ԹՈՒՐՔԻԱ ԳԵՐՄԱՆԻԱՅԷՆ ԿԸ ՊԱՀԱՆՋԷ ՀՐԱԺԱՐԻԼ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՆԱՁԵՒԷՆ

Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Մեւ­լիւտ Չա­վու­շօղ­լու յայ­տա­րա­րեց, որ գեր­մա­նա­ցի խորհր­դա­րա­նա­կան­նե­րուն հնա­րա­ւո­րու­թիւն պի­տի տրուի այ­ցե­լել Ին­ճիր­լի­քի ռազ­մա­կա­յան, ե­թէ Գեր­մա­նիոյ կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը հրա­ժա­րի Պուն­տես­տա­կի կող­մէ ըն­դու­նուած՝ հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան ճա­նաչ­ման վե­րա­բե­րեալ ո­րո­շու­մէն։ Ինչ­պէս ծա­նօթ է, ան­ցեալ գար­նան Պուն­տես­տա­կէ ներս հայ­կա­կան բա­նա­ձե­ւին ըն­դու­նուի­լը լուրջ ցնցում մը յա­ռա­ջա­ցու­ցած էր Թուր­քիա-Գեր­մա­նիա յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն մէջ։ Այդ ցրտու­թեան զու­գա­հեռ Ան­գա­րա Պեր­լի­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն հա­մար փա­կած էր Ին­ճիր­լի­քի ռազ­մա­խա­րիս­խը։ Գեր­մա­նա­ցի խորհր­դա­րա­նա­կան­ներ եր­կար ժա­մա­նա­կէ ի վեր կը փա­փա­քին այ­ցե­լել Ին­ճիր­լիք, սա­կայն Թուր­քիա չի յօ­ժա­րիր այդ բա­նին։ Գեր­մա­նիա վեց հե­տա­խու­զա­կան ռազ­մաօ­դա­նաւ ու­նի Ին­ճիր­լի­քի մէջ ու վե­րա­լից­քա­ւոր­ման սար­քա­ւո­րում­ներ։ Ան այդ բո­լո­րին մի­ջո­ցաւ կ՚օ­ժան­դա­կէ Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րուն կող­մէ գլխա­ւո­րուած մի­ջազ­գա­յին հա­մա­խո­հու­թեան, որ պայ­քար կը մղէ «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւոր­ման դէմ։ Գեր­մա­նա­ցի օ­րէնս­դիր­նե­րը մի­ջոց մը ա­ռաջ սպառ­նա­ցած էին այդ ա­ռա­քե­լու­թիւ­նը դադ­րեց­նել, ե­թէ Թուր­քիա չար­տօ­նէ ի­րենց այ­ցե­լու­թիւ­նը։

«Ռէօյ­թըրզ» գոր­ծա­կա­լու­թեան հա­ղոր­դում­նե­րով, Մեւ­լիւտ Չա­վու­շօղ­լու ե­րէկ խօ­սե­ցաւ այս նիւ­թին շուրջ։ «Ա­զա­տու­թիւն» ռա­տիօ­կա­յա­նի հա­ղոր­դում­նե­րով, նա­խա­րա­րը այս կա­պակ­ցու­թեամբ ը­սաւ. «Սա կա­խուած է Գեր­մա­նիոյ ձեռ­նար­կած քայ­լե­րէն։ Ե­թէ ա­նոնք անհ­րա­ժեշտ քայ­լե­րը առ­նեն, մենք պի­տի ար­տօ­նենք այ­ցե­լու­թիւ­նը։ Սա­կայն, դժբախ­տա­բար պէտք է ը­սեմ, որ ա­նոնք, ո­րոնք ա­նար­դա­րօ­րէն կը խառ­նուին մեր պատ­մու­թեան մէջ ու կը շա­հար­կեն զայն, չեն կրնար այդ այ­ցե­լու­թեան ար­տօ­նու­թիւ­նը ու­նե­նալ»։ Ըստ Չա­վու­շօղ­լուի, թրքա­կան կող­մին ակն­կա­լած «անհ­րա­ժեշտ քայ­լե­րը» կը նշա­նա­կեն՝ Գեր­մա­նիոյ կա­ռա­վա­րու­թեան կող­մէ հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան վե­րա­բե­րեալ Պուն­տես­տա­կի բա­նա­ձե­ւէն հրա­ժա­րու­մը եւ յստա­կե­ցու­մը, թէ կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը չ՚ա­ջակ­ցիր այդ մէ­կուն։

Գեր­մա­նիոյ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թիւ­նը ցարդ չէ մեկ­նա­բա­նած Չա­վու­շօղ­լուի յայ­տա­րա­րու­թիւ­նը։ Նա­խա­րա­րու­թեան բան­բեր Մար­թին Սխե­ֆէր ան­ցեալ շա­բա­թա­վեր­ջին անդ­րա­դար­ձած էր այս նիւ­թին։ «Պուն­տես­տա­կի բա­նա­ձե­ւը Գեր­մա­նիոյ սահ­մա­նադ­րա­կան մար­մին­նե­րէն մէ­կուն քա­ղա­քա­կան հռչա­կա­գիրն է։ Կը կար­ծեմ՝ շատ լաւ գա­ղա­փար է... որ սահ­մա­նադ­րա­կան կա­ռոյց­նե­րը ի­րա­րու աշ­խա­տան­քը մեկ­նա­բա­նեն շատ զգոյ­շօ­րէն, ե­թէ առ­հա­սա­րակ պէտք է մեկ­նա­բա­նեն» նշած էր գեր­մա­նա­ցի բան­բե­րը։

Նա­խա­րա­րու­թիւ­նը թէեւ պա­հեց լռու­թիւն, սա­կայն Գեր­մա­նիոյ Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ֆրանք-Վալ­թէր Շթայն­մա­յէր հան­դէս ե­կաւ յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րով, ո­րոնք այն­պէս կը մեկ­նա­բա­նուին, թէ Պեր­լին մտա­դիր չէ ըն­թացք տա­լու Ան­գա­րա­յի պա­հան­ջին։ Ըստ ի­րեն, գեր­մա­նա­ցի խորհր­դա­րա­նա­կան­նե­րու Ին­ճիր­լիք այ­ցե­լու­թեան եւ հայ­կա­կան բա­նա­ձե­ւի մէջ ուղ­ղա­կի կապ մը գո­յու­թիւն չու­նի։ Ան յայտ­նեց, թէ այս տե­սա­կէ­տը բաժ­նած է նաեւ իր թուրք պաշ­տօ­նակ­ցին հետ։