ՎՍՏԱՀՈՒԹԵԱՆ ՊԱԿԱՍԸ

Մարդ­կու­թեան խռո­վեալ վի­ճա­կին եւ ա­պեր­ջան­կու­թեան հիմ­նա­կան պատ­ճա­ռը, ընդ­հան­րա­պէս վստա­հու­թեան պա­կասն է։ Մար­դիկ, ներ­կայ ժա­մա­նակ­նե­րուս եր­ջա­նիկ չեն զգար ի­րենք զի­րենք, քա­նի որ վստա­հու­թեան կո­րուստ մը կ՚ապ­րին, ո՛չ միայն մարդ մար­դու նկատ­մամբ, այլ՝ Աս­տու­ծոյ վրայ։ Եւ երբ մարդ կորսնց­նէ իր վստա­հու­թիւ­նը, ա­պա ու­րեմն եր­ջան­կու­թիւնն ալ կը կորսնց­նէ, ապ­րե­լու, կեան­քը վա­յե­լե­լու փա­փաքն ալ իր տե­ղը կը թո­ղու յու­սալ­քու­թեան, եւ մարդս կը մատ­նուի ամ­լու­թեան, ան­շար­ժու­թեան։

Ար­դա­րեւ «վստա­հու­թիւն կորսնց­նել» կը նշա­նա­կէ՝ ա­նօ­գուտ զգալ ա­մէն ինչ, մա­նա­ւանդ կեան­քը, որ շնորհ մըն է, ինք­նին ա­ռի՛թ մը եր­ջա­նիկ ըլ­լա­լու, հա­ճոյք զգա­լու իր շուր­ջը գտնուող ա­մէն բա­նէ՝ Բնու­թե­նէն, մեր­ձա­ւոր­նե­րէն, իր նման­նե­րէն, եւ հպարտ զգալ ինք­զինք՝ որ ան­դամ է այդ բո­լո­րին՝ մաս­նա­կից եւ գոր­ծա­կի՛ց։

Սի­րե­լի բա­րե­կամ­ներ, ի՞նչ կը խոր­հիք այս վստա­հու­թեան կո­րուս­տին եւ կամ պա­կա­սին մա­սին։ Ի՞նչ է պատ­ճա­ռը։

Մարդ, երբ ո­րե­ւէ «ար­ժէք»ի մը հա­ւա­տայ, եւ ե­թէ իր հա­ւատ­քին մէջ ան­կեղծ է, ա­պա ու­րեմն պէտք է ապ­րի իր հա­ւատ­քին հա­մա­ձայն։ Մար­դուս հա­ւատք ըն­ծա­յած «ար­ժէք»ը կրնայ ըլ­լալ սկզբունք մը, գա­ղա­փար մը, ապ­րե­լա­կերպ մը, նպա­տակ մը, իր հա­մո­զու­մով՝ «անձ» մը, նոյ­նիսկ, ե­րե­ւա­կա­յա­կան գո­յու­թիւն մը, երբ իր հա­մո­զու­մին, իր դա­ւա­նան­քին մէջ ան­կեղծ է, պէտք է ապ­րի այն­պէս՝ ինչ­պէս որ իր հա­ւա­տա­ցած ար­ժէ­քը կը պա­հան­ջէ։ Հա­ւա­տալ եւ ըստ իր հա­ւատ­քին չապ­րիլ, չգոր­ծել՝ ինք­նա­խա­բէու­թիւն է, ինչ որ ըն­դու­նե­լի չէ ո­րե­ւէ կեր­պով։

Ար­տաք­նա­պէս հա­ւա­տալ եւ ներք­նա­պէս ու­րա­նալ կամ մեր­ժել ո­րե­ւէ ար­ժէք՝ եր­կե­րե­սու­թիւն է, պատ­րանք եւ խա­բէու­թի՛ւն։ Ու­րեմն մարդ չի կրնար կա­տա­րեալ ըլ­լալ ա­ռանց «ներ­քին»ին եւ «ար­տա­քին»ին ներ­դաշ­նա­կու­թեան։ Մարդ երբ կա­տա­րեալ է, եր­ջա­նի՛կ է։ Կա­տա­րեալ ըլ­լա­լու հա­մար պէ՛տք է, որ «ներ­քին»ը եւ «ար­տա­քին»ը հա­մըն­թաց ըլ­լան եւ ի­րար չհա­կա­սեն ո­րե­ւէ կեր­պով։

Ընդ­հա­նուր ա­ռու­մով «հա­ւատք»ը եր­բե՛ք ձե­ւա­կեր­պու­թիւն չէ, այլ՝ ապ­րում մը, ապ­րե­լա­կե՛րպ մը։ Եւ որ­քան վնաս կը պատ­ճա­ռեն ի­րենց պատ­կա­նած ըն­կե­րու­թեան՝ ո­րոնք հա­ւա­տալ կը ձե­ւաց­նեն եւ ներք­նա­պէս կ՚ու­րա­նան եւ նոյ­նիսկ ե՛ւ դժբախ­տա­բար կը ծաղ­րեն ի­րենց կեղծ հա­ւատ­քը։ Ի­րա­կան հա­ւատ­քը այն է՝ ուր գա­ղա­փա­րը, խօս­քը եւ գոր­ծը միա­սին կ՚ըն­թա­նան, ի­րար չեն հա­կա­սեր եւ Յի­սու­սի խօս­քով՝ «ա­յո»ն ա­յո՛ է եւ «ոչ»ը ո՛չ, միշտ։ Յա­րա­փո­փոխ բնա­ւո­րու­թիւն ու­նե­ցող­ներ, ան­կա­յուն նկա­րագ­րի տէր ե­ղող­ներ, դժբախ­տա­բար «անվս­տա­հե­լի ան­ձեր» են, ո­րոնք յարգ ու պա­տիւ չեն կրնար ու­նե­նալ ի­րենց շուր­ջին­նե­րուն նկատ­մամբ եւ ընդ­հան­րա­պէս ամ­բողջ ըն­կե­րու­թեան մէջ։ «Վստա­հե­լի անձ» ըլ­լա­լու հա­մար պայ­ման է՝ հաս­տա­տա­միտ եւ ա­նայ­լայ­լե­լի ըլ­լալ՝ կամ­քի տէր, ան­յող­դողդ ըլ­լալ։

Ո՞վ է, ու­րեմն այն «Անձ»ը՝ որ ա­նայ­լայ­լե­լի է, մշտնջե­նա­կան, հաս­տա­տա­միտ եւ մա­նա­ւանդ հա­ւա­տա­րի՛մ. ո՞վ կրնայ ըլ­լալ այդ «Ի­մաս­տուն» անձ­նա­ւո­րու­թիւ­նը՝ ե­թէ ոչ Աս­տուա՛ծ, որ ա­մէն բա­նի ստեղ­ծիչն է՝ սի­րով եւ ի­մաս­տու­թեամբ։

Աս­տուած՝ որ ա­մե­նա­կա­տա­րեա՛լն է, ա­մէն ար­ժէ­քի լրու­մը եւ վախ­ճա­նը, Ան է որ կը ստեղ­ծէ ի­մաս­տու­թեամբ, եւ դար­ձեալ Ա՛ն է որ սի­րով ու գու­թով կը խնա­մէ իր ա­րա­րա­ծը, ա­պա ու­րեմն, մարդ ե­թէ Ա­նոր պի­տի չվստա­հի, ո­րո՞ւ պի­տի վստա­հի։ Եւ վստա­հու­թեան մա­սին ա­մէն սխալ ո­րո­շում՝ պատ­ճառ կ՚ըլ­լայ յու­սա­խա­բու­թեան ե՛ւ ա­պեր­ջան­կու­թեան։

Ա­հա­ւա­սիկ, ա՛յս պատ­ճա­ռով է որ մարդ պէտք է լա՛ւ ո­րո­շէ ան՝ ո­րուն պէտք է վստա­հի, որ­պէս­զի յու­սա­խաբ չըլ­լայ, չյու­սալքուի եւ ա­պեր­ջա­նիկ չըլ­լայ։ Ըն­կեր, նոյ­նիսկ ազ­գա­կան եւ ա­րե­նա­կից, մեր­ձա­ւոր, ըն­տա­նի­քի ան­դամ, եղ­բայր եւ «բա­րե­կամ» կարծուած մէ­կը, օր մը կրնայ յու­սա­խաբ ը­նել, ան­հա­ւա­տա­րիմ գտնուիլ իր «բա­րե­կա­մու­թեան» ներշն­չած վստա­հե­լիու­թեան… եւ ի՜նչ ցաւ է այդ զգա­ցու­մը՝ երբ մարդ յու­սա­խաբ կ՚ըլ­լայ իր ա­մե­նէն շատ վստա­հած ան­ձէն՝ դժբախ­տու­թիւն, ա­պեր­ջան­կու­թիւն եւ յու­սալ­քու­թիւն։ Եւ մար­դիկ ընդ­հան­րա­պէս կը դի­մա­ւո­րուին նման ա­նակն­կալ վա­տու­թիւն­նե­րու։ «Վա­տու­թիւն»՝ քա­նի որ մէ­կը յու­սա­խաբ ը­նել, մէ­կու մը դժբախ­տու­թեան եւ ա­պեր­ջան­կու­թեան պատ­ճառ ըլ­լալ՝ «վա­տու­թի՛ւն» է, ո­րուն հա­մար կա­րե­լի չէ գտնել ու­րիշ յար­մար բառ մը…։

Յի­սուս կ՚ը­սէ. «Գայ­թակ­ղու­թիւն­ներ ան­պայ­ման պի­տի պա­տա­հին. բայց վա՜յ այն մար­դուն, ո­րուն ձեռ­քով ու­րիշ­ներ գայ­թակ­ղու­թեան մէջ կ՚իյ­նան» (ՄԱՏԹ. ԺԸ 7)։ Եւ այս խօս­քին հա­մա­ձայն, ա­նոնք որ ու­րիշ­նե­րուն դժբախ­տու­թեան, ա­պեր­ջան­կու­թեան պատ­ճառ կ՚ըլ­լա­ն՝ մե­ղա­ւոր են. վա՜յ այն մար­դոց։

Ու­րեմն ու­րի­շը յու­սա­խա­բու­թեան մատ­նել մե­ղա­պարտ կ՚ը­նէ մարդս, ուս­տի պէտք է զգու­շա­նալ ու­րի­շը ա­պեր­ջա­նիկ ը­նե­լէ՝ եր­ջան­կու­թեան ար­գելք ըլ­լա­լէ։ Քա­նի որ մէ­կու մը հա­ւատ­քը՝ վստա­հու­թիւ­նը շա­հա­գոր­ծել, այդ հա­ւատ­քին եւ վստա­հու­թեան նկատ­մամբ ան­հա­ւա­տա­րիմ գտնուիլ՝ հա­կա­ռակ է մար­դուս ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեամբ ստա­ցած կո­չու­մին, ներ­հակ է մարդ­կա­յին ար­ժա­նա­պա­տուու­թեան եւ վեր­ջա­պէս, ու­րա­ցում է մարդ­կա­յին բարձր ար­ժա­նա­ւո­րու­թիւ­նը եւ կո­չու­մը՝ ի­րե­րօգ­նու­թեան պար­տա­ւո­րու­թիւ­նը եւ պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան գի­տակ­ցու­թիւ­նը։

Եւ բո­լոր այս ան­հա­ւա­տար­մու­թիւն­նե­րուն մէջ՝ ինչ­պէ՞ս չվստա­հիլ մեծ «Հա­ւա­տա­րի­մ»ին՝ Աս­տու­ծոյ, որ երկ­նա­ւոր Հայրն է բո­լո­րիս, եւ Ա­րա­րի­չը ու Նա­խախ­նա­մը։ Ան է որ եր­բե՛ք չի լքեր ի­րեն վստա­հած­նե­րը, Ան հա­ւա­տա­րիմ է իր պա­տուի­րան­նե­րուն, թէ պէ՛տք է սի­րել զի­րար, օգ­նել, կա­րեկ­ցիլ՝ ու­րիշ­նե­րուն ցա­ւին ու դժբախ­տու­թեան մաս­նակ­ցիլ, վիշ­տե­րուն վշտակ­ցիլ, ե­թէ դըժ-բախտ են, կա­րե­լին գտնել՝ զա­նոնք եր­ջան­կաց­նե­լու հա­մար, ը­նել այն՝ ի՛նչ որ մարդ կ՚ու­զէ որ ու­րիշ­նե­րը ը­նեն ի­րեն…։

Յու­սա­խա­բու­թիւ­նը եր­ջան­կու­թեան ա­մե­նա­մեծ ար­գե՛լքն է եւ յու­սա­խա­բու­թիւն է՝ վստա­հու­թեան կո­րո՛ւս­տը…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Դեկ­տեմ­բեր 2, 2016, Իս­թան­պուլ