ՄԱՐԴ­ԿԱ­ՅԻՆ ԲՆՈՒ­ԹԻՒ­ՆԸ

Մարդ­կա­յին բնու­թիւ­նը եւ կրօ­նը հա­մա­պա­տաս­խան ըլ­լա­լու եւ հա­մըն­թաց ըն­թա­նա­լու հա­մար պայ­մա՛ն է ներ­դաշ­նա­կել այս եր­կու­քը, եւ այն ա­տեն է, որ կրօ­նը օգ­տա­կար տարր մը կ՚ըլ­լայ մար­դուն հա­մար։ Կրօ­նին նպա­տա­կա­յար­մար գոր­ծա­ծու­թիւնն է, որ մարդս կ՚եր­ջան­կաց­նէ հո­գե­պէս եւ ան կը ծա­ռա­յէ մար­դուն վերջ­նա­կան ե­րա­նե­լու­թեան։ Ուս­տի կրօ­նի անն­պա­տակ եւ սխալ գոր­ծա­ծու­թիւ­նը՝ փո­խա­նակ օգ­տի, վնաս կը պատ­ճա­ռէ մար­դուս, քա­նի որ ան հա­կա­ռակ դիրք կը գրա­ւէ մարդ­կա­յին բնու­թեան։

Ու­րեմն կ՚ար­ժէ՛ խոր­հիլ եւ խորհր­դա­ծել, թէ ինչ­պէ՞ս քա­կե­լու է մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թիւ­նը. զոր օ­րի­նակ, ա­մու­սի­կը թո­ղո՞ւ իր կի­նը, եւ կամ լու­սա­ւոր քա­ղաք­ներ ա­մա­յա­նա՞ն եւ ըն­կե­րա­կան քա­ղա­քա­կիրթ կեան­քի հանգս­տա­ւէ­տու­թիւ­նը, վա­յել­քը եւ ու­րա­խու­թիւն­նե­րը մոռ­նա՞ն՝ ա­նա­պա՞տ վա­զեն՝ նախ­նա­կան ու վայ­րե­նի կեանք մը ապ­րե­լու հա­մար հոն։ Ա՞յս է որ կը պա­տուի­րէ կրօ­նը մար­դուս՝ որ­պէս­զի եր­ջա­նիկ ըլ­լայ, ե­րա­նե­լի՜ կեանք մը ապ­րի։ Ան­պայ­ման նե­ղու­թեան ու զրկան­քի մէջ պէտք է փնտռէ՞ մարդ եր­ջան­կու­թիւ­նը։

Երբ այս­պէս կը հասկ­ցուի կրօ­նը, ու­րեմն այս կեան­քի ու­րա­խու­թիւն­նե­րը եւ վա­յելքն ալ մար­դու հա­մար չե՞ն։

Բնու­թիւ­նը, ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան շրջա­նէն իսկ չի՞ հրա­ւի­րուիր, որ այս երկ­րի վրայ պատ­րաս­տած կե­րա­կուր­նե­րը եւ ա­մէն ինչ մար­դը օգ­տա­գոր­ծէ եւ վա­յե­լէ։ Եւ բռնա­կալ մը չէ՞ այն, որ կ՚ու­զէ մար­դը չքա­ւոր եւ ա­նօ­թի, նստեց­նել բնութեան այս մեծ ու ճոխ սե­ղա­նին շուրջ։

Սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, մարդ իր բա­նա­կա­նու­թեամբ պէ՛տք է զա­նա­զա­նէ օգ­տա­կա­րը եւ վնա­սա­կա­րը. աս­տուած­պաշ­տու­թեան ե­րե­ւոյ­թին տակ այն­պի­սին, բնու­թեան սուրբ դի­տա­ւո­րու­թեան դէմ չի՞ մե­ղան­չեր։

Թե­րեւս կրօ­նը ա՛յս կերպ կ՚ան­պա­տուուի, կ՚ա­նար­գուի մէ­կէ մը՝ որ զայն սխա՛լ հասկ­ցած է եւ նոյն սխա­լը կը շա­րու­նա­կէ զայն սխալ գոր­ծադ­րե­լով։

Եւ ա­հա­ւա­սիկ հոս կը յայտ­նուի «չա­փա­ւո­րու­թեան» կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը։ Ուս­տի ի զուր չէ ժո­ղովր­դա­կան ի­մաս­տու­թեան ար­տա­յայ­տու­թիւ­նը երբ կ՚ը­սէ. «Չա­փա­ւո­րու­թիւ­նը կէս աս­տուած է»։ Այս կը նշա­նա­կէ՝ թէ չա­փա­ւո­րու­թիւ­նը Աս­տու­ծոյ նկա­րա­գիրն է, բնու­թեան պա­հանջ­քը եւ ու­րեմն եր­ջան­կու­թեան ազ­դա՛­կը։

Կրօ­նը երբ սխալ կը հասկ­ցուի, երբ կը շե­ղի իր իս­կա­կան նպա­տա­կէն, ինչ­պէս ը­սինք, այ­լեւս օգ­տա­կար չի կրնար ըլ­լալ մար­դուն, այլ վնաս կը պատ­ճա­ռէ։

Սա պէտք է նկա­տի ու­նե­նալ. կրօ­նը մար­դուն եր­ջան­կու­թեան հա­մար «մի­ջոց» մըն է եւ ըստ այնմ պէ՛տք է օգ­տա­գոր­ծել զայն, բայց երբ ան կը վե­րա­ծուի նպա­տա­կի, եւ մար­դը կրօ­նին ա­ռար­կան կ՚ըլ­լայ, մար­դը կրօ­նին հա­մար գո­յու­թիւ­ն ու­նի, կը կար­ծուի, ա­հա­ւա­սիկ հոն կը յայտ­նուի ա­մե­նէն վտան­գա­ւոր ու վնա­սա­կար ե­րե­ւոյ­թը մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թեան հա­մար, որ է կրօ­նա­մո­լու­թիւն՝ մո­լե­ռան­դու­թի՛ւն։ Եւ ճշմա­րիտ կրօ­նին ա­մե­նէն շատ վնաս պատ­ճա­ռող­նե­րը զայն սխալ գոր­ծա­ծող կրօ­նա­մոլ­նե­րը եւ մո­լե­ռանդ­ներն են։

Ճշմա­րիտ կրօ­նը կը պաշտ­պա­նէ մարդ­կա­յին ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը, կը յար­գէ մար­դը, քա­նի որ ան ի վեր­ջոյ աս­տուա­ծա­յին է՝ Ա­րար­չին ա­րա­րա­ծը, ստեղ­ծուած Իր նմա­նու­թեամբ եւ Իր պատ­կե­րով։

Ճշմա­րիտ կրօ­նը հան­դուր­ժո­ղու­թեան կա­րե­ւո­րու­թիւն կ՚ըն­ծա­յէ, քա­նի որ ան ո՛չ թէ մար­դը կորսնց­նե­լու, այլ զայն ապ­րեց­նե­լու հա­մար կա՛յ։ Կրօ­նը պա­տիժ­ներ սահ­մա­նող դրու­թիւն մը չէ, այլ ու­ղե­ցոյց մը, բա­ցատ­րա­գիր մը, եւ կամ դե­ղա­գիր մըն է, եւ նպա­տակ ու­նի կեան­քը պահ­պա­նե­լու, բա­րե­լա­ւե­լու՝ փո­խա­նակ զայն քան­դե­լու, կոր­ծա­նե­լու։ Եւ երբ կրօ­նը կ՚ըմբռ­նուի իր իս­կա­կան ու ճշմա­րիտ ի­մաս­տով՝ այն ա­տեն է որ կը հաս­նի իր նպա­տա­կին եւ օգ­տա­կար կը հան­դի­սա­նայ մար­դուն՝ որ կրօ­նին նպա­տակն է։

Մո­լե­ռան­դու­թիւն եւ կրօ­նա­մո­լու­թիւն ա­մե­նա­մեծ ու ա­մե­նավ­տան­գա­ւոր թշնա­մի­ներն են ճշմա­րիտ կրօ­նին՝ ար­գելք­ներ, խո­չըն­դոտ­ներ։ Մո­լե­ռան­դու­թիւն եւ կրօ­նա­մո­լու­թիւն կը խա­փա­նեն ճշմա­րիտ կրօ­նին շի­տակ ճամ­բա­նե­րը, կը մեր­ժեն եւ կ՚ու­րա­նան ա­նոր բա­րիք­նե­րը։ Եւ ու­րեմն «չա­փա­ւո­րու­թի՜ւն…»։

­Չա­փա­ւո­րէ՛, ո՜վ մո­լե­ռանդ, ո՜վ ան­համ­բեր, այս ան­միտ տրտունջ­նե­րը. պէտք է անդ­րա­դառ­նաս, որ ճշմա­րիտ կրօ­նը կը կա­տա­րե­լա­գոր­ծէ եւ կը սրբաց­նէ բնու­թեան օ­րէնք­նե­րը, զա­նոնք ո՛չ կը խոր­տա­կէ, ո՛չ ալ կը վերց­նէ։

Եւ դար­ձեալ, ճշմա­րիտ կրօ­նը լու­սա­ւո­րու­թիւն է մարդ­կա­յին հո­գի­նե­րու, միտ­քե­րու, իսկ կրօ­նա­մո­լու­թիւ­նը եւ մո­լե­ռան­դու­թիւ­նը մարդս կը տա­նի խա­ւա­րամ­տու­թեան եւ ա­նո­րո­շու­թեան՝ ուր հո­գի­ներ ու միտ­քեր կը խոր­տա­կուին, կը խա­ւա­րին ու ի վեր­ջոյ կո­րուս­տի կը մատ­նուին։

Սա­կայն «բնու­թիւն» պէտք չէ կո­չել, ի՛նչ որ սխա­լը եւ յան­ցանքն է մար­դո՛ւն։ Զոր օ­րի­նակ. բնու­թիւ­նը կը յոր­դո­րէ, թէ ո՛վ որ ա­նօ­թի է եւ ծա­րաւ, պէ՛տք է նո­րո­գէ իր մար­մի­նին տկա­րա­ցած ու­ժե­րը։ Ուս­տի «վե­րա­նո­րո­գում»ը բնա­կան է եւ պայ­մա՛ն կեան­քը գո­յա­պահ­պա­նե­լու եւ գո­յա­տե­ւե­լու հա­մար։ Աս­տուած եր­բեք չ՚ու­զեր որ կորս­տեան մատ­նուի մար­դը, այլ կ՚ու­զէ որ ապ­րի եւ կեան­քը շա­րու­նա­կէ, ինչ­պէս ա­մէն հայր կը կա­մե­նայ իր զաւ­կին հա­մար։ Ո՞ր հայ­րը կ՚ու­զէ որ նե­ղու­թեան մատ­նուի եւ կոր­սուի իր զա­ւա­կը, հա­պա Աս­տուա՞ծ…։

Եւ ա­հա­ւա­սիկ հոս է դար­ձեալ «չա­փա­ւո­րու­թեան» կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը եւ անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը։

Մարդ ան­յա­գօ­րէն կ՚ընտ­րէ կե­րա­կուր մը, որ շատ հա­ճե­լի է ի­րեն, որ սա­կայն զինք կը հի­ւան­դաց­նէ, ծայ­րա­յե­ղու­թեամբ՝ ըմ­պե­լին ալ թոյ­նի կը վե­րա­ծէ, այս կեր­պով մարդ կրնայ վնա­սի փո­խել այն ա­մէն ինչ, որ բնու­թիւ­նը տուած է ի­րեն օգ­տա­գոր­ծե­լու հա­մար, ո­րոշ սահ­ման­նե­րու մէջ՝ չա­փա­ւո­րու­թեա՛մբ։

Արդ, մարդ ե­թէ գան­գա­տի «ան­մեղ» բնու­թեան դէմ, ա­սի­կա ար­դա­րու­թի՞ւն է, ի­րա­ւա­ցի՞ է, քա­նի որ բնու­թիւ­նը տուած է ա­մէն բա­րիք, տրա­մադ­րած է ա­մէն մի­ջոց, որ­պէս­զի օգ­տա­գոր­ծուի մարդ, բայց միայն այն պայ­մա­նով, թէ ան պէտք է պատ­շա­ճօ­րէն, չափ ու կշիռ ու­նե­նա­լով, օգ­տա­կա­րին ու վնա­սա­կա­րին սահ­ման­նե­րը լա՛ւ ճանչ­նա­լով՝ ա­ռանց չա­փա­զան­ցու­թեան եւ ա­ռանց ծայ­րա­յե­ղու­թեան։

Եւ ա­հա­ւա­սի՛կ, երբ կը բո­լո­րենք Մեծ պահ­քի շրջա­նը՝ զայն օգ­տա­գոր­ծենք չա­փա­ւո­րու­թեան սահ­ման­նե­րուն մէջ, ա­ռանց ծայ­րա­յե­ղու­թիւն­նե­րով տա­րուե­լու, օգ­տուե­լու հա­մար եւ ո՛չ վնա­սուե­լու։

Դար­ձեալ յի­շենք ճշմա­րիտ կրօ­նով ապ­րե­լու եւ կրօ­նա­մո­լու­թեամբ ու մո­լե­ռան­դու­թեամբ բնու­թեան վա­յելք­նե­րէն զուրկ մնա­լու տար­բե­րու­թիւ­նը։

Ան­գամ մըն ալ խոր­հինք այս մա­սին՝ սի­րե­լի՜­ներ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Փետ­րուար 15, 2016, Իս­թան­պուլ