ԱՇԽԱՐՀԻ ԼՈՅՍԸ

«Լոյ­սը աշ­խարհ ե­կաւ, բայց մար­դիկ խա­ւա­րը լոյ­սէն ա­ւե­լի սի­րե­ցին, ո­րով­հե­տեւ չա­րու­թիւն կը գոր­ծէին։ Ով որ չար գործ կը կա­տա­րէ, կ՚ա­տէ լոյ­սը եւ լոյ­սին չի գար, որ­պէս­զի իր գոր­ծե­րը չյայտ­նուին։ Սա­կայն ով որ կը կա­տա­րէ ի՛նչ որ ճշմա­րիտ է՝ լոյ­սին կու գայ, որ­պէս­զի յայտ­նի ըլ­լայ թէ իր գոր­ծե­րը Աս­տու­ծոյ կամ­քին հա­մա­ձայն գոր­ծուած են» (ՅՈՎ­ՀԱՆ­ՆԷՍ, Գ 19-21)։­

Ար­դա­րեւ Ան՝ Յի­սուս որ­պէս Լոյս ե­կաւ աշ­խարհ, որ­պէս­զի մար­դիկ գտնեն զԻնք աշ­խար­հա­յին խա­ւա­րին մէջ։ Մարդ էա­պէս «մար­մին» է, եւ մար­մին­նե­րը շու­քեր՝ ստուեր­ներ կ՚ու­նե­նան, որ կար­ծես խա­ւա­րի մէկ մաս­նիկն են, եւ սա­կայն ե­թէ մարդ բնա­կի Յի­սու­սի մէջ եւ զԱյն իր սրտին մէջ պատս­պա­րէ՝ պա­հէ, ան ին­քը կը լու­սա­ւո­րէ իր ամ­բողջ շուր­ջը եւ կը փա­րա­տէ ստուեր­նե­րը եւ խա­ւա­րը։ Բայց մարդ, ընդ­հան­րա­պէս չի ճանչ­նար զԱյն՝ Լո՛յ­սը, չի փնտռեր, չի փա­փա­քի,ր որ հան­դի­պի ի­րեն եւ չ՚ու­զեր Ա­նոր ծա­նօ­թու­թիւ­նը։

Բայց կա՛ն՝ ո­րոնք հե­տա­մուտ են՝ մտա­դիր Իր փրկու­թեա­նը եւ հե­տե­ւո­ղա­կան, որ­պէս­զի ինք­զինք սի­րէ ու ճանչ­նայ, եւ առ­նէ իր ա­ռա­ջին քայ­լե­րը դէ­պի «յա­ւի­տե­նա­կան կեանք»։­

Ան հա­մո­զուա՛ծ է, թէ ա­մէն ա­նոնք որ քա­լեն դէ­պի ի­րեն, կը փրկուին եւ դէ­պի ի­րեն քա­լե­լէ զատ ու­րիշ ո­չինչ ու­նին կա­տա­րե­լու, քա­նի Ան տա­կա­ւին կեն­դա­նի է եւ կ՚ապ­րի այս աշ­խար­հի վրայ։

Մարդ սխա­լա­կան է, բայց Ան ե­կաւ, որ­պէս­զի ան ու­նե­նայ լիար­ժէք եւ ի­մաս­տա­լից կեանք մը։

Երբ մարդ կեան­քին եւ մաս­նա­ւո­րա­պէս ի՛ր կեան­քին ի­մաս­տը կը փնտռէ զուար­ճան­քի ու ժա­ման­ցի զա­նա­զան վայ­րե­րու մէջ, գլխապ­տոյտ դիր­քե­րու գա­գաթ­նա­կէ­տե­րուն մէջ կամ նշան կամ խօսք՝ որ­պէս ա­ւանդ, կը դի­մէ իր ժպի­տը եւ լիա­թոք ա­ռողջ ծի­ծա­ղը տեն­չա­ցող զա­նա­զան մտա­ւո­րա­կան ծաղ­րա­ծու­նե­րու, մի­մոս­նե­րու օգ­նու­թեա­նը, ա­պա ան կամ չի գտներ եւ կամ կը կորսնց­նէ կեան­քի ի­մաս­տը, նոյ­նիսկ կեա՛ն­քը։

Մարդ­կա­յին ա­րուես­տի գոր­ծե­րը բա­ւա­րար չեն, ուս­տի մարդ պէտք չէ՛ փնտռէ ճշմար­տու­թիւ­նը եւ կեան­քի ի­մաս­տը, քա­նի որ ա­րուես­տա­գէ­տը՝ ի՛նք կ՚ը­սէ եւ կը բա­ցա­յայ­տէ, թէ ա­րուես­տա­գէ­տը կա­րող է հեշ­տու­թեամբ քօ­ղար­կել կեղ­ծի­քը ճշմար­տու­թեամբ եւ այդ ճշմար­տան­ման կեղ­ծի­քը հրամց­նել որ­պէս ա­նու­րա­նա­լի, ան­հեր­քե­լի ճշմար­տու­թի՛ւն։ Եւ մար­դիկ կ՚ըն­դու­նին այդ անժխ­տե­լի ճշմար­տու­թիւ­նը՝ որ քօ­ղար­կուած կեղ­ծիք մըն է ի­րա­կա­նու­թեան մէջ։

Պէտք է ըն­դու­նիլ, որ մարդ­կա­յին մտքի ար­տադ­րու­թիւն­նե­րը կրնան սխա­լա­կան ըլ­լալ, քա­նի որ մարդ ի՛նք սխա­լա­կան է։ Ուս­տի զուտ մարդ­կա­յին բա­նա­կա­նու­թեան ար­տադ­րան­քով ձեռք բե­րուած գոր­ծեր կա­րե­լի է որ յե­ղա­դար­ձու­թիւն­ներ ու­նե­նան, կար­ծիք­ներ ներ­հակ գտնուին թէ՛ ի­րա­րու եւ թէ՛ ճշմար­տու­թեան։

Այն գա­ղա­փա­րը որ ո՛­չինչ կը պար­տադ­րէ, բայց միայն կը լու­սա­ւո­րէ միտ­քը, որ­պէս­զի ճշմար­տու­թիւ­նը գտնէ լոյ­սին մէջ, եւ այն գա­ղա­փա­րը որ միայն կ՚ա­ռա­ջար­կէ, ու­ղե­ցոյց կ՚ըլ­լայ այն­պէս՝ ի՛նչ­պէս ա­րե­ւը ա­ռանց պար­տադ­րե­լու՝ կ՚արթնց­նէ մարդս ա­մէն ա­ռա­ւօտ, կեր­պով մը կ՚ա­ռա­ջար­կէ արթն­նալ։ Ա­րե­ւը կը լու­սա­ւո­րէ ա­ռանց պար­տադ­րե­լու, ինք­նա­բե­րա­բար, բնա­կա­նօ­րէն։

Ուս­տի լու­սա­բա­ցէն ա­ռաջ խա­ւա­րը կը վա­յե­լէ իր մթա­մած վի­ճա­կը, կը տօ­նէ իր խա­ւա­րա­յին յաղ­թա­նա­կը, բայց միշտ վա­րա­նոտ, միշտ տա­տամ­սոտ, քա­նի որ գի­տէ որ ան­մի­ջա­պէս յե­տոյ պի­տի հաս­նի ա­րե­ւը՝ լոյ­սը եւ ինք՝ խա­ւա­րը պի­տի թա­ղուի իր իսկ խա­ւա­րու­թեա­նը մէջ։ Լու­սա­բա­ցը՝ ա­րե­ւա­ծա­գը պի­տի փո­խէ ա­մէն ինչ, ամ­բողջ կեան­քը, լու­սա­ւո­րե­լով աշ­խար­հը եւ ան­շուշտ մա՛ր­դը։

Այս­պէս կը տի­րա­պե­տէ լոյ­սը, ուր կը լսուի լոյ­սին ա­ղա­ղա­կը, ա­մէն ա­նոնց, որ խա­ւա­րի մէջ են։

«Արթն­ցի՛ր, ո՜վ քնա­ցած, դո՛ւրս ե­կուր մե­ռե­լու­թե­նէդ, եւ Քրիս­տոս պի­տի լու­սա­ւո­րէ քեզ», ինչ­պէս կ՚ը­սէ եր­գը. (Ե­ՓԵՍ. Ե 14)։ Քա­նի որ լոյ­սը կը յայտ­նէ ա­մէն բան՝ բա­ցա­յայտ եւ յստա՛կ։

Սի­րե­լի՜­ներ, խա­ւա­րը կ՚ապ­րի եւ կը վա­յե­լէ իր խա­ւա­րու­թիւ­նը, քա­նի որ ա­նոր միակ ա­պա­ւէ­նը, պատս­պա­րանն է մո՛ւ­թը։ Ան լոյ­սին մէջ չի կրնար գոր­ծել, քա­նի որ ա­նոր գոր­ծե­րը ծա­ծուկ են, գաղտ­նի եւ ան­յայտ։ Ընդ­հան­րա­պէս, մար­դիկ չա­րա­գոր­ծու­թիւն կ՚ը­նեն մու­թին, խա­ւա­րին մէջ, ո­րով­հե­տեւ լոյ­սի մէջ չեն կրնար կա­տա­րել այն ի՛նչ որ մու­թին մէջ, խա­ւա­րէն օգ­տուե­լով։

Մար­դոց հար­ցու­ցեր են, թէ՝ երբ ան­տե­սա­նե­լի ըլ­լաք ի՞նչ կ՚ը­նէք։ Մե­ծա­մաս­նու­թիւ­նը պա­տաս­խա­ներ է, թէ՝ կ՚ը­նէին այն ա­մէն բա­նը, որ չէին կրցած ը­նել երբ տե­սա­նե­լի էին։ Եւ բո­լորն ալ չա­րա­գոր­ծու­թիւն­նե­րու մա­սին խօ­սեր են։ Ու­րեմն կը նշա­նա­կէ, որ մար­դիկ, ընդ­հան­րա­պէս բա­րե­գործ են ի­րենց շրջա­պա­տին ազ­դե­ցու­թեամբ, չա­րա­գոր­ծու­թիւն չեն կա­տա­րեր պար­զա­պէս ա­նոր հա­մար որ հա­կազ­դե­ցու­թեան պի­տի են­թար­կուին՝ պի­տի պա­խա­րա­կուին, պի­տի այ­պա­նուին, եւ այս ալ պատ­ճառ պի­տի ըլ­լայ, որ կորսնց­նեն ի­րենց վար­կը, բա­րի համ­բա­ւը ըն­կե­րու­թեան մէջ։ Ու­րեմն «բա­րի» ըլ­լա­լու հա­մար պէտք է բա­րի ե­րե­ւին։ Ե­թէ ի­րենց չա­րա­գոր­ծու­թիւ­նը ե­րե­ւան ել­լէ՝ պի­տի կորսնց­նեն ի­րենց դիր­քը, եւ «ան­պա­տիւ» պի­տի հա­մա­րուին։ Ո՜վ կ՚ու­զէ կորսնց­նել իր դիր­քը, ո՜վ կ՚ու­զէ «ան­պա­տիւ» ա­նուա­նուիլ, եւ ով կ՚ու­զէ նուաս­տա­նալ, ստո­ր­­նա­նալ ու­րիշ­նե­րու հան­դէպ։ Ու­րեմն պէտք է լաւ եւ բա­րի գործ կա­տա­րել։ Չա­րու­թիւ­նը, չա­րա­գոր­ծու­թիւ­նը պատ­ճառ կ՚ըլ­լայ որ մարդ ցած­նայ ըն­կե­րու­թեան մէջ եւ դիր­քը կորսնց­նէ…։

Սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, «ու­րի­շին հա­մար ապ­րիլ», ե­թէ օգ­նու­թեան, զո­հո­ղու­թեան հա­մար է՝ մար­դա­սի­րա­կան ըն­թացք մըն է, բայց «ու­րի­շին հա­մար» կամ «ու­րի­շին հա­մե­մատ» ըն­թացք ու­նե­նալ՝ նկա­րագ­րի տկա­րու­թիւն, ան­հա­տա­կա­նու­թեան ան­բա­ւա­րա­րու­թիւն է։ Ուս­տի զօ­րա­ւոր նկա­րագ­րի տէր՝ ան­հա­տա­կա­նու­թիւն ու­նե­ցող մէ­կը «ու­րի­շին հա­մե­մատ» կամ «ու­րի­շին ազ­դե­ցու­թեամբ» չի՛ փո­խեր իր ըն­թաց­քը։

Այս պատ­ճա­ռով մարդ պէտք է ըլ­լայ ա՛յն ինչ որ է։ Ուս­տի աս­կէ հե­տեւց­նե­լով՝ իս­կա­կան բա­րի մար­դը այն է՝ որ բա­րի է թէ՛ լոյ­սին մէջ եւ թէ՛ մու­թին մէջ. նաեւ՝ ի­րա­կան ազ­նիւ մար­դը այն է, որ ազ­նիւ է թէ՛ հա­ւա­քա­կա­նու­թեան մէջ, եւ թէ՛ ա­ռան­ձին։ Եւ ի­րա՛ւ մար­դը այն է, որ կը վա­րուի այն­պէս երբ «ան­տե­սա­նե­լի» է, ինչ­պէս պի­տի վա­րուէր «տե­սա­նե­լի» ե­ղած ա­տեն։

«Տե­սա­նե­լի» կամ «ան­տե­սա­նե­լի», միշտ բա­րի մար­դը բա­րի է եւ ազ­նիւ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սեպ­տեմ­բեր 24, 2016, Իս­թան­պուլ