«ԱՐԱՍ»ԷՆ ՆՈՐ ԳԻՐՔ ՄԸ

«Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չա­տու­նը գրա­սէր­նե­րու տրա­մադ­րու­թեան տակ դրած է հեր­թա­կան շա­հե­կան գիր­քը։ Հայ սպա­յի մը Տար­տա­նէ­լի եւ ա­րե­ւե­լեան ճա­կա­տին վրայ բռնած օ­րագ­րու­թիւնն է այս մէ­կը, ո­րու հե­ղի­նակն է Ա­ւե­տիս Ճէ­պէ­ճեան։ Փրոֆ. Այ­հան Աք­տա­րի խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րով ըն­թեր­ցո­ղին մա­տու­ցուած է այս գիր­քը, ո­րու բով­նա­դա­կու­թիւ­նը ճո­խա­ցուած է լու­սան­կար­նե­րով եւ ամ­բող­ջա­կա­նա­ցուած՝ ծա­նօ­թագ­րու­թիւն­նե­րով։

Ա­ռա­ջին Աշ­խար­հա­մար­տի շրջա­նին օս­մա­նեան բա­նա­կին մօտ պաշ­տօն ստանձ­նած հայ զի­նուոր­ներն ու սպա­նե­րը վեր­ջին շրջա­նին յա­ճախ կը զբա­ղեց­նեն օ­րա­կար­գը։ Հրա­տա­րակ­չա­տու­նը կը մատ­նան­շէ, որ ի­րա­կա­նու­թեան մէջ սա­կա­ւա­թիւ են այն գոր­ծե­րը, ո­րոնք կը ցո­լաց­նեն հայ ժո­ղո­վուր­դին իս­կա­կան պատ­մու­թիւ­նը. ժո­ղո­վուրդ մը, ո­րու ամ­բողջ պատ­մու­թիւ­նը իր հայ­րե­նի­քին մէջ կը հա­ւա­սա­րե­ցուի դա­ւա­ճա­նու­թեան ու հա­ւա­տար­մու­թեան նեղ շրջա­նա­կին։ Ա­ւե­տիս Ճէ­պէ­ճեա­նի այս գոր­ծը գրի առ­նուած է հա­յա­տառ թրքե­րէ­նով։ Ան հե­մա­տուտ էր 1915-ին Այն­թա­պէն աք­սո­րուած ըն­տա­նի­քի մը ճա­կա­տա­գի­րը պրպտե­լու։ Տար­տա­նէ­լէ վերջ ան ու­ղե­ւո­րուած էր ա­րե­ւե­լեան ճա­կատ, ուր ա­կա­նա­տես ե­ղած էր թէ՛ պա­տե­րազ­մին եւ թէ Ա­նա­տո­լուի կա­ցու­թեան։ Կա­րե­ւոր տե­ղե­կու­թիւն­ներ ար­ձա­նագ­րած էր շրջա­նի քա­ղա­քա­կան ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րուն մա­սին։

Ա­ւե­տիս Ճէ­պէ­ճեա­նի յու­շե­րը հա­րիւր տա­րուան վա­ղե­մու­թեամբ դէպ­քե­րը կը տե­ղա­փո­խեն մեր օ­րե­րը եւ այդ ա­ռու­մով ժա­մա­նա­կի հո­լո­վոյ­թէն դուրս դե­րա­կա­տա­րու­թիւն մը ու­նին։

Ա­ւե­տիս Ճէ­պէ­ճեան մա­հա­ցած է 1952-ին եւ ամ­փո­փուած՝ Հա­լէ­պի ազ­գա­յին գե­րեզ­մա­նա­տան մէջ։