ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ ԱՊԱՍՏԱՆ

Սու­րիոյ ներ­քին պա­տե­րազ­մի մթնո­լոր­տին մէջ տեղ­ւոյն հա­յու­թեան կրած չար­չա­րանք­նե­րը կը շա­րու­նակուին։ Բա­ռին բուն ի­մաս­տով դժոխ­քի վե­րա­ծուած երկ­րէն խոյս տա­լով ե­րէկ Հա­յաս­տա­նի մէջ ա­պաս­տան գտաւ Գա­լուս­տեան­նե­րու ըն­տա­նի­քը։ Այս­պէս, հեր­թա­կան ան­գամ սու­րիա­հայ ըն­տա­նիք մը ո­րո­շեց հաս­տա­տուիլ Հա­յաս­տա­նի մէջ՝ ա­պա­հո­վու­թեան ո­րո­նու­մով։

«Ա­զա­տու­թիւն» ռա­տիօ­կա­յա­նի հա­ղոր­դում­նե­րով, Ճան եւ Գո­հար Գա­լուս­տեան ա­մո­լը ե­րէկ հա­սաւ Ե­րե­ւա­նի «Զուարթ­նոց» օ­դա­կա­յա­նը՝ իր եր­կու փոք­րիկ­նե­րուն՝ չոր­սա­մեայ Գէոր­գի եւ ե­րե­քա­մեայ Ռի­թա­յի հետ։ Գո­հար Գա­լուս­տեան զան­գուա­ծա­յին լրա­տուու­թեան մի­ջոց­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն պատ­մեց, որ ան­ցեալ Ուր­բաթ Հա­լէ­պի մէջ տե­ղի ու­նե­ցած սաս­տիկ հրթի­ռա­կո­ծու­թեան հե­տե­ւան­քով վի­րա­ւո­րուած էին իր ե­րա­խա­նե­րը։ «Պզտիկ­ներս վի­րա­ւո­րուե­ցան գլու­խէն, բայց փառք Աս­տու­ծոյ, Տէ­րը բու­ժեց զա­նոնք։ Կէ­սօ­րին էր, Ուր­բաթ օ­րը, երբ բո­լորս տու­նը նստած էինք, ես դրան մօտ էի, գործ կ՚ը­նէի, շատ հզօր հրթիռ մը ին­կաւ մեր տան վրայ, տունս փլա­տակ ը­րաւ։ Պզտիկ­ներս եւ ա­մու­սինս քա­րե­րու տակ յայտ­նուե­ցան, քա­րե­րու տա­կէն հա­նուե­ցան ա­րիւ­նո­տուած։ Կա­ռա­վա­րու­թեան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը ե­կան, օգ­նե­ցին եւ հի­ւան­դա­նոց տա­րին զի­րենք։ Զիս ալ ի­ջե­ցու­ցին տու­նէն։ 6 վայր­կեան չէր ան­ցած, երբ երկ­րորդ հրթի­ռը ա­ւե­լի ուժ­գին ին­կաւ, ամ­բողջ շէն­քը քա­րու­քանդ ե­ղաւ, տունս փլա­տակ ը­րաւ», պատ­մեց Գո­հար Գա­լուս­տեան լրագ­րող­նե­րուն։

Հրթի­ռա­կո­ծու­թեան հե­տե­ւան­քով վի­րա­ւո­րուած է ըն­տա­նի­քը հայ­րը՝ Ճան Գա­լուս­տեան։ Վնա­սուած են իր ձեռ­քը եւ ոտ­քը։ 51-ա­մեայ հա­լէ­պա­հա­յը քա­նի մը ժամ շա­րու­նակ մնա­ցած է իր տան փլա­տակ­նե­րուն տակ։ Գա­լուս­տեան­նե­րը ը­սին, որ ար­դէն քա­նի մը ան­գամ վնա­սուած է ի­րենց տու­նը եւ եր­կու շա­բաթ ա­ռաջ հո­ղին հա­ւա­սա­րած է։

Պա­տե­րազ­մի թո­հու­բո­հէն հա­զիւ փրկուած ըն­տա­նի­քը պատ­մեց նաեւ քա­րու­քանդ ե­ղած Հա­լէ­պի մա­սին։ «Հա­լէ­պի մէջ ո­րե­ւէ նե­ղու­թիւն չու­նէինք, ի­րա­կա­նու­թեան մէջ լաւ էր վի­ճա­կը, շատ լաւ, ու­րախ օ­րեր ան­ցու­ցած ենք Հա­լէ­պի մէջ. ին­չո՞ւ սուտ խօ­սիմ։ Օգ­նու­թիւն­ներն ալ շատ լաւ էին, պայ­ման­ներն ալ լաւ էին, բայց այս վեր­ջին վեց տա­րի­նե­րուն մենք ան­ցանք շատ նե­ղու­թիւն­նե­րու ընդ­մէ­ջէն, ոչ միայն ես, ընդ­հան­րա­պէս Հա­լէ­պի ժո­ղո­վուր­դը շատ նե­ղու­թիւն­նե­րու ընդ­մէ­ջէն ան­ցաւ։ Մա­նա­ւանդ վեր­ջին վեց տա­րի­նե­րուն ա­մու­սինս ե­րեք ան­գամ ին­կաւ վատ վի­ճա­կի մէջ. ան­գամ մը օ­դա­կա­յա­նի ճա­նա­պար­հին, յա­ջորդ ան­գամ շու­կա­յի մէջ յայտ­նուե­ցաւ պա­տա­հա­րի մէջ», պատ­մեց Գո­հար Գա­լուս­տեան «Զուարթ­նոց» օ­դա­կա­յա­նին մէջ։

Գա­լուս­տեան ըն­տա­նի­քը Հա­լէ­պէն ինք­նա­շար­ժով 8 ժամ ճամ­բոր­դու­թիւ­նով մը հա­սած է Լի­բա­նան, ուր­կէ մեկ­նած է Տու­պա­յի ու վեր­ջա­պէս հա­սած՝ Ե­րե­ւան։ Ըն­տա­նի­քը հա­զիւ քա­նի մը ճամպ­րու­կով գա­ցած է Հա­յաս­տան։ Ինչ որ կա­րե­լի ե­ղած էր փլա­տակ­նե­րու տա­կէն փրկել՝ Գա­լուս­տեան­նե­րը տա­րած են ի­րենց հետ։ Դժբախ­տա­բար ի­րենց ա­մէն ին­չը վնա­սուած էր եւ Գո­հար Գա­լուս­տեան պատ­մեց, թէ բա­րե­սիրտ մար­դոց կող­մէ նուի­րուած հա­գուստ­ներ տա­րած են ի­րենց հետ եւ այս­պէ­սով յա­ջո­ղած են ձե­ւով մը հե­ռա­նալ պա­տե­րազ­մի մէջ գտնուող Սու­րիա­յէն։ «Մեր տու­նէն ո­չինչ կրցանք առ­նել։ Այս մեր պա­յու­սակ­նե­րուն մէջ կան հա­գուստ­ներ։ Օգ­նու­թիւն­ներ տրուած են պզտիկ­նե­րուն հա­մար։ Մեր տու­նէն չկրցանք առ­նել ո­րե­ւէ հա­գուստ», ը­սաւ Գո­հար Գա­լուս­տեան եւ ա­ւել­ցուց, թէ հա­լէ­պա­հա­յու­թիւ­նը կ՚ու­զէ դուրս գալ Սու­րիա­յէն, սա­կայն դրամ չու­նի։ «Չի կրնար, դժուար է։ Հա­լէ­պա­հա­յու­թիւ­նը ար­դէն գործ չու­նի, մա­նա­ւանդ, երբ ու­նիս զա­ւակ­ներ, ո­րոնք շո­րի եւ ու­տե­լի­քի կա­րիք ու­նին։ Ա­ռանց այդ օգ­նու­թիւն­նե­րուն չեն կրնար մնալ։ Մենք շատ տա­ռա­պե­ցանք։ Հայ­կա­կան հա­մայն­քի ա­ռաջ­նորդ­նե­րը խոր­հուրդ կու տան չգաղ­թել, բայց պատ­ճառ չեն նշեր։ Ոչ ալ կ՚ը­սեն «գաղ­թե­ցէք», բայց ժո­ղո­վուր­դը կ՚ու­զէ դուրս գալ Հա­լէ­պէն։ Հայրս, մայրս, քոյ­րերս կ՚ու­զեն եր­թալ Հա­լէ­պէն։ Քոյ­րերս մօ­տա­կայ շրջա­նին պի­տի գան Հա­յաս­տան», ա­ւել­ցուց Գո­հար Գա­լուս­տեան։