ԱՐԺԷՔ ՈՒ ԱՐԺԱՆԻՔ

Սրբու­հի Ժան տ՚Արք կ՚ը­սէ. «Ե­թէ Աս­տու­ծոյ շնորհ­քին մէջ չեմ, թող Աս­տուած հա­ճի հոն դնել զիս, իսկ ե­թէ հոն եմ, թո՛ղ Աս­տուած հա­ճի պա­հել զիս հոն»։­

Իսկ «Շնորհ­քի վար­դա­պետ»ը՝ Սուրբ Օ­գոս­տի­նոս կը մէջ­բե­րէ. «Դուն փա­ռա­ւո­րուած ես սուր­բե­րուն դա­սին մէջ, երբ ա­նոնց ար­ժա­նիք­նե­րը կը պակ­սին, կը պսա­կես Քու իսկ պար­գեւ­նե­րը եւ շնորհ­քնե­րը»։­

Ար­դա­րեւ «ար­ժա­նիք» եզ­րը կը նշա­նա­կէ ընդ­հան­րա­պէս այն հա­տու­ցու­մը՝ զոր հա­սա­րա­կու­թիւն մը կամ ըն­կե­րու­թիւն մը պար­տի կա­տա­րել իր ան­դամ­նե­րէն մէ­կուն գոր­ծին փո­խա­րէն՝ նկա­տուած իբր բա­րիք կամ չա­րիք, ար­ժա­նի՝ վար­ձատ­րու­թեան կամ պա­տի­ժի։

Ուս­տի ար­ժա­նի­քը ա­ռըն­չուած է ար­դա­րու­թեան ա­ռա­քի­նու­թեան հետ, ըստ զու­գակշ­ռու­թեան սկզբուն­քին՝ որ կը կա­ռա­վա­րէ զայն։ Աս­տու­ծոյ դի­մաց՝ ի­րա­ւուն­քի ա­մե­նա­սեղմ ի­մաս­տով, մար­դուն կող­մէ ար­ժա­նիք գո­յու­թիւն չու­նի։ Աս­տու­ծոյ եւ մար­դուն մի­ջեւ «ան­հա­ւա­սա­րու­թիւն»ը ան­չա­փե­լի, անն­կա­րագ­րե­լի է, քա­նի որ մարդ ա­մէն ինչ ստա­ցած է Ան­կէ՝ իր Ա­րա­րի­չէ՛ն։ Իսկ քրիս­տո­նեայ կեան­քին մէջ՝ մար­դուն ճշմա­րիտ ար­ժա­նի­քը Աս­տու­ծոյ մօտ յա­ռաջ կու գայ այն ի­րո­ղու­թե­նէն՝ որ Աս­տուած Ի՛նք ա­զա­տօ­րէն կը տրա­մադ­րէ մար­դը՝ որ ան մաս­նակ­ցի եւ մաս­նա­կից դառ­նայ Իր շնորհ­քին գոր­ծին։ Ուս­տի Աս­տու­ծոյ հայ­րա­կան գոր­ծը նա­խըն­թաց է Իր դրդու­մով, իսկ մար­դուն ա­զատ գոր­ծե­լը երկ­րո՛րդն է իր գոր­ծակ­ցու­թեամբ, գոր­ծին մաս­նակ­ցու­թեամբ այն­պէս որ բա­րի գոր­ծե­րուն ա­մէն մէ­կուն ար­ժա­նի­քը պէ՛տք է վե­րագ­րուին նա՛խ Աս­տու­ծոյ շնորհ­քին, ա­պա գոր­ծա­կից հա­ւա­տա­ցեա­լին։

Մար­դուն ար­ժա­նի­քը ամ­բող­ջո­վին յատ­կա­ցուե­լու է Աս­տու­ծոյ, քա­նի որ մար­դուն բա­րի գոր­ծե­րը ի­րենց ծա­գու­մը ու­նին Քրիս­տո­սի մէջ՝ Սուրբ Հո­գիին հո­գա­ծու­թեամբ, խնա­մա­տա­րու­թեամբ եւ օգ­նու­թեա՛մբ։

«Որ­դեգ­րու­թիւն»ը, շնորհ­քին մի­ջո­ցով՝ մարդս աս­տուա­ծա­յին բնու­թեան մաս­նա­կից կ՚ը­նէ, եւ կրնայ ի­րեն փո­խան­ցել, ըստ Աս­տու­ծոյ ձրի ար­դա­րու­թեան, ճշմա­րիտ «ար­ժա­նիք» մը։ Ա­սի­կա շնորհ­քէն պար­գե­ւուած ի­րա­ւո՛ւնք մըն է, սի­րոյ ի­րաւ ի­րա­ւուն­քով լիա­ցած՝ որ մարդս կ՚ը­նէ «ժա­ռան­գա­կից» Քրիս­տո­սի եւ ար­ժա­նի՛ ըն­դու­նե­լու՝ յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քին խոս­տա­ցուած ժա­ռան­գու­թիւ­նը։ Ար­դա­րեւ մար­դուս բա­րի գոր­ծե­րուն ար­ժա­նիք­նե­րը պար­գեւ­ներն են աս­տուա­ծա­յին բա­րու­թեան։

Եւ դար­ձեալ Սուրբ Օ­գոս­տի­նոս կ՚ը­սէ. «Շնորհ­քը մեզ կան­խեց. իսկ այժմ մենք կը վե­րա­դարձ­նենք ի՛նչ որ պար­տա­կան ենք։ Ար­ժա­նիք­նե­րը պար­գեւ­ներ են Աս­տու­ծոյ…»։ Ուս­տի շնորհ­քը աս­տուա­ծա­յին է, եւ թէ շնորհ­քի մար­զին մէջ նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը, քա­նի որ Աս­տու­ծոյ կը պատ­կա­նի, ո՛չ ոք կրնայ ար­ժա­նա­նալ «ա­ռա­ջին շնորհք»ին՝ որ սկիզբն է դար­ձին, նե­րու­մին եւ ար­դա­րա­ցու­մին։ Սուրբ Հո­գիէն եւ սէ­րէն դրդուե­լէ յե­տոյ է, որ մարդ կրնայ ի­րեն եւ ու­րի­շին հա­մար ար­ժա­նա­նալ շնորհք­նե­րուն՝ ո­րոնք օգ­տա­կար են իր սրբու­թեան շնորհ­քին եւ սի­րոյ ա­ճու­մին, ինչ­պէս նաեւ յա­ւի­տե­նա­կան կեան­քի ըն­կա­լու­մին հա­մար։

Եւ երբ կը խօ­սինք ար­ժա­նի­քի մա­սին, ինք­նա­բե­րա­բար մեր յի­շո­ղու­թիւ­նը կը տա­նի մեզ՝ վի­պա­յին եւ ա­ռաս­պե­լա­կան դէմ­քի մը՝ Պիէն­վէ­նիւ Ե­պիս­կո­պո­սին՝ Վիք­թոր Հիւ­կո­յի «Թշուառ­ներ»ուն, ի­րաւ եւ ճշմա­րիտ հո­գե­ւո­րա­կա­նի տի­պա­րին եւ կը սի­րենք յու­սալ տես­նել ա­նոր տի­պա­րով հո­գե­ւո­րա­կան­ներ մեր շուր­ջը։ Թէեւ, ինչ­պէս ը­սինք, «ա­ռաս­պե­լա­կան» դէմք մը, բայց շատ ալ դժուար եւ ան­կա­րե­լի չէ նմա­նիլ ա­նոր, երբ հո­գե­ւո­րա­կա­նը անդ­րա­դառ­նայ իր կո­չու­մին ար­ժէ­քին եւ իր սքե­մին ու ան­ձին իս­կա­կան ար­ժա­նի­քին։ Եւ երբ կը խօ­սինք «ար­ժէք»ի եւ «ար­ժա­նիք»ի մա­սին, ա­ւե­լի եւս կ՚անդ­րա­դառ­նանք մեր թե­րու­թիւն­նե­րուն ու մարդ­կա­յին տկա­րու­թիւն­նե­րուն։ Պահ մը խոր­հինք եւ քա­ջու­թիւ­նը ու­նե­նանք խոս­տո­վա­նե­լու՝ մեր ար­ժա­նիք­նե­րուն նկատ­մամբ մեր բծախնդ­րու­թեան, խնամ­քին մա­սին…։

Կրնանք ար­ժա­նա­նալ նոյ­նիսկ «ժա­մա­նա­կա­ւոր բա­րիք»նե­րու, ըլ­լա՛յ ան­հա­տա­կան ու անձ­նա­կան, զոր օ­րի­նակ, ա­ռող­ջու­թեան, բա­րե­կա­մու­թեան ըստ Աս­տու­ծոյ ի­մաս­տու­թեան, եւ ըլ­լայ հա­ւա­քա­կան եւ հա­սա­րա­կա­կան, ինչ­պէս՝ դիր­քե­րու, աս­տի­ճան­նե­րու, տիտ­ղոս­նե­րու, փառք ու պա­տիւ­նե­րու, բայց պէտք է գիտ­նալ, թէ՝ այս բո­լո­րը ժա­մա­նա­կա­ւոր են, կու գան ու կ՚անց­նին, մա­նա­ւանդ ա­նոնք՝ որ մար­դոց կող­մէ տրուած են։ Կա­րե­ւո­րը, սա­կայն այդ բո­լո­րը կա­րե­նալ կրե՛լն է, ար­ժա­նա­նալ այդ ար­ժա­նիք­նե­րուն, կա­րե­լի ե­ղած չա­փով պա­հել ու տե­ւա­կա­նաց­նել զա­նոնք։ Եւ ո՜ր­քան կը պատ­շա­ճի ա­ռա­ծը այս ի­րո­ղու­թեան՝ որ կ՚ը­սէ. «Սքե­մը չէ՛ որ մար­դուս ար­ժէ­քը կ՚ա­ւելց­նէ, ար­ժա­նիք կը պար­գե­ւէ, այլ զայն կրողն է որ սքե­մին ար­ժէ­քը վե՛ր կը պա­հէ»։

­Սի­րե­լի­նե՜ր, կա­րե­ւո­րը ա՛նձն է եւ ա­նոր ճշմա­րիտ ե­րե­սը՝ նկա­րա­գի­րը, եւ ա­նոր ճշմա­րիտ ե­րե­սը կ՚ո­րո­շէ ճշմա­րիտ ար­ժա­նի­քը։ Շնորհք ըն­դու­նիլ այն­քան դժուար չէ, դժուա­րը՝ ըն­դու­նուած շնորհ­քը կա­րե­նալ պահ­պա­նե՛լն է, ար­ժա­նի ըլ­լալ ա­նոր եւ տե­ւա­կա­նաց­նել զայն, եւ ո՜ր­քան դժուա՛ր է այդ…։

Ար­դա­րեւ սէ­րը եւ ան­կէ ան­բա­ժան ե­րկու ա­ռա­քի­նու­թիւն­նե­րը՝ հա­ւա­տար­մու­թիւ­նը եւ ան­կեղ­ծու­թիւ­նը աղ­բիւրն են բո­լոր ար­ժա­նիք­նե­րուն։ Աս­տու­ծոյ առ­ջեւ պար­զուած ար­ժա­նի­քը պէտք է բխի սէ­րէն եւ ան­կեղ­ծու­թեան ու հա­ւա­տար­մու­թեան ո­գիէն։

Շնորհ­քը՝ գոր­ծօն ան­կեղծ ու հա­ւա­տա­րիմ սի­րով, մարդս կը միաց­նէ աս­տուա­ծա­յի­նին եւ կ՚ա­պա­հո­վէ գերբ­նա­կան բնոյ­թը մարդ­կա­յին բո­լոր ա­րարք­նե­րուն, ուս­տի կ՚ա­պա­հո­վէ նաեւ ա­նոնց ար­ժա­նի­քը՝ Աս­տու­ծոյ եւ մար­դոց մի­ջեւ։ Ուս­տի սուր­բե­րը միշտ վա՛ռ գի­տակ­ցու­թիւ­նը ու­նե­ցած են, թէ ի­րենց ար­ժա­նիք­նե­րը զուտ շնորհք ե­ղած են։

Սուրբ Թե­րե­զա կ՚ը­սէ, թէ իր կեան­քի ե­րե­կո­յին պի­տի ներ­կա­յա­նայ Տէ­րոջ՝ ձեռ­քե­րը դա­տարկ, քա­նի որ Ան­կէ չ՚ու­զեր որ հա­շուէ իր գոր­ծե­րը։ Մար­դոց բո­լոր ար­դա­րու­թիւն­նե­րը ա­րա­տա­ւոր են Ա­նոր աչ­քին առ­ջեւ, եւ ու­րեմն ինք կ՚ու­զէ Աս­տու­ծոյ ար­դա­րու­թիւ­նը ստա­նալ եւ ըն­դու­նիլ Ա­նոր սէ­րէն՝ Ա­նոր յա­ւի­տե­նա­կան տի­րա­ցու­մը եւ ար­քա­յու­թիւ­նը։

Ար­դա­րեւ Աս­տուած ա­մէն բա­նի մէջ կը գոր­ծակ­ցի «բա­րիք»ին ա­նոնց՝ որ կը սի­րեն զԻնք։

Ար­ժէք ու ար­ժա­նիք շնորհք­ներ են, զորս կրնան վա­յե­լել միայն ա­նոնք՝ որ կ՚անդ­րա­դառ­նան ա­նոնց եւ կա­րե­լին կ՚ը­նեն պահ­պա­նե­լու հա­մար զա­նոնք…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Օ­գոս­տոս 14, 2015, Իս­թան­պուլ