ԱՄԵՐԻԿԱԲՆԱԿ ՆԿԱՐԻՉ ՄԸ, ՈՐ ԿԸ ՆԿԱՐԷ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՊԱՏՐԱՆՔԸ

Միացեալ Նահանգներու մէջ ստեղ­ծա­գոր­ծող յայտ­նի նկա­րիչ Տիգ­րան Ձի­թող­ցեան, որ իր գե­րի­րա­կան ինք­նա­տիպ կտաւ­նե­րով ճանչ­ցուած է աշ­խար­հի վրայ, այս օ­րե­րուն Ե­րե­ւա­նի մէջ կը գտնուի: Նա­յե­լով ա­նոր վրձի­նած նկար­նե­րուն՝ դժուար է հա­ւա­տալ, որ ժա­մա­նա­կա­կից ա­րուես­տա­բա­նու­թիւն­նե­րը կապ չու­նին ա­տոնց հետ. Տիգ­րա­նի նկար­նե­րու նիւ­թե­ղէն բա­ղադ­րիչ­նե­րը կտաւն ու իւ­ղա­ներկն են, իսկ ո­գեշնչ­ման աղ­բիւ­րը՝ մար­դիկ ու զանոնք շրջա­պա­տող աշ­խար­հը:

40-ա­մեայ նկա­րի­չին հա­մար ամ­րան Հա­յաս­տան գա­լը ա­ւան­դոյ­թի վե­րա­ծուած է, որ չի խախ­տեր ար­դէն 18 տա­րի­նե­րէ ի վեր: «Հա­յերն այ­սօր»ը զ­­րու­ցեց ա­նոր հետ ան­ցած ճամ­բու, Ե­րե­ւա­նի կա­րօ­տի ու յա­ռա­ջի­կայ ծրա­գիր­նե­րու մա­սին:

-Տիգ­րա՛ն, եր­կար տա­րի­ներ է, որ կ՚ապ­րիք ու կը ստեղ­ծա­գոր­ծէք Հա­յաս­տա­նէն դուրս, ի՞ն­չը ա­մե­նէն շատ կը կա­րօտ­նաք:

-Ծնող­նե­րս ի հար­կէ, ու ըն­կեր­նե­րս: Կը կա­րօտ­նամ իմ շփումս մտե­րիմ­նե­րուս եւ հա­րա­զատ­նե­րուս հետ: Կը կա­րօտ­նամ նաեւ քա­ղա­քը, ն­­աեւ՝ իմ ման­կա­կան ու ե­րի­տա­սար­դա­կան յի­շո­ղու­թիւն­ներս... երբ կը վե­րա­դառ­նամ, շատ կը սի­րեմ զբօս­նել Ե­րե­ւա­նի մէջ. ա­մէն փո­ղո­ցի ա­մէն ան­կիւ­նի հետ ան­վերջ յի­շո­ղու­թիւն­ներ կա­պուած են...։

-Գի­տեմ, որ յա­ճա­խա­կի կ՚այ­ցե­լէք Հայ­րե­նիք, կար­ծեմ ա­մէն ա­մառ կու գաք: Հա­յաս­տա­նի ­մէջ նոր լից­քե՞ր կը փնտրէք, թէ՞...։

-Ես ա­մէն ա­մառ կը վե­րա­դառ­նամ՝ ա­ռանց բա­ցա­ռու­թեան, ար­դէն տա­րի­ներ շա­րու­նակ: Իմ ըն­կեր­նե­րուս մեծ մա­սը Հա­յաս­տա­նէն դուրս կ՚ապ­րին, եւ ա­մէն ա­մառ մենք բո­լորս կը փոր­ձենք Հա­յաս­տան հա­ւա­քուիլ: Ա­յո՛, Հա­յաս­տա­նի մէջ կը լից­քա­ւո­րո­ւիմ՝ ինչ­պէս հո­գե­պէս, այն­պէս ալ ֆի­զի­քա­պէս, ո­րով­հե­տեւ Նիւ Եոր­քի մէջ ես շատ կ՚աշ­խա­տիմ, նոյ­նիսկ լաւ քնա­նա­լու ժա­մա­նակ չեմ ու­նե­նար: Բայց կա­րեւո-ր­ը հա­րա­զատ­ներ­ուս հետ ըլ­լալն է, բոլ­որ­ին հետ միա­սին, ինչպ­էս քսան տար­ին­եր ա­ռաջ, երբ դեռ բոլ­որս Հա­յաս­տան կ՚ապ­րէինք:

-Ան­ցեալ տա­րի նա­եւ ձեր ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դէս­ը բա­ցու­ե­ցաւ Գա­ֆէս­ճեան ա­րու­եստ­ի կեդ­րոն­ին մէջ: Ի՞նչ նա­խագ­իծ էր «Հայ­ել­ին­եր­»ը ու ի՞նչ յաջ­ող­ութ­իւնն­եր ար­ձա­նագ­րեց ան:

-Ան ինծ­ի հա­մար շատ կա­րե-ւոր ցու­ցա­հան­դէս էր, եւ ոչ իբ­րեւ մեծ թան­գա­րա­նա­յին ցու­ցա­հան­դէս­ի փաստ: Մօտ քսան տա-ր­ին­եր Հա­յաս­տան­ի մէջ ցու­ցադ­րութ­իւն չէի ուն­ե­ցած, եւ ես շատ կը սպաս­էի այդ օր­ուան: Հայ հան­դի­սա­տես­ը շատ մեծ կար­եւ­ո­րութ­իւն ուն­ի ինծ­ի հա­մար. ին­չ որ հոգ­եղ­էն յե­նա­րան է, երբ կը զգաս թ­­իկ­ունք­իդ հայր­ե­նա­կիցն­եր­ուդ ա­ջակց­ութ­իւն­ը: Ինծ­ի կը թու­ի, որ ցու­ցա­հան­դէ-սը շատ յաջ­ող էր, եւ ես կը պա­հեմ շատ լու­սա­ւոր յիշ­ո­ղութ­իւնն­եր: (Տիգ­րան Ձ­­իթ­ողց­եա­նի «Հայ­ել­ին­եր» շարք­ը կ՚ար­տաց­ոլ­է հայր­են­ի երկ­իր­ի վե­րա­բեր­եալ ա­նոր ըն­կա­լում­ը՝ պատկ­եր­ել­ով Հա­յաս­տան­ի հա­ւա­քա­կան դի­ման­կար­ը իր ան­ցու­մա­յին ներ­կա­յին եւ պատ­մա­կան ան­ցեա­լին հետ):

-Խօս­ինք ձեր նկարն­եր­ու թե­մա­ներ­ուն մաս­ին: Ովքե՞ր կը նկար­էք դուք:

-Ես կ­­ը նկար­եմ զ­­իս շրջա­պա­տող մար­դիկը, այս պա­րա­գա­յին՝ կա­նայք: Այս շար­քը կար­ել­ի է ըս­ել, կնոջ էութ­եան եւ գեղ­եց­կութ­եան խնդիր­ին ուղղ­ուած իմ հարց­երն են, որ­ոնց պա­տաս­խանն­եր­ը ես ինքս կը փնտռեմ աշ­խա­տան­քի ըն­թաց­քին:

-Ժա­մա­նա­կա­կից ա­րու­եստ­ի այս ոճ­ը տա­րա­ծուած ուղղ­ու­թի՞ւն է Նիւ Եորք­ի մէջ, թէ ան ձ­­եր «մե­նաշ­նորհն» է:

-Ես կ՚ըս­էի՝ ոչ, տա­րա­ծուած չէ: Թէեւ կայ գե­րի­րա­պաշ­տա­կան շարժ­ում մը, սա­կայն ես զիս չեմ հա­մա­րեր գեր­ի­րա­պաշ: Ես կ­­ը նկար­եմ ի­րա­կան­ութ­եան պատ­րանք­ը:

-Ծան­օ՞թ էք Հա­յաս­տան­ի ժա­մա­նա­կակ­ից գե­ղան­կար­իչն­ե­րուն, շփում կա՞յ այս­տեղ­ի ստեղ­ծա­գործ­ողն­եր­ու հետ:

-Ա­յո՛, ընկ­երն­եր-նկար­իչն­եր ուն­իմ: Եւ մ­­իշտ երբ գամ Հա­յաս­տան, կը տես­նու­ինք: Զիս շատ կը հե­տաքրք­րէ Հա­յաս­տա­նի արու­եստ­ի զար­գաց­ում­ը:

-Կարծ­եմ մէկ զա­ւակ ուն­իք, ան Հա­յաս­տան ե­կա՞ծ է:

-Որ­դիս վեց տար­ե­կան է, ա­մէն ա­մառ ինծ­ի կ՚ուղ­եկց­ի Հա­յաս­տան այ­ցել­ութ­իւն­ներ­ուս ըն­թաց­քին: Ցաւ­օք դեռ հայ­եր­էն չի խօս­իր, միայն՝ ռուս­եր­էն եւ անգ­լեր­էն: Բայց ե­ս կ­՚ու­զե­մ ա­նոր հա­յե­րէ­ն սոր­վե­ցնե­լ, գու­ցէ այս ա­մառ ալ սկսի­նք...։

-Ի՞նչ ծրա­գի­րնե­ր եւ ը­նե­լի­քնե­ր կան յա­ռա­ջի­կա­յին, ո­րո­նց մա­սի­ն կր­նաք այ­սօր բարձ­րա­ձայ­նել:

-Հի­մա կը վեր­ջաց­նենք աշ­խա­տան­քը փաս­տագ­րա­կան ֆի­լմի մը վրայ, որ կը նկա­րա­հա­նէ Ար­թուր Պալ­թը­րը­: Ֆիլ­մի­ն մէջ կա­րե­լի է տես­նե­լ տա­րուան մը աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծը­նթա­ցը, ցու­ցա­հան­դէս­նե­րը­, ապ­րում­նե­րը եւ նոյ­նի­սկ ե­րե­ւակա­յու­թի­ւնը­: Ֆիլ­մի­ն մէջ նկա­րա­հա­նուած ե­ն քա­նի մը յայտ­նի դե­րա­սան­նե­ր եւ բնորդուհինե­ր, զորս ես նկա­րած ե­մ այս մէ­կ տա­րուան ը­նթաց­քին, նե­րա­ռեալ Օ­սքա­րի յա­ւակ­նորդ դե­րա­սա­նու­հի մը, ո­րուն «Հա­յե­լի­»ին վրայ կ՚աշ­խա­տի­մ այս պա­հուն:

Տիգ­րան Ձի­թո­ղցե­ան ծնած է Ե­րե­ւան: Նկա­րե­լ սկ­սած է հինգ տա­րե­կան հա­սա­կէ­ն: Ա­ռա­ջի­ն ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դէ­սը ու­նե­ցած է տասը տա­րե­կա­նին, ուր ներ­կա­յա­ցու­ցած է շուրջ 102 իւ­ղա­ներկ նկար­ներ, ո­րոնք ցու­ցադ­րուած ե­ն նաե­ւ Ս­պա­նի­ոյ, Ռու­սաս­տա­նի­, Ճա­բո­նի եւ ԱՄՆ-ի մէջ: Ե­րի­տա­սարդ ու տա­ղան­դա­ւոր նկա­րի­չ Տիգ­րան Ձի­թո­ղցե­ան կիւմ­րե­ցի յայտ­նի Ձի­թո­ղցե­ան­նե­րու գեր­դաս­տա­նի շա­ռա­ւիղ­նե­րէ­ն է:

1993-1999 թուա­կան­նե­րուն ու­սա­նած է Ե­րե­ւա­նի Գե­ղա­րուե­ստի պե­տա­կան ա­կա­դե­մի­ոյ մէջ, այ­նու­հե­տե­ւ կր­թու­թի­ւնը շա­րու­նա­կած Զուի­ցե­րի­ոյ Ecole Cantonale d'Art du Valais-ի մէջ, 2002 թուա­կա­նի­ն ս­տա­ցած է պա­քա­լաւ­րի աս­տի­ճան, 2005 թուականին՝ հան­րա­յին բնա­գա­ւա­ռի ա­րուե­ստի մա­գի­ստրո­սի աս­տի­ճան (MAPS): 2009 թուա­կա­նէ­ն հաս­տա­տուած է Նիւ Եորք:

ՃՈՒ­ԼԻԵ­ԹԱ ՄԱ­ՏԹԷՈ­ՍԵԱՆ