ՏԱՐԵԴԱՐՁԸ

Մարեցինք լոյսերը, սենեակը մթնցաւ։

Չեմ գիտեր ինչու՞ մարդիկ լոյսը կը փնտռեն տեսնելու համար, երբ մութին հետ տիրող խաղաղութեան մէջ կը մեծնան սրտերուն բիբերը՝ սրատես։

Պզտլիկ մոմերը վառեցինք, որ պատին վրայ տեսնենք մեր շուքերը. մեզի չափ մեծ, մեզի պէս անորոշ, մեր շուքերը՝ խաբուսիկ...

Մոմերուն կարճ թելերուն հետ ընթացող մութին մէջ տեսայ ես մեր սենեակին մէջ չեղածները. վարձուող ծաղրածուները, օդով փչուող բարձրաբարձ բերդերը, գունաւոր, անհաշիւ փուչիկներով շինուող կամարները, սուլիչները, գլխարկները, մանկական հին ու նոր հերոսներով զարդարուող պատերը, առաստաղները, գաւաթները, ամանները եւ անպայմանօրէն երեւելի տեղ մը դրուող, օրուան ամենակարեւոր՝ բացուելու արարողութեան սպասող, «հաւաքուող» նուէրներուն տոպրակները...

Այո՛, ըստ «ընդունուած կարգին», շատ էին մեր չեղածները, բայց զրկանք կամ կորուստ մը չէին մեզի համար չեղածներու այդ երկա՜ր շարքն ու շարքին յաջորդող կախման կէտերը, որովհետեւ մեր «չընդունուած կարգին» համաձայն, ո՛չ պիտի աւելնայինք, ո՛չ պիտի բարձրանայինք, ոչ ալ պիտի ուրախանայինք, իբր թէ երջանկութիւն սարքող այդ առարկաներով...

Չեղածներն էին ասոնք.

Հապա չեղողները՞...

Կէսգիշերէն վերջ, անուշաբոյր սաւաններուն մէջ իրենց չքնացող թոռները օրորող, պայուսակներուն մէջ, մի՛շտ, համով բան մը ունեցող մեծ մայրերը, կիրակի առաւօտեան իրենց թոռներուն հետ եկեղեցի գացող մեծ հայրերը, ամենանեղ պահերուն հասնող, բուրդէ «ժիլէ» եւ գլխարկ աշխատող հօրքուրներն ու մօրքուրները, զարմիկները իրենց գիրկերուն վրայ խաղցնող եւ ուսերուն վրայ շալկելով քալող «ամմօ»ներն ու քեռիները, երկա՜ր սեղաններու վրայ կեցած, արտասանող ու երգող զաւակները, վստահելի ու սրտցաւ դրացիներն ու անոնց պատուհաններէն դուրս սփռուող, կեանք ներշնչող լոյսերն ու հարազատ ձայները...

Եթէ չըլլայի՜ն մեր այս անհրաժեշտ բաժանումները, հոգեմաշ հի՜ն կարօտները, ձայն խեղդող, մեր չկանչած անունները...

Ծանր, շա՜տ ծանր է կորուստներու մեր այս բեռը, հոգիներուն յատակը խարսխուած, դիմացը դատա՜րկ նժար մը՝ օդին մէջ օրօրուող։ Այդ յատակին ու օրօրուող նժարին միջեւ անորոշ տարածութիւնն ենք մենք.

Ո՛չ աս ենք, ո՛չ ան,
Ո՛չ հոս ենք, ո՛չ հոն,
Ո՛չ քիչ ենք, ո՛չ շատ,
Ո՛չ ուրախ ենք, ո՛չ տխուր,
Ո՛չ յաջող ենք, ո՛չ ձախող,
Մէջտեղն ենք, միջա՛կ ենք, մեզ շրջապատող, մերը եղող եւ, իսկութեան մէջ, չեղող ամէն ինչին պէս...

Եթէ տարբեր չըլլային հաշիւները մութին... Եթէ մեր աչքին չյայտնուէին այդ չերեւցածները եւ վերջապէս չտեսնէինք, որ մե՛նք ալ կրնանք յոգնիլ եւ արդէ՜ն յոգնած ենք «չտեսնելէն»...

Խախուտ ճիշդերէն, սխալ քաշուած ուղիղ գիծերէն, թերի, անհոգի, բայց ծափահարուող «ամբողջութիւններէն», մարդոց անբացատրելի խօսքերուն եւ վարքերուն տակ թաքնուածներէն, անտարբերներէն, փոքրոգիներէն, այլեւս չզարմացնող տմարդութենէն, փոշոտ-փոշոտ ծառերէն, դռները փակ պարտէզներէն...

Գետնին շղթայուած՝ թռչիլ երազելէն, ձեռքիդ չոր ճիւղ՝ սրտիդ մէջ գարո՜ւն մը փայփայելէն, յուսադրուած՝ յաջորդ հիասթափութիւնը սպասելէն, նորէն կտրուելէն, կտրուած՝ կեանքը սիրեցնելէն, գլխիկո՛ր գոհունակութենէն, տխուր-տխու՜ր ուրախութիւններէն, իրար յօշոտող հակասական մեր դէմքերէն...

Մութերուն ա՛լ մէջտեղն ենք մենք. մեր ներսի՝ աներեւոյթ եւ դուրսի՝ ամէն ինչ կլանող մութերուն մէջտեղը.

Քանի՞ անյայտով հաւասարում է ասիկա։
Բայց կը վերջանայ ուրա՜խ երգը պզտիկ մոմերուն.
Կ՚երթայ մութը՝ լուսաւոր,
կու գայ լոյսը՝ «իրական».
Կը շարունակենք՝
Աչքերը բաց
Սրտերը փակ...

ՍԵՒԱՆ ՍԵՄԷՐՃԵԱՆ

Գահիրէ