ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԵՒ ԿՈՄԻՏԱՍ

Իս­թան­պու­լի մօտ Ֆրան­սա­յի ա­ւագ հիւ­պա­տո­սու­թեան նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ մի­ջո­ցէ մը ի վեր քա­ղա­քիս ֆրան­սա­խօս ե­րա­խա­նե­րուն հա­մար նա­խա­տե­սուած է հե­տաքրք­րա­կան ծրա­գիր մը։ Այս­պէս, Ֆրան­սա­կան կա­ճա­ռը կը կազ­մա­կեր­պէ «Մե­տաք­սի ճա­նա­պար­հի պատ­մու­թիւ­նը» խո­րագ­րեալ շարք մը։ Այս ծրագ­րին շրջագ­ծով կը ներ­կա­յա­ցուին այն եր­կիր­նե­րը, ո­րոնք կը գտնուին պատ­մա­կան Մե­տաք­սի ճա­նա­պար­հին վրայ։ Նա­խագ­ծի ա­ռա­ջին եր­կու փու­լե­րուն ֆրան­սա­խօս ե­րա­խա­նե­րուն հա­մար ծա­նօ­թա­ցուե­ցան Ի­տա­լիա եւ Յու­նաս­տան։ Իսկ այս շա­բա­թա­վեր­ջին հեր­թը հա­սած էր Հա­յաս­տա­նին։ Ծրագ­րի այս եր­րորդ փու­լին Հա­յաս­տա­նը ֆրան­սա­խօս փոք­րիկ­նե­րուն հա­մար ծա­նօ­թա­ցուե­ցաւ բազ­մա­կող­մա­նիօ­րէն։

Նա­խագ­ծի պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րէն Սե­րա Թո­րուն, Ճու­լի Եա­քըն եւ Նի­քո­լա Քոր­տօ ման­րա­մաս­նօ­րէն ներ­կա­յա­ցու­ցին Հա­յաս­տա­նի պատ­մու­թիւ­նը, մշա­կոյ­թը եւ այս ամ­բող­ջին մէջ կանգ ա­ռին մե­տաք­սա­գոր­ծու­թեան ար­հես­տին վրայ։ Ա­նոնք փոք­րիկ­նե­րուն բա­ցատ­րե­ցին, որ պատ­մա­կա­նօ­րէն մե­տաք­սա­գոր­ծու­թիւ­նը որ­քա՛ն կա­րե­ւո­րու­թիւն կը ներ­կա­յաց­նէ Հա­յաս­տա­նի մէջ եւ այդ ար­հես­տին որ­քան լուրջ նպաստ մը բե­րուած էր հա­յոց կող­մէ։

Թէեւ սահ­մա­նա­փակ ժա­մա­նա­կի մէջ, սա­կայն ձեռ­նար­կի ըն­թաց­քին հա­յոց պատ­մու­թիւնն ու մշա­կոյ­թը ներ­կա­յա­ցուե­ցան բազ­մա­կող­մա­նիօ­րէն։ Ֆրան­սա­խօս փոք­րիկ­նե­րը տար­րա­կան պատ­կե­րա­ցում մը կազ­մե­ցին նաեւ հայ­կա­կան դի­ցա­բա­նու­թեան շուրջ։ Ա­նոնց պատ­մուե­ցաւ Ա­նա­հիտ եւ Միհր չաս­տուած­նե­րուն մա­սին։ Նի­քո­լա Քոր­տօ յատ­կա­պէս այս ձեռ­նար­կին հա­մար  տա­րած էր նա­խա­պատ­րաս­տա­կան լուրջ աշ­խա­տանք եւ տու­տուկ նուա­գել սոր­ված էր ֆրան­սա­խօս փոք­րիկ­նե­րուն հա­մար։ Իր այս ե­լոյ­թը ստեղ­ծեց բա­ւա­կան լայն ար­ձա­գանգ։

Ֆրան­սա­յի հիւ­պա­տո­սա­րա­նի հա­մա­լի­րէն ներս կազ­մա­կեր­պուած ձեռ­նար­կին մաս­նակ­ցու­թիւն բե­րել հրա­ւի­րուած էր նաեւ Ե­րե­ւա­նէն ար­ժէ­քա­ւոր ա­րուես­տա­գի­տու­հի Ան­նա Գէոր­գեան-Ու­ղուր­լեան, որ վեր­ջին տա­րի­նե­րուն բնա­կու­թիւն հաս­տա­տած է քա­ղա­քիս մէջ։ Ան ե­րա­խա­նե­րուն ներ­կա­յա­ցուց Կո­մի­տա­սի «Կա­քա­ւիկ» եր­գը։ Ֆրան­սա­խօս փոք­րիկ­նե­րուն տրա­մադ­րու­թեան տակ դրուած էր նաեւ գոր­ծին ֆրան­սե­րէն թարգ­մա­նու­թիւ­նը։ Ան­նա Գէոր­գեան-Ու­ղուր­լեան Կո­մի­տասն ու իր այս գոր­ծը հա­կիրճ ներ­կա­յաց­նե­լէ վերջ, նաեւ փոք­րիկ­նե­րուն սոր­վե­ցուց մեծ վար­դա­պե­տի այդ յայտ­նի գոր­ծը։ Ֆրան­սա­խօս փոք­րիկ­նե­րը հա­ճե­լի պա­հեր ապ­րե­ցան Կո­մի­տա­սի եր­գի կա­տա­րու­մով, հայ­կա­կան ա­ւան­դա­կան տու­տու­կի նուա­գակ­ցու­թեամբ։ Սա օ­րուան ծրագ­րի վառ հանգ­րուան­նե­րէն մին էր եւ ընդ­հան­րա­պէս «Մե­տաք­սի ճա­նա­պար­հի պատ­մու­թիւն» շար­քի Հա­յաս­տա­նի վե­րա­բե­րեալ այս փու­լը ար­դա­րա­ցաւ՝ ֆրան­սա­խօս փոք­րիկ­նե­րուն վառ հե­տաքրք­րու­թեամբ։