ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ

14-րդ դա­րու գեր­մա­նա­ցի միս­թիք փի­լի­սո­փայ քա­րո­զիչ Մէյս­դըր Էք­հարտ ի մի­ջի այ­լոց կ՚ը­սէ. «Աս­տուած Սէր է. Իր էու­թիւ­նը Սէր է. ուս­տի ես շնոր­հա­կալ չեմ ըլ­լար, որ զիս կը սի­րէ, քան­զի չի կրնար տար­բեր ըլ­լալ ինք իր բնու­թե­նէն: Ան զիս ստեղ­ծեց ին­ծի հա­մար»:

Մարդ­կա­յին բնու­թիւնն ալ ու­րիշ բան չէ ե­թէ ոչ՝ «Ես»ա­կեդ­րո­նու­թիւ­նը, որ­մէ՝ «Ա­ռա­ջին եւ Վեր­ջին սէ­րը, ան­գին սէրն է», կաս­կա­ծե­լու ոչ մէկ պատ­ճառ: Փաս­տե՞ր ա­մէ­նուր եւ տե­սա­կա­ւոր: Ըլ­լայ սէ­րը Աս­տու­ծոյ հան­դէպ, կամ Հայ­րե­նի­քի եւ կամ զա­ւ­կի:

Եւ սա­կայն այս խորքն է:

Խոր­քէն դուրս կայ մարդ­կա­յին փոխ­յա­րա­բե­րու­թիւ­նը, որ եր­բեմն ան­հա­տա­կա­նէն, կու­սակ­ցա­կա­նէն, միու­թե­նա­կա­նէն կը հաս­նի պե­տու­թիւն­նե­րու, ո­րուն ա­նուն մը կու տան՝ «փրո­թո­քոլ»: Ա­մէն պե­տու­թիւն ու­նի իր քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը ի հար­կէ, որ կը մի­տի ա­ռա­ւե­լա­գոյն շա­հոյ­թը մա­տա­կա­րա­րել իր եր­կի­րին ա­մէն մար­զի մէջ՝ բա­րո­յա­կան, տնտե­սա­կան եւ այլն...։

­Պէտք էր 101 տա­րի­ներ անց­նէին... որ­պէս­զի Գեր­մա­նիա ըն­դու­նէր հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թիւ­նը, ո­րուն մէջ ան իր բա­ժի­նը ու­նէր... Փաս­տօ­րէն, եւ գործ­նա­կա­նօ­րէն… Պէտք էր… Ե­րե­ւի այս օ­րե­րուն այդ բո­լո­րը ըն­դու­նէր՝ ինչ-ինչ հա­շիւ­նե­րով։ Հե­ռա­գիր­ներ... ան­պա­կաս ե­ղան ի հար­կէ հայ ժո­ղո­վուր­դի ա­նու­նով: Այդ­պէս է հար­կը: Ե­րե­ւի:

Շատ պի­տի փա­փա­քէի թա­փան­ցել խոր­քը, սա­կայն ի հար­կէ իմ կա­րո­ղու­թե­նէս ան­հա­սա­նե­լիօ­րէն հե­ռու է: Ա­մէն ճիւղ սի­րե­լի է, սա­կայն քա­ղա­քա­գի­տու­թիւ­նը, որ ի հար­կէ կը պար­փա­կէ դի­ւա­նա­գի­տու­թիւ­նը, կրնայ ազգ մը փրկել կամ զրկել ի­րա­ւուն­քէ, քա­նի որ ա­մէն ին­չին գլուխն է ան: Եւ սա­կայն ափ­սոս: Չե­ղաւ: Այս նոր ցաւ մը չէ ին­ծի հա­մար... կէս դար ա­ռաջ գրած եմ.-

«Ձեզ չեմ մոռ­նար եր­բեք, եր­բեք

Հին «ըն­կեր­ներ» հին օ­րե­րու

Մա­նա­ւանդ որ դեռ վէրք է վէրք

Տխուր եր­գով մը ան­լե­զու...»։

Եզ­րա­կա­ցու­թիւն՝

Ա­մէն ոք իր ճամ­բով: Փրո­թո­քո­լի մարդ չեմ: Անձ­նա­պէս հի­մա կ՚ապ­րիմ մեր կո­րուս­տը ու եր­բեք ալ շնոր­հա­կա­լու­թիւն ը­սե­լու շրթներս չեն շար­ժիր:

ՍԱՐԳԻՍ ՓՈՇՕՂԼԵԱՆ

«Զարթօնք»