ՀԱ­ՒԱՏՔԴ ՔԵԶ ՓՐԿԷ

Ա­րե­ւուն ճա­ռա­գայթ­նե­րը կը ջեր­մաց­նեն ան­կո­ղինս, կ­­՚արթնց­նեն զիս: «Ար­դեօք ժա­մը քա­նի՞ է», կը մտա­ծեմ ու ժա­մա­ցոյ­ցիս նա­յե­լով կը ցատ­կեմ տե­ղէս: Ար­դէն ժա­մը տասն է, ինչ­պէ՞ս քնա­ցած եմ այս­քան: Մայրս ալ, ինչ­պէս միշտ, չ­­՚արթնց­ներ. բայց ո­րո­շած եմ ե­կե­ղե­ցի եր­թալ: Օ­րը Ուր­բաթ է, Զօ­րա­վար Աս­տուա­ծա­ծին ե­կե­ղեց­ւոյ մէջ Սուրբ Պա­տա­րագ կը մա­տու­ցուի, ուր ընդ­հան­րա­պէս կը հա­մախմ­բուին սու­րիա­հա­յե­րը: Պէտք է ել­լեմ ու պատ­րաս­տուիմ, ար­դէն ու­շա­ցած եմ:

Դրան զար­կը կը լսեմ, կը սպա­սեմ, որ մայրս բա­նայ, գզուած մա­զե­րովս դրան դէ­մը կանգ­նո­ղը չսար­սա­փեց­նե­լու հա­մար: Նո­րէն կը զար­նուի. կ՚ե­րե­ւի մայրս շու­կայ գա­ցած է. մեր ծա­նօթ­նե­րը ըլ­լա­լու են, օ­տա­րը ին­չո՞ւ պի­տի գայ այս ժա­մուն, ա­ռանց լու­րի, կը մտա­ծեմ, կը մօ­տե­նամ ու մատ­նե­րով մա­զերս կար­գի բե­րե­լով կը բա­նամ դու­ռը, կը տես­նեմ ան­ծա­նօթ զոյգ մը, տէր եւ տի­կի՞ն են թե­րեւս. դրան բա­ցուե­լուն պէս մէ­կը միւ­սին յա­ջոր­դե­լով, ձայ­նագ­րուած մե­քե­նա­յի մը պէս կը սկսին խօ­սիլ.

-Բա­րեւ ձեզ, կը նե­րէք որ կ՚ան­հանգս­տաց­նենք,- կը սկսի տղա­մար­դը,- Աս­տուա­ծա­շունչ կը կար­դա՞ք, Քրիս­տո­սի գա­լուս­տին կը հա­ւա­տա՞ք, չէ՞ք փա­փա­քիր հան­գիստ կեանք մը ապ­րիլ՝ ա­ռանց ցա­ւի, ա­ռանց մտա­հո­գու­թեան ու ա­պա­հով կեանք մը:

Ի­րար­մէ ան­կապ այս գա­ղա­փար­նե­րը ան մե­քե­նա­յա­բար կ՚ար­տա­սա­նէ ու կար­գը կու տայ կող­քին կե­ցած ներ­կա­յա­նա­լի կնոջ, որ ձեռ­քին գու­նա­գեղ ու նկա­րա­զարդ բա­ցիկ մը բռնած է, կ­­՚եր­կա­րէ բա­ցի­կը ու.

-Այս­տեղ կը գտնէք մեր ե­լեկտ­րո­նա­յին հաս­ցէն, ե­թէ ի­րա­պէս կը փա­փա­քիք խա­ղաղ կեանք մը ու­նե­նալ՝ ա­ռանց հի­ւան­դու­թեան, ա­ռանց մտմտու­քի, ա­մէն ին­չով ա­պա­հո­վուած... բայց ո՞վ չի փա­փա­քիր այս չար ու ան­գութ աշ­խար­հին մէջ ա­ռօ­րեայ հո­գե­րէն ձեր­բա­զա­տիլ...: Կրնաք նա­յիլ հա­մա­ցան­ցի վրայ ու մօ­տէն ծա­նօ­թա­նալ մեր նպա­տակ­նե­րուն ու գոր­ծու­նէու­թիւն­նե­րուն...:

Կը զգամ, որ դեռ շա՜տ եր­կար խօ­սե­լու տրա­մադ­րուած են, բա­ցի­կը առ­նե­լով կար­ճի կա­պել կ՚ու­զեմ, շնոր­հա­կա­լու­թիւն կը յայտ­նեմ ու դու­ռը կը փա­կեմ. դեռ նոր արթն­ցած՝ ո՛չ հա­կա­ճա­ռե­լու, ո՛չ ալ խօ­սե­լու տրա­մադ­րու­թիւն ու­նիմ:

Աս ի՞նչ առ­տու է, բա­րին ըլ­լայ, ե­թէ օ­րը այս­պէս սկսաւ..., ա­ռանց ցա­ւի ու հո­գի կեանք ե­ղեր... ե­թէ չցա­ւիս, ա­ռող­ջու­թեանդ ար­ժէ­քը կրնա՞ս գիտ­նալ, կը մտա­ծեմ ու ծի­ծա­ղե­լով կը սկսիմ պատ­րաս­տուիլ:

Կան­գա­ռի նստա­րա­նին վրայ բազ­մած կը սպա­սեմ հան­րա­կառ­քին, որ կ՚ու­շա­նայ ու ա­հա կողքս նստած հե­զա­համ­բոյր տի­կին մը պա­յու­սա­կը բա­նա­լով բա­ցիկ մը ցոյց կու տայ. քիչ ա­ռա­ջուան բա­ցի­կին կը նմա­նի, բայց տար­բեր, գոյնզ­գոյն լու­սան­կար­նե­րով զար­դա­րուած, Աս­տուա­ծաշն­չեան մէջ­բե­րում մը զե­տե­ղուած է կող­քին վրայ ու ա­նոր վեր­լու­ծումն ալ՝ յա­տա­կը գրուած.

-Հե­տաքրք­րուա՞ծ էք:

Կը հարց­նէ կի­նը հա­մես­տօ­րէն եւ կար­ծես բազ­միցս մեր­ժուած, զզուած է քա­րո­զե­լէ:

Հան­րա­կառքս կը նկա­տեմ ու կը բարձ­րա­նամ, ա­ռանց իսկ պա­տաս­խա­նե­լու:

Հան­րա­կառ­քին մէջ նստե­լու տեղ չկայ, հոգ չէ, շատ հե­ռու ալ չէ ե­կե­ղե­ցին, բայց մեր հա­յոր­դի­նե­րը շատ հա­մեստ ու յար­գան­քով են. ուս­տի գե­ղա­դէմ, մի­ջին տա­րի­քի կին մը, իր իսկ նստած ա­թո­ռին վրայ տեղ բա­նա­լով կը հրա­ւի­րէ. «Ա­րի՛, աղ­ջի՛կ ճան, կը տե­ղա­ւո­րուենք, եր­կուսս էլ ման­րա­կազմ են­ք» ը­սե­լով: Ժպտե­լով ու շնոր­հա­կա­լու­թիւն յայտ­նե­լով կը տե­ղա­ւո­րուիմ: Քիչ ետք կը սկսի պրպտել պա­յու­սա­կը, կար­ծես հա­սած է ու վճա­րե­լիք գու­մա­րը կը հա­նէ պա­յու­սա­կէն: Կը նե­ղեմ ինք­զինքս, ա­զա­տու­թիւն տա­լու իր շար­ժու­մին, ժպի­տով մը կը կան­խէ շար­ժումս ու կը վստա­հեց­նէ, որ զինք չեմ ան­հանգս­տաց­ներ: Աչ­քիս կը փայ­լի երկ­նա­կա­պոյտ ե­րանգ մը, որ հա­նած բա­ցի­կին գոյնն է, ո­րուն վրա­յի տպագ­րու­թիւնն ալ՝ ճեր­մակ: Կը սկսի ծա­նօ­թաց­նել հոն տեղ գտած գրու­թիւն­նե­րը, որ ար­դէն նկա­տե­ցիք ինչ կրնան ըլ­լալ: Ինք­զինքս կը զսպեմ ու կեղծ ժպի­տով մը կը մեր­ժեմ առ­նել բա­ցի­կը: Հան­րա­կառ­քը կանգ կ­­՚առ­նէ. կ՚իջ­նեմ ու քա­լե­լով կը շա­րու­նա­կեմ ճամ­բաս մին­չեւ ե­կե­ղե­ցի, ա­ռանց աջ ու ձախ նա­յե­լու:

Պա­տա­հած է, որ ա­մի­սը մէյ մը հան­դի­պիմ այս ե­րե­ւոյթ­նե­րուն ճամ­բուս վրայ կամ ալ տանս դրան առ­ջեւ, սա­կայն այ­սօր ին­չո՞ւ այս­քան, բո­լոր ա­ղան­դա­ւոր­նե­րը մար­դոր­սի՞ ե­լած են այս նոյն շրջա­նը, հե­տե­ւորդ­նե՞­րը պակ­սած են ար­դեօք ա­նոնց կամ ալ զիս շե­ղեց­նե՞լ կ­­՚ու­զեն...:

Ու­շա­ցած կը հաս­նիմ ին­ծի հա­մար յա­տուկ խոր­հուրդ մը ու­նե­ցող այս ե­կե­ղե­ցին: Թե­րեւս ա­նոր հա­մար, որ խո­րա­նի սրբա­պատ­կե­րը կը յի­շեց­նէ Հա­լէ­պի Ս. Քա­ռաս­նից Ման­կանց ե­կե­ղեց­ւոյ կեդ­րո­նա­կան խո­րա­նի սրբա­պատ­կե­րը, իսկ գա­ւի­թին սիւ­նե­րը Հա­լէ­պի Ս. Գրի­գոր Լու­սա­ւո­րիչ ե­կե­ղեց­ւոյ գա­ւի­թին նման են: Զոյգ մը մոմ կ՚առ­նեմ, ա­ռանց վա­ռե­լու ներս կը մտնեմ. շա­րա­կան­նե­րուն հնչիւն­նե­րը ա­կա­մայ ներս կը քա­շեն: Այն­տեղ, պա­տին կը յե­նիմ ու կ՚ա­ռանձ­նա­նամ:

Խուն­կը կը ծխայ, ո­լո­րուն գու­լա­նե­րը կը բարձ­րա­նան վեր, շատ վեր. կը հպին, այլ կը բա­խին սիւ­նե­րուն, կա­մար­նե­րուն. ա­ղօ­թող աչ­քե­րէն կը խլեն սի­րոյ, կա­րօ­տի, ափ­սո­սան­քի, մե­նու­թեան, հիաս­թա­փու­թեան, հա­ռա­չան­քի, խա­ղա­ղու­թեան եւ ար­դա­րու­թեան կան­չեր, զորս ժո­ղուե­լով կը բարձ­րա­նան դէ­պի գմբէ­թը խո­րա­նին, կը սպրդին պա­տու­հան­նե­րուն նեղ անց­քե­րէն, սրըն­թաց վտառ մը ըլ­լալ կը թուին, սուր­հան­դակ­նե­րով ա­ռա­քուող վտառ մը, կը մրցին կար­ծես ա­նոնք. ո՞վ կա­րո­ղու­թիւնն ու­նի նա­խա­քայ­լը ար­ձա­նագ­րե­լու, ո­րո՞ւն ա­ղեր­սան­քը, կա­րօ­տը, թա­խիծն ու կո­րուս­տի կսկի­ծը նախ պի­տի տեղ հաս­նի. նիւ­թե­ղէն սփո­փանք մ՚է կար­ծես, ան­նիւթ ա­րա­րած­նե­րու փոխ­յա­րա­բե­րու­թեան ե­րաշ­խիք մը:

Խուն­կին բոյրն ու խորհր­դա­ւոր շա­րա­կան­նե­րու մե­ղե­դին կը զգլխեն ա­ղօ­թո­ղը, կը գի­նովց­նեն ու յա­րա­բե­րու­թեան դուռ մըն է որ կը բա­նան հո­գի­նե­րուն կա­րօ­տա­կէզ... ու «Տէր ո­ղոր­մեա»ի խա­ղա­ղեց­նող մե­ղե­դին կը սարս­ռաց­նէ ամ­բողջ էու­թիւնս, ար­դեօք պա­տաս­խա՞ն մ­­՚է, որ կը փո­խան­ցուի հոգ­ւոյն մատ­նե­րո­վը ու սփո­փել է որ կ­­՚ու­զէ վրդո­ված հո­գիս... ու ա­հա կ՚ա­ւար­տին ա­ղօթքն ալ, ա­րա­րո­ղու­թիւնն ալ...:

Չէ՛, չէ ա­ւար­տած տա­կա­ւին: Պա­տա­րա­գիչ քա­հա­նան հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րը կը հրա­ւի­րէ հո­գե­հանգս­տեան ա­րա­րո­ղու­թեան: Ես ալ կը յա­ռա­ջա­նամ, հին ու նոր ննջե­ցեալ­նե­րուս յար­գան­քի տուրքս ա­ղօթ­քով մա­տու­ցե­լու, քա­նի գե­րեզ­ման­նե­րու այ­ցե­լու­թե­նէն տա­րի­նե­րէ ի վեր զրկուած ենք: Կը նկա­տեմ մո­մե­րը ձեռ­քիս մէջ. դպիր մը կը վա­ռէ հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րուն մո­մե­րը, հոս այս­պէս տե­ղի կ­­՚ու­նե­նայ հո­գե­հանգս­տեան պաշ­տօ­նը. լոյս մըն ալ մոմս կ՚ար­ձա­կէ, ան­դին մա­միկ մը շուա­րած չորս դին կը զննէ. կը նկա­տեմ, որ մոմ չու­նի, կու տամ ձեռ­քիս ջեր­մու­թե­նէն հա­լե­լիք միւս մո­մը, գո­հա­ցած ու հանգս­տա­ցած կը մաս­նակ­ցի հո­գե­հանգս­տեան ա­րա­րո­ղու­թեան:

Ա­ւե­տա­րա­նը համ­բու­րե­լէ ետք հա­զիւ թէ դուրս կ­­՚ել­լեմ, ե­կե­ղեց­ւոյ շրջա­փա­կին մէջ մա­մի­կը կը ձեռ­նուի, կը համ­բու­րուի հետս ու գրպա­նէն ա­սեղ­նա­գոր­ծուած պզտիկ խաչ մը կը դնէ ա­փիս մէջ ու.

-Մեր­սի, աղ­ջիկս, տուած լոյ­սիդ փո­խա­րէն ըն­դու­նի՛ր աս խա­չը, ես աշ­խա­տած եմ, հա­ւատքդ քեզ փրկէ,- կ՚ը­սէ ազ­նիւ մա­մի­կը:

-Ինչ­պէ՞ս չըն­դու­նիմ աչ­քիդ լոյ­սով հիւ­սուած այս գե­ղե­ցիկ խա­չը, մայ­րի՛կ, մեր­սի շատ,- կ­­՚ը­սեմ ու ա­սեղ­նա­գոր­ծուած խա­չի նրբու­թեամբ հիա­նա­լով կը հաս­նիմ տուն:

Ա­ՆԻ ԲՐԴՈ­ՅԵԱՆ-ՂԱ­ԶԱ­ՐԵԱՆ