի հին շէն­քը կա­րե­լի է վե­րա­ծել ար­հես­տից վար­ժա­րա­նի մը կամ ուս­ման, փոր­ձա­գի­տա­կան կեդ­րո­նի մը։

Պա­քըր­գիւ­ղի թա­ղա­յին խոր­հուր­դը յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նին վերջ­նա­կան ո­րո­շու­մի մը պի­տի յան­գի Տա­տեա­նի հին շէն­քի հար­ցին ա­ռըն­չու­թեամբ։