ԻՄԱՍՏՈՒՆԻ ՊԱՏՈՒԷՐԸ

Պար­սիկ ի­մաս­տուն մը, ան­խոր­հուրդ խօս­քե­րէ զ­­գու­շու­թեան ար­ժէ­քը ցոյց տա­լու հա­մար, ը­սած է՝ «Ա­ւե­լի լաւ է խոր­հիլ, թէ ի՛նչ պի­տի ը­սեմ, քան զղջալ, թէ ին­չո՞ւ ը­սի»: Այս պա­տուէ­րը այն­քան կը յար­մա­րի մեր ի­րա­կա­նու­թեան, որ կար­ծէք, թէ յատ­կա­պէս մե­զի հա­մար ը­սուած ըլ­լար: Ան­կեղծ ու ան­նա­խա­պա­շար ո­գիով եւ միտ­քով անդ­րա­դառ­նանք՝ վեր­ջին ա­ւե­լի քան յի­սուն տարի­նե­րու ան­ցու­դար­ձե­րուն, որ­քան ար­տա­յայ­տու­թիւն­ներ ու հրա­տա­րա­կու­թիւն­ներ կը գտնենք, ո­րոնց հա­մար այժմ զղջա­լու եւ խղճա­հա­րե­լու հա­զար պատ­ճառ­ներ ու­նինք: Ա­նոնց նպա­տա­կը ե­ղած է ազ­գը արթնց­նել ու ո­գե­ւո­րել, իսկ շար­ժա­ռի­թը՝ առ­հա­սա­րակ հայ­րե­նա­սի­րու­թիւն, քա­ջու­թիւն, ա­զա­տա­կան խո­յանք­ներ ցու­ցադ­րել եւ ժո­ղովր­դա­կա­նու­թիւն շա­հիլ: Հե­տե­ւանք­նե­րը սա­կայն՝ գրե­թէ միշտ բաղ­ձա­ցուա­ծին հա­կա­ռակ ե­ղած են եւ դժբախ­տու­թիւն­նե­րով ու ա­ղէտ­նե­րով ծան­րա­ցած են ժո­ղո­վուր­դին վրայ:

Այ­սօր կ­­՚ը­սենք, թէ ի­րո­ղու­թեանց խե­լա­մուտ ու այ­լեւս փոր­ձա­ռու ե­ղած ենք:  Բայց եթ­է մեր շուրջ­ը նայ­ինք կը տեսն­ենք, որ դար­ձեալ բա­նիւ եւ գոչ­ով այն­պիս­ի ար­տա­յայ­տութ­իւնն­եր կ՚ըլ­լան մ­եր մէջ, որ­ոնցմ­է հայ­ութ­եան հա­մար դոյզն շահ կա­րել­ի չէ սպաս­ել՝ ա­ռողջ միտք­ով, իսկ վնաս ու կոր­ուստ միշտ հա­ւա­նա­կան է: Ար­դա­րեւ այդ բոլ­որ­ը ներք­ին սպառ­ման հա­մար կ՚ըլ­լան մ­­եծ մա­սամբ, սով­ո­րա­կան չքմե­ղանքն ալ սա է, թէ կը կարծ­ու­ի, որ մեր շրջա­նա­կէն դուրս չեն ելլ­եր, օ­տար­նե­րու ա­կանջ չեն հասն­իր: Մինչ­դեռ կ՚ար­ժէր, որ ցարդ սոր­ված ըլ­լա­յինք, թէ մեր բերն­էն ու գրիչ­էն ե­լած խօսք­եր­ուն տէր­ը այ­լեւս մենք չենք, թէ ա­նոնց հետ­ե­ւողն­եր կրնան գտնու­իլ ու հասցն­ել այն տ­եղ­եր­ը, ուր մենք չենք ուզ­եր: Ա­ւելց­նենք, որ շատ­եր խօսք­ով ալ չ­են գո­հա­նար, գործ­նա­կան քայլ­եր­ու իսկ կը դի­մեն, եւ ինչպ­էս ան­ցեա­լին պա­տա­հած է, մի­ջա­մուխ կ՚ըլ­լան այն­պիս­ի խնդիր­ներ­ու, որ­ոնք իր­ենց հաս­ող­ութ­են­էն ու ձեռ­նա­հաս­ութ­են­էն դուրս կը գտնու­ին:

Զգ­ոյշ ըլ­լանք, այն­պէս խօս­ինք, գրենք ու գործ­ենք, որ ետքը չզղջանք:

***

ՃՇՄԱՐՏԱՊԷՍ ԱՐԺԷՔԱՒՈՐԸ

Առ­հա­սա­րակ ար­ժէ­քա­ւոր կը հա­մա­րենք այն մարդ­իկ­ը, որ հան­ճար ուն­ին, ու­սում­ի տէր են կամ հաս­ուն են: Եւ սա­կայն ճշմար­տա­պէս ար­ժէ­քա­ւոր­ը այն մարդն է, որ իր տա­ղանդ­ը, ուս­ում­ը կամ դրամ­ը կը զ­ոհ­է հա­սա­րա­կաց բա­րիք­ի հա­մար: Մարդ­կութ­եան ծա­ռայ­ել­ը այն­քան դիւր­ին գործ չէ, որ­չափ մարդ­իկ ընդ­հան­րա­պէս կը կարծ­են: Դիւ­րի­ն է խօս­քո­վ ը­սե­լ, թէ մարդ զո­հե­լու է իր դրա­մը եւ ժա­մա­նա­կը, սա­կայն այն­քան ծանր աշ­խա­տան­քով եւ զո­հո­ղու­թի­ւննե­րո­վ ձեռք բե­րուած բա­րիք­նե­րը, ու­րի­շնե­րուն ծա­ռա­յեց­նե­լու հա­մար մե­ծ սէր ու­նե­նալ պէ­տք է՝ թշուա­ռին կամ կա­րօ­տե­ա­լին հան­դէպ, սէրն է, որ կա­րե­լի կ՚ը­նէ տա­լը, զո­հե­լը եւ զո­հուի­լը, եւ այս է ճշմար­տա­պէս ար­ժէ­քա­ւո­րը:

***

ԳԻՐՔԸ ՄԻՏՔԴ ԿԸ ԼՈՒՍԱՒՈՐԷ

Գրա­կա­նու­թի­ւնը ան­տե­սա­նե­լի խո­ղո­վակ մըն է, ո­րուն խոր­հուր­դի եւ ճշմար­տու­թե­ան հո­սանք­նե­րը կը թա­փի­ն՝ մար­դոց ի­մա­ցա­կան ու բա­րո­յա­կան ար­տե­րուն վրայ եւ զա­նոնք կ՚ար­գա­սա­ւո­րե­ն:

Եր­կու փայ­տի կտոր­նե­ր երբ մէկ­մէ­կու շփես՝ լոյս ու տա­քու­թի­ւն կ՚ար­տադ­րուի­, նոյն­պէ­ս ալ ե­րբ գիրք մը կը կար­դաս ու­շի ու­շո­վ՝ միտքդ հե­ղի­նա­կին միտ­քի­ն կը շփուի­, հո­գի­դ ա­նոր հո­գի­ին կը հպի եւ այս շփու­մէ­ն ու հպու­մէ­ն գա­ղա­փա­րի լոյ­սը յա­ռաջ կու գայ ու միտքդ կը լու­սա­ւո­րուի­:

ՕՀԱՆ ՊՈՏՐՈՒՄԵԱՆ

«Զարթօնք»