ԿՈՐՈՒՍՏԻ ՄԸ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆԸ

Ա­ւե­տա­րա­նի մէջ ե­րեք «կոր­սուած»նե­րու ա­ռա­կը ծա­նօթ է ա­մէն­քիս։ Մատ­թէոս եւ Ղու­կաս Ա­ւե­տա­րա­նիչ­ներ կը վկա­յեն Յի­սու­սի այս ե­րեք ա­ռակ­նե­րուն։

Այս ե­րեք «կոր­սուած»ներն են՝ կոր­սուած ոչ­խա­րը, կոր­սուած դրա­մը եւ ա­նա­ռա­կու­թեա­նը պատ­ճա­ռով կոր­սուած որ­դին։ Ե­րեքն ալ կո­րուստ­ներ են՝ որ ցաւ ու վիշտ կը պատ­ճա­ռեն կորսնց­նո­ղին։ Հոս ո՛չ թէ կոր­սուա­ծը, այլ կորսնց­նողն է որ կը նե­ղուի, կը մտա­տան­ջուի՝ ցաւ կը զգայ։ Հե­տաքրքրա­կան է, որ այս ե­րեք կոր­սուած­նե­րուն էու­թիւ­նը տար­բեր է՝ ոչ­խա­րը ան­բան ա­նա­սուն մը՝ կեն­դա­նի մըն է, դրա­մը ան­կեն­դան իր մըն է, իսկ որ­դին՝ բա­նա­ւոր կեն­դա­նի մը, այ­սինքն մա՛րդ մըն է։ Եւ նոյն­քան հե­տաքրք­րա­կան է՝ որ կորսնց­նող­նե­րը, ե­րեքն ալ մարդ են, ոչ­խա­րը եւ որ­դին կորսնց­նող­նե­րը՝ այր մարդ, իսկ ան­կեն­դան ի­րը՝ դրա­մը կորսնց­նո­ղը՝ կին մարդ մը։

Ար­դա­րեւ պա­տա­հա­կան չէ, որ ա­նա­սուն եւ բա­նա­կանա­սուն կեն­դա­նի կորսնց­նող­նե­րը այր մարդ են, իսկ ան­կեն­դան ի­րը կորսնց­նո­ղը՝ կին մա՛րդ։

Ուս­տի կո­րուս­տը, ի՛նչ որ ալ ըլ­լայ ա­նոր էու­թիւ­նը, «կո­րո՛ւստ» է, ի­մաս­տու­թիւն է ըն­դա­ռաջ չեր­թալ դէ­պի կո­րուստ, իսկ ա­ւե­լի մեծ ի­մաս­տու­թիւն է փոր­ձա­ռու­թիւ­նը հե­ղի­նա­կու­թեան վե­րա­ծել քան բո՛րբ ե­րե­ւա­կա­յու­թեան մը պատ­րանք­նե­րուն։ Քա­նի որ ե­թէ ապ­րուած կեան­քեր «ար­ժէք» մը ու­նին, ե­թէ փոր­ձա­ռու­թիւն­ներ, ո­րոնք մեծ գնով գնուած են, պի­տի դիւ­րաց­նեն մար­դոց աշ­խա­տանքն ու վազ­քը, ե­թէ օգ­տա­կար է որ մար­դիկ, հնար ե­ղած չա­փով, նուազ կորսնց­նեն ի­րենց թան­կա­գին ու ան­փո­խա­րի­նե­լի դրա­մագ­լուխ­նե­րէն, կը հե­տե­ւի որ վնա­սա­կար է յա­մա­ռիլ սխալ­նե­րու մէջ եւ վե­րա­դարձ չը­նել դէ­պի շի­տակ ճամ­բան։ Յա­ւակ­նո­տու­թիւ­նը եւ սխալ­նե­րը տես­նե­լէ ետ­քը՝ յա­րա­տե­ւու­թիւ­նը ա­տոնց մէջ, ա­ռանց այ­լե­ւայ­լի կը հան­դի­պին դժբախ­տու­թեան։ Ար­դա­րեւ սխա­լին մէջ յա­մա­ռիլ՝ կո­րուստ­նե­րու գլխա­ւոր պատ­ճառ­նե­րէն մի՛ն է։

Եւ ա­ւե­լի խո­հե­մու­թիւն է չկորսնց­նե­լու հա­մար պէտք ե­ղած հո­գը տա­նիլ, քան թէ՝ կորսնց­նե­լէ ետք կոր­սուա­ծը փնտռե­լու լծուիլ։

Կո­րուս­տը կան­խե­լու հա­մար ջա­նալ ա­ւե­լի՛ բա­նա­կան է, քան կո­րուս­տի մը ցա­ւիլ։

Զոր օ­րի­նակ, կոր­սուած ոչ­խա­րի ա­ռա­կին մէջ կը դի­տենք «մարդ­կա­յին հարս­տու­թեան մէկ մա­սին վտան­գու­մէն զգա­ցուող վիշտ»ը, թէ՛ պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան եւ թէ՛ կո­րուս­տի ար­ժէ­քին տե­սա­կէ­տով։

Հո­վի­ւը երբ կը կորսնց­նէ մէկ ոչ­խա­րը, կը թո­ղու ինն­սու­նի­նը եւ կ՚եր­թայ կոր­սուա­ծը փնտռե­լու եւ երբ յա­ջո­ղի գտնել զայն, իր ու­սե­րուն վրայ՝ կը բե­րէ միաց­նել, հօ­տը՝ ամ­բող­ջաց­նե­լու հա­մար պա­կա­սը։ Եւ ու­րեմն հո­վի­ւին ու­րա­խու­թիւ­նը կա­տա­րեալ է, քա­նի որ ո՛չ միայն իր հո­վի­ւի պա­տաս­խա­նատուու­թե­նէն ա­զա­տե­ցաւ, այլ նաեւ կ՚են­դա­նի մը փրկեց վտան­գէ մը, վնա­սէ մը։ Ա՛յս է պատ­ճա­ռը, ա­հա­ւա­սիկ, որ հո­վի­ւը կ՚ու­րա­խա­նայ։ Կոր­սուա­ծը գտնուե­ցա՛ւ։

Կոր­սուա­ծին ար­ժէ­քը կա­րե­ւոր չէ. որ­պէս կո­րուստ ա­նոր ար­ժէ­քը, մա­նա­ւանդ կորսնցնո­ղին դիր­քին հա­մե­մատ մեծ նշա­նա­կու­թիւն ու­նի։

Մար­դիկ, ընդ­հան­րա­պէս տկա՛ր են ի­րենց ստա­ցուած­նե­րուն, ի­րենց սե­փա­կա­նու­թիւն­նե­րուն նկատ­մամբ, ա­նոնց հա­մար, չեն դի­մա­նար ա­նոնց վնա­սին, այ­սինքն՝ ցաւ ու վիշտ, կսկիծ կը զգան ո­րե­ւէ չա­փով։ Իսկ երբ կոր­սուա­ծը գտնեն՝ կը փա­րա­տի վիշ­տը եւ կսկի­ծը, ու­րա­խու­թիւ­նը ինք­նա­բե­րա­բար կը յա­ջոր­դէ ա­նոնց, եւ ու­րա­խու­թիւ­նը կ՚ու­զէ բաժ­նել եւ մաս­նա­կից ը­նել իր բա­րե­կամ­նե­րը այս հրճուան­քին։ Ու­րա­խու­թեան զգա­ցու­մը, ո­րով­հե­տեւ հետզ­հե­տէ տա­րա­ծուե­լով կը բազ­մա­պատ­կուի։

Այս ա­ռա­կին մէջ կա­րե­լի է տես­նել «Քաջ Հո­վիւ»ը, Յի­սուս Քրի­սոտ­սը, մար­դիկ կը կազ­մեն հօ­տը, իսկ կոր­սուած­նե­րը՝ մո­լո­րեալ մե­ղա­ւոր­նե­րը։

Իսկ «կոր­սուած դրամ»ի ա­ռա­կին մէջ, կը տես­նուի աղ­քա­տիկ եւ ա­ռան­ձին կնոջ մը տրտմու­թիւ­նը եւ յե­տոյ զգա­ցած մեծ ու­րա­խու­թիւ­նը։ Ուս­տի տե­սա­րա­նը նո՛յնն է՝ հոս ալ կայ «կո­րուստ»ի պատ­ճա­ռած ցա­ւը եւ վիշ­տը եւ կոր­սուա­ծը գտնե­լէ ետք ապ­րուած խնդու­թիւ­նը։

Խեղճ կի­նը տան մէջ կորսն­ցու­ցած է դրա­մը, թե­րեւս քիչ քա­նա­կու­թեամբ, բայց ի­րեն հա­մար ար­ժէք ներ­կա­յաց­նող չա­փով դրամ մը՝ որ գտնե­լու հա­մար ջանք կը թա­փէ՝ լոյս կը վա­ռէ, ամ­բողջ տու­նը կ՚ա­ւլէ եւ վեր­ջա­պէս կոր­սուած դրա­մը կը գտնէ։ Եւ գտնե­լէ ետք կ՚ու­րա­խա­նայ եւ իր ու­րա­խու­թիւ­նը կը բաժ­նէ իր դրա­ցի­նե­րով եւ բա­րե­կամ­նե­րով։

Այս ա­ռա­կին մէջ «կո­րուստ»ը բո­լո­րո­վին անն­շան կրնայ ե­րե­ւիլ, քա­նի որ հա­զիւ թէ մի քա­նի ղրու­շի վրայ է խնդի­րը։ Բայց աղ­քա­տիկ կնոջ մը հա­մար ղրուշն ալ իր ար­ժէ­քը ու­նի։ Եւ թե­րեւս բո­լո­րո­վին անն­պա­տակ կեր­պով չէ, որ կոր­սուած դրա­մի ա­ռա­կին մէջ «կին»ը յատ­կա­պէ՛ս մատ­նա­նիշ ե­ղած է իբ­րեւ տէ­րը կո­րուս­տին։

Պա­տա­հա­կան չէ այդ, քա­նի որ կի­ներ ա­ւե­լի զգա­յուն են կո­րուստ­նե­րու հան­դէպ եւ ա­ւե­լի՛ խնա­մոտ ա­նոնց վերս­տին գիւ­տին՝ որ­չափ ալ չնչին ըլ­լայ կո­րուս­տը։

Այս ա­ռա­կէն կը հասկ­նանք, թէ մար­դիկ ի՛նչ դա­սա­կար­գի ալ պատ­կա­նին, ո՛ր­չափ ալ ի­րենց մէջ մե­ծի եւ պզտի­կի խտիր­ներ դնեն, Ա­ւե­տա­րա­նի հա­մար տար­բե­րու­թիւն չ՚ը­ներ. մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թեան մէջ ա­մե­նէն յե­տին ան­հատն ալ ե­թէ «մե­ղա­ւոր» մըն է, այ­սինքն իր բա­րո­յա­կան ու հո­գե­ւոր ար­ժէք­նե­րէն մեր­կա­ցած՝ մո­լո­րեալ մը, կոր­սուած մը, ե­թէ վերս­տա­նայ զայն, ու­րի­շի մը չա­փա­զանց ջան­քե­րուն շնոր­հիւ, ա­հա­ւա­սիկ ա­սի­կա ու­րա­խա­լի՜ ի­րո­ղու­թիւն մըն է։

Եւ երբ կո­րուստ­նե­րու մա­սին կը խօ­սինք, կ՚ար­ժէ նկա­տի առ­նել ակ­նար­կու­թիւն մը։ Ե­րեք կո­րուստ­ներն ալ՝ որ­դիին, ոչ­խա­րին եւ դրա­մին կո­րուստ­նե­րը ի­րենց ար­ժէք­նե­րը ու­նին, բայց կո­րուստ­նե­րու ձե­ւը եւ ե­ղա­նա­կը նոյն չեն։ Ուս­տի, ա­նա­ռակ որ­դին կը կորսուի իր իսկ խել­քին իր անձ­նա­կան պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան տակ, քա­նի որ մար­դը ի­մա­ցա­կան կա­րո­ղու­թեամբ օժ­տուած՝ գի­տէ թէ ի՛նչ կ՚ը­նէ, գի­տակ­ցու­թեամբ կ՚ը­նէ, ի՛նչ որ կը կա­տա­րէ։ Ոչ­խա­րը կը կոր­սուի իր կեն­դա­նա­կան բնազ­դով, ե­թէ կ՚ու­զէք ը­սել՝ իր ա­նա­սու­նի գի­տակ­ցու­թեամբ, բայց այս գի­տակ­ցու­թիւ­նը պա­տաս­խա­նա­տու չէ, քա­նի որ մար­դուն նկատ­մամբ «ան­գի­տակ­ցու­թի՛ւն» է։ Այս կո­րուս­տին մէջ պա­տաս­խա­նա­տուն հո­վի՛ւն է՝ որ կը զգայ իր թե­րու­թիւ­նը եւ կը գտնէ կոր­սուա­ծը։ Եւ վեր­ջա­պէս դրա­մը կը կոր­սուի միայն անզ­գու­շու­թեամբ, ա­նու­շադ­րու­թեամբ կամ ան­տար­բե­րու­թեան պատ­ճա­ռով։ Դրա­մը ան­գոր­ծա­րա­նա­ւոր ան­կեն­դան մարմ­նի մը, ի­րի մը՝ մե­տա­ղի կտոր մըն է. ան զո՛ւրկ է թէ՛ մարդ­կա­յին ի­մա­ցա­կան-զգա­ցա­կան կա­րո­ղու­թիւն­նե­րէն եւ թէ՛ ա­նաս­նա­յին բնազ­դէն կամ գի­տակ­ցու­թե­նէն. այն­պէս որ դրա­մը երբ կը սա­հի մար­դուս ձեռ­քէն, գլո­րի­լը եւ ո­րե­ւէ տեղ իյ­նա­լը իր բնու­թե­նէն չէ՛, այլ ու­րի­շի մը անզ­գու­շու­թեան ար­դիւնքն է, հե­տե­ւա­բար ա­նոր գիւ­տը նոյն­քան ու­րա­խա­լի է իբ­րեւ ար­դիւնք խնա­մոտ ու ջան­քով լե­ցուն փնտռտու­քի։

Եւ մար­դիկ պէտք է խոր­հին կո­րուստ­ներու վրայ, թէ կեան­քի մէջ ի՜նչ ան­պա­տաս­խա­նա­տու, սխալ ո­րո­շում­նե­րու, եւ եր­բեմն ան­տար­բե­րու­թեան, ան­հո­գու­թեան, անզ­գու­շու­թեան պատ­ճա­ռով ի՜նչ կո­րուստ­ներ ու­նե­ցած ենք եւ կ՚ու­նե­նանք ա­ռանց դաս առ­նե­լու նա­խորդ կո­րուստ­նե­րուն պատ­ճա­ռած ցա­ւէն ու վիշ­տէն։ Մինչ­դեռ ցա­ւի եւ վշտի փոր­ձա­ռու­թիւ­նը ա­մե­նէն ազ­դու փոր­ձա­ռու­թիւնն է կեան­քի մէջ։

Եւ անհ­րա­ժե՛շտ է՝ որ պէ՛տք է փնտռել ա­մէն «կոր­սուած» եւ գտնել զայն, որ­պէս­զի եր­ջան­կու­թեան հաս­նի մարդ։ Ա­սոր հա­մար պէտք է ան­շուշտ անդ­րա­դառ­նալ «կոր­սուած»ին, նկա­տել որ «պա­կաս» մը կայ մեր կեան­քին մէջ, մեր բա­րո­յա­կան-հո­գե­ւոր աշ­խար­հին մէջ. նախ անդ­րա­դառ­նալ, յե­տոյ փնտռել եւ գտնել «կոր­սուած»ը՝ ա­ռանց նա­յե­լու ա­նոր ար­ժէ­քին, քա­նի որ ա­մէն «կորսուած» ար­ժէ՛ք մըն է, պա­կաս մըն է, որ պէ՛տք է ամ­բող­ջա­նայ, կա­տա­րե­լա­գոր­ծուի եւ օգ­տա­գոր­ծուի։

Ե­րա­նի՜ թէ կո­րուստ­ներ չըլ­լա­յին, բայց ան­խու­սա­փե­լի՛ է այդ, ու­րեմն մե­զի կը մնայ զգոյշ ըլ­լալ, խնամ­քով փնտռել կոր­սուա­ծը եւ գտնել զայն…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Դեկ­տեմ­բեր 10, 2016, Իս­թան­պուլ