ՍՕՍԻ ԱԿԻՆԵԱՆ-ԱՆԹԻՔԱՃԸՕՂԼՈՒ. «ԲՆԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆԴ ՔՈՒ ՃԱԿԱՏԱԳԻՐԴ Է»

Հայը հունտի մը կը նմանի։ Որքան ալ փորձես մաքրել, հնձել զայն, միեւնոյնն է, թեթեւ հովի մը օգնութեամբ ան օդի մէջ սաւառնելով, ի վերջոյ մայր հողին գիրկը կը վերադառնայ։ Նորէն կը ծլարձակի, կը շատնայ. պարզապէս անհնարին է հունտը, ինչպէս նաեւ հայը արմատախիլ ընել։ Ի զուր չէ, որ կ՚ըսեն, նոյնիսկ եթէ աշխարհի երեսին մէկ համ մնայ, ան կը ստեղծէ նո՛ր հայրենիք ու նո՛ր Հայաստան…

Ի՞նչն է պատճառը, որ այսպիսի եզրայանգումի եկայ։

Վերջերս թերթեցի հեղինակ՝ Սօսի Անթիքաճըօղլուի կողմէ մակագրուած ու նուիրուած «Geçmişimden Sesler ve Renkler» խորագրեալ գիրքը, որու մէջ հեղինակը լաւագոյնս կը ներկայացնէ իր ընտանիքի ու գերդաստանի պատմութիւնը։ Չափազանց ազդու եւ սահուն շարադրուած ինքնակենսագրականի առաջին բաժնին մէջ հեղինակը կը պատմէ Մեծ եղեռնէն մազապուրծ փրկուած իր հօր ընտանիքի պատմութիւնը։ Պարզապէս անհնար է ընթերցել այս գիրքը առանց յուզումի ու արտասուքի։

Տիկին Սօսիի հայրը՝ 1908 թուականին Սամսուն ծնած, արմատներով՝ սեբաստացի Արա Ակինեան, 1915 թուականին աքսորի ճամբուն՝ ծարաւի պատճառաւ մօր Զապէլի գիրկին մէջ կորսնցուց մէկամեայ ու հնգամեայ քոյրերը։ Մայր ու որդի մազապուրծ փրկուեցան մարդկային արհաւիրքէն եւ հասան Հալէպ։ Տարիներ անց 11-ամեայ Արան մայրիկի հետ միասին հաստատուեցաւ Պոլիս։ Ի կատար ածելով իր հանգուցեալ հօր վաղեմի երազանքը՝ Արա Ակինեան գերազանց յաջողութեամբ աւարտեց Ռոպերթ քոլէճը։

Երիտասարդ մտաւորականը 18 տարեկանէն աշխատակցած է ԺԱՄԱՆԱԿ օրաթերթին։ Իսթանպուլի համալսարանի մէջ փաստաբանի կոչում ստանալէ ետք, ինքզինքը ամբողջութեամբ նուիրած է իր սիրելի աշխատանքին՝ լրագրութեան։ Ան ստանձնած է թերթիս խմբագրի պաշտօնը, երկար տարիներ եղած է ԺԱՄԱՆԱԿ-ի համբաւաւոր սիւնակագիրներէն մին։ Բաց աստի, երեք պատմական վէպերու հեղինակ է՝ «Հայրիկ, հայրիկ», «Յաղթանակի ճամբան», «Մեծ պատրիարքը»։ Արա Ակինեան կը հանդիսանայ 20-րդ դարու պոլսահայ համայնքի կարկառուն ու սիրուած դէմքերէն մին։ Ան ԺԱՄԱՆԱԿ-ի նշանաւոր չորս Արաներէն մին եղած է։

Ամուսնացած է իր յօդուածաշարքերուն մեծ սիրահար, հաւատարիմ ընթերցող՝ դաշնակահարուհի Վիքթորիա Չընարեանին հետ։ Կելիպոլու ծնած Վիքթորիա Չընարեան, 1915 թուականին հօր՝ վաճառական Յակոբ Չընարեանի ու մօր՝ ռոտոստոցի Մաննիկ Յակոբովիչի հետ միասին՝ հանդերձ ընտանեօք Պոլիս տեղափոխուած է։ Արա-Վիքթորիա Ակինեան ամոլի միակ դուստրն է՝ Սօսի Ակինեան-Անթիքաճըօղլուն, որ ժամանակի ընթացքին ոչ միայն իր մեծանուն ծնողքին արժանի ժառանգ դարձաւ, արդարացնելով անոնց բոլոր սպասումները, այլեւ՝ այժմու պոլսահայ համայնքի պարծանքներէն մին կը հանդիսանայ։

Սօսի Անթիքաճըօղլու՝ իգական սեռի ներկայացուցիչ մը, որ կը սիրէ կեանքը հանդերձ իւր բոլոր գոյներով։ Կարծես բարեհամբոյր ու ազնուազարմ տիկինը իր անբիծ կենսագիրով եկած է ապացուցելու համայն աշխարհին ու մարդկութեան, թէ կեանքը լի է հրաշքներով։ Այնտեղ, ուր կ՚ապրի Տիկին Սօսին, կը տիրէ մշտնջենական խաղաղութիւն, երջանկութիւն, սէր ու բարութիւն, որոնք կը բխին իր ներաշխարհէն։ Կեանքի նկատմամբ սէրն ու լաւատեսութիւնը չեն թոյլատրած, որ տարիները գիրկընդխառնուին չքնաղ տիկնոջը, այլ միայն համեստաբար անոր քովէն անցած են։ Ամէն մարդ չէ, որ կը յաջողի հասուն տարիքին ունենալ թէ՛ երիտասարդ հոգի, թէ թարմ ու երիտասարդ արտաքին։ Իմ այսօրուայ զրուցակիցը կը դասուի այդ բացառիկներու շարքին, զբաղեցնելով պատուաւոր հորիզոնականներէն մին։

Անսահման գոհ ու շնորհակալ եմ, որ ինծի հնարաւորութիւն ընձեռուած է՝ յանձինս Սօսի Անթիքաճըօղլուի, նորանոր ծանօթութիւններ, բարեկամութիւններ հաստատել իւրայատուկ, ուշիմ ու վառ անհատականութիւններու հետ, որոնցմէ մենք՝ երիտասարդներս շատ բան ունինք սորվելու։ Ինչպէս ԽՍՀՄ-ի առաջնորդ Լենին պապիկը կ՚ըսէր՝ «սորվիլ, սորվիլ, սորվիլ»…

Մեր առջեւ պարզուած Վոսփորի առիքնող տեսարանով զմայլած, գաւաթ մը թէյի շուրջ գոյացած հաճելի ու օգտակար զրոյցի ընթացքին յաջողեցայ մասամբ բացայայտել պատուարժան տիկնոջ ներաշխարհը։ Բիւր երջանկութեան կաթիլներով լեցուն, երանելի կեանք ու մանկութիւն ապրած Տիկին Սօսին այսօր անթաքոյց ակնածանքով ու սիրով կը յիշէ երջանկայիշատակ ծնողքը։ Իր կեանքի բոլոր յաջողութիւններն ու ձեռքբերումները կը պարտի անոնց։ Ամէն անգամ ծնողները վերյիշելու ատեն, Տիկին Սօսիի աչքերը կը փայլատակէին, երեսին ժպիտ մը կը ծագէր։ Այդ սէրն է, որ ստիպեց իրեն ծնողքին ձօնուած գիրք գրել, յաւիտեանս անմահացնել անոնց վառ յիշատակը։ Ըստ իս, կարծես ժամանակին մեծանուն արեւելահայ բանաստեղծ՝ Համօ Սահեան իր հետեւեալ բանաստեղծական տողերուն մէջ նկարագրած է Սօսի Անթիքաճըօղլուի անսահման սէրը ծնողքին հանդէպ.

Թէ հնար լինէր աշխարհ գալ նորից,

Կ՚ուզէի ծնուել նոյն հօր ու մօրից…

Ինքզինքը Ակինեաններու տոհմածառի ճիւղի ծայրիկին նմանցնող, վերջին ժառանգը հանդիսացող Սօսի Ակինեան-Անթիքաճըօղլու ծնած է 1945 թուականի նոյեմբերի 26-ին, Պոլիս։ Հինդլեան երբեմնի վարժարանի նախակրթարանը ուսանած է։ Գերազանց յաջողութեամբ աւարտած է Ռոպերթ լիսէն, այն թուականներուն՝ Առնավուտգիւղի ամերիկեան աղջկանց քոլէճի միջնակարգն ու լիսէն։ Բարձրագոյն կրթութիւնը ստացած է Ռոպերթ քոլէճի բարձրագոյն դպրոցին մէջ՝ աւարտելով գրականութեան բաժինը։ Այս ամերիկեան համալսարանը 1971 թուականին ամերիկացիները թողեցին տեղացիներուն, որոնք զայն անուանափոխեցին Պողազիչի համալսարանի։ Երիտասարդուհիի նպատակն էր Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ ձեռք բերել մագիստրոսական տիտղոս ու ստանալ՝ տոքթորականի աստիճան։ Սակայն ապագայի հետ կապուած բոլոր ծրագրերը ի չիք դարձան, երբ երիտասարդուհին համալսարանի առաջին տարին աւարտելէ ետք սիրահարուեցաւ իր ապագայ ամուսնոյն՝ ֆրանսական բարձրագոյն կրթական հաստատութեան ճարտարագիտութեան բաժնի ուսանող՝ Տանիէլ Անթիքաճըօղլուին։

Համալսարանը աւարտելէ ետք իրարու անմոռաց սիրահար զոյգը անմիջապէս ամուսնացաւ։ Ինքնուրոյն, խելահաս ու գիտակից ամուսիները ծնողքէ անկախ՝ իրենց ապագան սեփական ջանքերով որոշեցին կերտել։ Սօսի Անթիքաճըօղլու անգլերէնի ուսուցչագործութեան անցաւ մեծերու համար նախատեսուած հաստատութեան մը մէջ, ուր դասաւանդեց վեց տարի։ Այնուհետեւ Պողազիչի համալսարանին մէջ սկսաւ անգլերէն դասախօսել։

Այդ թուականներուն իրաւունք չկար թէ՛ բարձրագոյն ուսումնական կեդրոնի մը մէջ աշխատելու, թէ ուսանելու, այդ իսկ պատճառաւ երիտասարդուհին չկրցաւ իրագործել վաղեմի երազը։ Սակայն, ի ուրախութիւն Տիկին Սօսիի, տարիներ անց այդ օրէնքը վերացաւ ու գրեթէ 40 տարեկանին նպատակասլաց տիկինը, ամուսնոյն աջակցութեամբ ստացաւ տոքթորականի աստիճան։ Պողազիչի համալսարանի մէջ 17 տարի դասախօսելէ ետք, տոքթորականի աստիճան ստանալէ վերջ փոխադրուեցաւ գրականագիտութեան ամպիոն, ուր աշխատեցաւ քսան երկար ու ձիգ տարիներ։ Հարազատ կրթօճախի մէջ 37 տարի դասախօսելէ վերջ՝ 4 տարի առաջ հանգըս-տեան կոչուեցաւ։ Բազմամեայ վաստակաշատ կրթական մշակը քանի մը գիրքի հեղինակ է։ Ունի փրոֆեսէօրի աստիճան։

Այժմ անցնինք մեր զրոյցին։

-Տիկին Սօսի, ինչպիսի՞ մանկութիւն ունեցած էք։

-Ընտանիքի անդամներով, հարազատներով ու բարեկամներով շրջապատուած՝ երջանիկ ու անհոգ մանկութիւն ունեցած եմ։ Քանզի ես ծնողքիս միակ երեխան էի, մայրս կը ջանար, որպէսզի ունենամ բազում ընկեր ու ընկերուհիներ։ Ամառները Մեծ կղզի ամարանոց կ՚երթայինք։ Մանկութենէս ո՛չ մէկ տխուր բան կը յիշեմ։

-Ըստ ձեզ, արդեօք բաւականաչափ ուշադրութեան կ՚արժանանայի՞ք ձեր բազմազբաղ ծնողներուն կողմէ։

-Երբեւէ անոնց ուշադրութեան պակասը չեմ զգացած, մասնաւորապէս մայրիկիս, որ անդադար ինծի հետ կը զբաղէր։ Միասնաբար շատ լաւ ժամանակ կ՚անցընէինք։ Մայրիկս հոգիս կը հանէր, անընդմէջ ինծի նոր բաներ կը սորվեցնէր։ Մայրիկիս փափաքն էր, որ ես երաժշտութեամբ զբաղիմ, 12 տարի դաշնակ նուագելէ ետք, հասկցան, որ այդ ասպարէզը ինծի յարմար չէ ու այլեւս զիս հանգիստ ձգեցին։ Մայրիկս շատ խստապահանջ էր, կ՚ուզէր որ բարձունքներ նուաճեմ, փայլուն ապագայ ունենամ, այդ իսկ պատճառաւ՝ ոչ մէկ ջանք կը խնայէր։ Շնորհիւ մայրիկիս՝ ֆրանսերէն սորվեցայ, լաւ է, որ սորվեցայ. այժմ բաւական սահուն կը տիրապետեմ ֆրանսերէնին։ Զուարճալի դէպք մը պիտի պատմեմ. ես պզտիկութենէ ի վեր շատ կոկիկ էի, կը սիրէի, որ ամէն բան իր տեղը ըլլայ, նոյնիսկ գորգերուն ծոպերը մէկիկ-մէկիկ կը շտկէի։ Մայրիկս ալ շատ կը յուզուէր, կը բարկանար ինծի ու կ՚ըսէր՝ «Աղջիկս, ուշադրութիւնդ նման բաներու վրայ մի՛ կեդրոնացներ, միայն դասերդ խորհէ»։

-Քիչ մը կը պատմէ՞ք ձեր հեղինակային գիրքերուն մասին։

-Ինչպէս վերեւ նշեցի, ունիմ անգլերէնով գրուած բանաստեղծութիւններու վերլուծութեան ձեւերուն հետ կապուած դասագիրք մը, որ առաջին գործս է։ Երկրորդ գիրքս թարգմանութիւն մըն է. թրքերէնէ անգլերէնի թարգմանած եմ մեր նշանաւոր գրողներէն՝ Զահրատի բանաստեղծութիւնները։

«Geçmişimden Sesler ve Renkler»ը իմ հեղինակային գիրքն է, որ լոյս տեսած է «Իլեթիշիմ» հրատարակչութեան կողմէ։ Այս գիրքին մէջ կը ներկայացնեմ իմ ընտանիքիս շուրջ 150 տարուան պատմութիւնն ու յիշողութիւնը։ Քանզի ես էութեամբ ուրախ ու լաւատես եմ, չուզեցի, որ գիրքիս սկսիմ տխուր պատմութեամբ, այդ իսկ պատճառաւ իմ ծնունդով սկսայ, այնուհետեւ անցայ հօրս ընտանիքի տխրահռչակ պատմութեան։ Գիրքին մէջ տեղ գտած են շատ ուրախ ու զուարճալի պատմութիւններ իմ կեանքէն։ 1940-ականներէն մինչեւ մեր օրերը կը ներկայացնեմ ընտանիքիս պատմութիւնը, ընթացքին հասնելով մինչեւ 1910-ական թուականներ ու աւելի վաղ ժամանակաշըր-ջաններ։ Իմ կեանքի պատմութեան մէջ անշուշտ կայ «հայ ըլլալու» հանգամանքը՝ Խրիմի վերաբերեալ յիշողութիւններով։ Գիրքիս մէջ զգալի են Թուրքիոյ զանազան ժամանակաշրջաններու ոգին ու մթնոլորտը։ Իմ բոլոր յուշերը զուգորդուած են փորձառութիւններով ու դիտարկումներով։ Սա ընտանիքի մը ոդիսականն է. սկսելով Անատոլուէն, Թրակիայէն եւ Իսթանպուլէն հասնելով՝ մինչեւ Շիշլի, Մեծ կղզի եւ Պողազիչի համալսարան։

Թէպէտ չորս տարի առաջ Պողազիչի համալսարանէն հանգստեան կոչուեցայ, սակայն վերջերս համալսարանի վերատեսչութենէն ինծի հեռաձայնեցին ու տեղեկացուցին, որ «Geçmişimden Sesler ve Renkler» գիրքիս շնորհանդէսը տեղի պիտի ունենայ։ Սա ինծի համար անսահման ուրախութիւն էր։ Շնորհանդէսը ջերմ ու անմիջական մթնոլորտով տեղի ունեցաւ համալսարանի ամենամեծ դահլիճին մէջ։ Պէտք է խոստովանիլ, որ այդ դահլիճին դռները բոլորին համար չեն բացուիր

-Համալսարանի մէջ ի՞նչ կը դասաւանդէիք։

-Բանաստեղծութեան վերլուծական ձեւերն ու նրբութիւնները կը դասաւանդէի, նոյնիսկ դասագիրք ունիմ գրուած։ Տոքթորականի թեզս ալ պաշտպանեցի նոյն նիւթով։

-Ինչպիսի՞ն էին ձեր փոխյարաբերութիւնները ուսանողներու հետ։

-Նշեմ, որ Պողազիչի համալսարան կը յաճախեն ընտրեալ աշակերտներ։ Ուսանող-դասախօս մեր կապը շատ ամուր ու առողջ էր։ Իմ դասաւանդութեան 37 տարիներու ընթացքին երբեւէ լսարանիս մէջ կարգապահութեան խնդիր չեմ ունեցած։ Ուսանողներուս բարեկամաբար կը մօտենայի։ Կան ուսանողներ, որոնց հետ մինչեւ այսօր շփման մէջ ենք, մեր կապը չենք խզած։

-Տիկին Սօսի, ըստ ձեզ, ինչպիսի՞ն պէտք է ըլլայ լաւ դասախօսը։

-Լաւ դասախօսը նախեւառաջ ինքնավստահ պէտք է ըլլայ։ Եթէ ինքնավստահ չըլլաս, կասկածամտիս, ուսանողը քեզ թերահաւատութեամբ պիտի մօտենայ։ Երկրորդ՝ դասախօսը իւրաքանչիւր դասաժամէ առաջ պէտք է պատրաստուի։ Որքան ալ տուեալ նիւթին լաւ տիրապետես, պէտք է անգամ մը եւս կրկնես, տուեալ դասին նախապատրաստուիս։ Հակառակ պարագային չես կրնար լաւ դասաւանդել։

Յաճախ ինծի կ՚ըսէին. վաստակաշատ դասախօս ես, սակայն կը շարունակես աշակերտի պէս ամէն դասի պատրաստուիլ։ Ի հարկէ, պիտի պատրաստուիմ, յանպատրաստից չեմ կրնար ուսանողներուն ներկայանալ. չէ՞ որ երեսուն հոգի նստած, ուշադրութեամբ քեզի կը հետեւի։ Եթէ նոյնիսկ երկվայրկեան մը փորձես խոկալ, անմիջապէս կը կորսնցնես անոնց մագնիսացումը։ Զոր օրինակ, եթէ վէպի մը մասին պիտի դասախօսեմ, այդ վէպը սկիզբէն կը կարդամ։ Դասախօսը չի կրնար վստահիլ տարիներ առաջ կարդացածին։ «Կրկնութիւնը գիտութեան մայրն է»… Այս տողերը հաւասարապէս կը վերաբերի թէ՛ ուսանողներուն եւ թէ դասախօսներուն… Բաց աստի, շատ կարեւոր է դասախօսին խնդումերես ըլլալը, իր ուսանողներուն գաղափարներն ու մտայղացումները յարգելն ու արժեւորելը։

-Ուսանողի մը ո՞ր յատկանիշը կը գնահատէք առաջնահերթօրէն։

-Վերլուծելու յատկութիւնը։

-Կը սիրէ՞ք ձեր առջեւ նպատակներ դնել եւ իրագործել զանոնք։

-Ի հարկէ, գիտակից տարիքէս սկսալ միշտ նպատակներով ապրած եմ։ Անցեալին ունեցած բոլոր նպատակներս՝ ըլլալ փայլուն աշակերտ, տոքթորական ընել, դասաւանդել Պողազիչի համալսարանին մէջ, գիրք գրել եւ այլն, իրագործած եմ։ Յառաջիկային ալ նպատակադրած եմ հրատարակել քանի մը գիրք, որոնց վրայ կ՚աշխատիմ այժմ։

-Ինչպիսի՞ պայմաններու տակ կը ստեղծագործէք։

-Ես գրելու համար յատուկ ժամ չունիմ։ Նախապէս տուեալ նիւթը մտքիս մէջ մշակելով, դասաւորելով, օրուայ տարբեր ժամերուն թուղթին կը յանձնեմ։ Առտու կանուխ աշխատիլ չեմ սիրեր, կը գերադասեմ յետմիջօրէին ստեղծագործել։ Եթէ գրելու սկսիմ, երկար ժամեր շարունակ կը գրեմ ու գրածս տասն անգամ կը սրբագրեմ։

-Ո՞վ է ձեր սիրելի մեծանուն գրողը։

-Գիտէք, տարիքի բերումով կը փոխուի։ Օրինակ՝ երիտասարդութեան տարիներուս Թոլսթոյի ստեղծագործութիւնները շատ կը սիրէի կարդալ, պարզապէս կը խենդանայի։ Հասուն տարիքիս աւելի շատ կը սիրեմ Թուրկենեւի ստեղծագործութիւնները եւ այսպէս շարունակ…

-Տիկին Սօսի, գո՞հ էք այսօրուայ երիտասարդ սերունդէն։

-Այս խրթին հարցումին հետեւեալ կերպով կրնամ պատասխանել. մեծ աշխարհի մէջ ստեղծած իմ փոքրիկ աշխարհի երիտասարդ բնակիչներէն՝ ընկերներուս, բարեկամներուս զաւակները, Պողազիչի համալսարանի ուսանողները՝ մեծաւ մասամբ գոհ եմ։ Արտաքին աշխարհի հետ կապս շատ թոյլ է, ուստի կը դժուարանամ պատասխանել այս հարցումին։ Իսկ եթէ նկատի ունենանք աշխարհի երիտասարդութիւնը, ապա՝ ոչ։

-Ո՞րն է ձեր կեանքի ամենէն յիշարժան օրը։

-Բազում յիշարժան օրեր ունիմ, չեմ կրնար ամէնը թուել։ Վերջերս տեղի ունեցած կեանքիս յիշարժան ու գեղեցիկ օրերէն մին է համալսարանի մէջ կազմակեր-պըւած իմ գրքի շնորհանդէսը։ Ներկայ օրն ալ նոյնպէս ինծի համար շատ յիշարժան է, քանզի դուք՝ ԺԱՄԱՆԱԿ օրաթերթէն եկաք ու ինծի հետ հարցազրոյց կ՚ընէք։

-Տիկին Սօսի, ո՞րն է ձեր ոգեշնչման աղբիւրը։

-Գեղեցիկ, լաւ գրուած գիրք մը, որ զիս երանութեան գիրկը կը փոխադրէ։ Եւ ամենէն կարեւորը, որու ընթերցանութեան ընթացքին կ՚ըսեմ՝ երանի ես ալ այդպիսի գրիչ ունենայի։

-Ըստ ձեզ, ինչէ՞ն կախեալ է ընտանեկան երջանկութիւնը։

-Գիտէք, ամուսնացած զոյգերը երբեմն զիրար չեն հասկնար, որու արդիւնքին կը սկսին վիճիլ։ Նոյնիսկ այդ վիճաբանութիւնը սահմանափակ պէտք է ըլլայ, երկու կողմերն ալ թոյլատրելի սահմանները պէտք չէ հատեն։ Երբեք կողակցիդ խորապէս պիտի չվշտացնես։

Ըստ իս, ընտանեկան երջանկութեան ու երկարակեցութեան գաղտնիքի կարեւոր նախապայմաններէն է, որ զոյգերը ըլլան ուշիմ ու բարի, նոյն աշխարհահայեացքը ունենան։

-Կա՞ն այնպիսի տողեր, որոնք միշտ կը դառնան ձեր ուղեղին մէջ։

-«Բնաւորութիւնդ քու ճակատագիրդ է». այս տողերը միշտ կը դառնան ուղեղիս մէջ։

-Հայաստան այցելա՞ծ էք։

-Ցաւօք սրտի ոչ, քանզի ես ունիմ պետական կանաչ անցագիր, որ կը տրուի Թուրքիոյ Հանրապետութեան պետական պաշտօնեաներուն։ Հայաստանի Հանրապետութիւնն ալ կ՚արգիլէ կանաչ անցագիր ունեցողներուն մուտքը երկիր։

-Տիկին Սօսի, ըստ ձեզ, ո՞վ է հայը։

-Իր մայրենի լեզուն, ինչպէս նաեւ՝ մշակոյթը, կրօնը, սովորոյթներն ու աւանդոյթները պահողը հայ է, որ ամուր կառչած է իր արմատներուն։

-Ո՞վ է ձեր սիրելի մեծանուն հայը։

-Մարտիրոս Սարեանը, Արամ Խաչատուրեանը, Շարլ Ազնաւուրը, Պետրոս Դուրեանը, Դանիէլ Վարուժանը, Զապէլ Եսայեանը եւ այլք…

-Ինչպէ՞ս կը սիրէք կազմակերպել ձեր հանգիստը։

-Գիրք կարդալ եւ մարմնամարզութեամբ զբաղիլ։ Շաբաթը քանի մը անգամ լողաւազան՝ լողի կ՚երթամ։

-Ճամբորդել կը սիրէ՞ք, ո՞ր երկիրները ճամբորդած էք։

-Ես ու ամուսինս շատ ճամբորդած ենք ու կը շարունակենք։ Եւրոպայէն զատ շատ տպաւորուած եմ Հնդկաստանի վառ ու խայտաբղէտ գոյներով։

-Ի՞նչ բան այսօր կը պակսի ձեր կատարեալ երջանիկ ըլլալուն համար։

-Երիտասարդ տարիներուս ունեցած առողջութիւնը եւ եռանդը։

-Կրնա՞ք համեմատել Սօսի Ակինեան-Անթիքաճըօղլուն երիտասարդ ու հասուն տարիքին մէջ։ Ժամանակի ընթացքին ձեր մէջ ի՞նչ փոխուեցաւ եւ հակառակը՝ անփոփոխ մնաց։

-Թէ ի՞նչ կրնամ ընել, ինչի՞ ընդունակ եմ՝ այս գիտակցութիւնը աւա՜ղ երիտասարդութեան տարիներուս չէի ունեցած։ Այժմ կը գիտակցիմ, թէ ամէն ինչ կրնամ ընել, սակայն այժմ ալ ժամանակս օրէ օր կը պակսի։ Ներկայիս քիչ մը աւելի ներողամիտ եղած եմ։ Աշխարհահայեացքս ու գաղափարներս տարիներու ընթացքին անփոփոխ մնացած են։

-Կա՞յ այնպիսի իրադարձութիւն մը, որ փոխեց ձեր կեանքը։

-«Geçmişimden Sesler ve Renkler» գիրքիս հրատարակուիլը։ Ճիշդ է, մինչ այդ ալ գիրքեր գրած էի, սակայն անոնք աւելի շատ ակադեմական աշխատանքներ էին, իմ ստեղծագործութիւնները չէին։ Ըստ իս, այս գիրքը զիս կը դասէ գրողներու շարքին, որու համար շատ երջանիկ ու խանդավառուած եմ։ Յառաջիկային պիտի փորձեմ նոր գիրքեր գրելով այդ գիծը պահպանել։

-Մարդոց խորհուրդ կու տայիք ո՞ր քաղաքը այցելել կամ ապրիլ։

-Աշխարհի մէջ իմ ամենէն սիրելի քաղաքը Պոլիսն է։ Թէեւ ես այլ երկիր փոխադրուելու հնարաւորութիւն ունենալով հանդերձ, Պոլիսը նախընտրած եմ. կը նշանակէ, թէ ապրելու համար ուրիշ աւելի լաւ քաղաք չկայ։ Ուրեմն՝ միանշանակ Պոլիս։

Ահաւասիկ այսպիսին է ան՝ Պողազիչի համալսարանի վաստակաշատ դասախօս, փրոֆեսէօր, գրող, միշտ երիտասարդ ու անմիջական՝ Սօսի Ակինեան-Անթիքաճըօղլու…

ԱՐԵՒԻԿ ՊԱՊԱՅԵԱՆ