ՊԱՏՐԱՍՏՈՒԹԵԱՆ ՔԱՅԼԵՐ

Ա­մե­նայն Հա­յոց Տ.Տ. Գա­րե­գին Բ. Կա­թո­ղի­կո­սը «Ար­մէնփ­րէս» գոր­ծա­կա­լու­թեան յայ­տա­րա­րեց, որ կը ծրագ­րուի ե­ռա­կող­մա­նի հան­դի­պում մը իր, Հա­մայն Ռու­սիոյ Քի­րիլ Պատ­րիար­քի եւ Կով­կա­սի Մահ­մե­տա­կան­նե­րու վար­չու­թեան պետ եւ Ատր­պէյ­ճա­նի Շէյ­խիւ­լիս­լամ Ալ­լահ­շիւ­քիւր Փա­շա­զա­տէի մաս­նակ­ցու­թեամբ։ Հարկ է նշել, որ Շէյ­խիւ­լիս­լամ Փա­շա­զա­տէ նա­խըն­թաց օր հար­ցազ­րոյց մը տա­լով խօ­սած էր նման ձե­ւա­չա­փով ե­ռա­կող­մա­նի հան­դիպ­ման մը հա­ւա­նա­կա­նու­թեան շուրջ։ «Ար­մէնփ­րէս» գոր­ծա­կա­լու­թիւ­նը այս կա­պակ­ցու­թեամբ շօ­շա­փած է Ա­մե­նայն Հա­յոց Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տի կար­ծի­քը։ Նո­րին Սրբու­թիւ­նը ը­սած է հե­տե­ւեա­լը.

«Գի­տէք, որ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան սկզբնա­ւոր­ման ա­ռա­ջին օ­րէն ի վեր մեր եր­ջա­ն­­կա­յի­շա­տակ նա­խորդ­նե­րը, ա­պա եւ մենք, միջ­նոր­դու­թեամբ Հա­մայն Ռու­սիոյ պատ­րիարք­նե­րուն, պար­բե­րա­բար հան­դի­պում­ներ ու­նե­ցած ենք Ատր­պէյ­ճա­նի հո­գե­ւոր ա­ռաջ­նորդ Ալ­լահ­շիւ­քիւր Փա­շա­զա­տէի հետ՝ հա­մա­տեղ ջան­քե­րով նպաս­տե­լու հա­կա­մար­տու­թեան խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման։ Մեր գա­հա­կա­լու­թեան շրջա­նին տե­ղի ու­նե­ցած են այդ­պի­սի հինգ հան­դի­պում­ներ։ Ներ­կա­յիս, միջ­նոր­դու­թեամբ Քի­րիլ Պատ­րիար­քի, ա­յո՛, կը ծրագ­րուի նաեւ ե­ռա­կող­մա­նի հան­դի­պում մը։ Հան­դիպ­ման ժամ­կէ­տը տա­կա­ւին յստակ չէ. կող­մե­րու մի­ջեւ աշ­խա­տանք­ներ կը տա­րուին թուա­կա­նի եւ օ­րա­կար­գի ձե­ւա­ւոր­ման ուղ­ղու­թեամբ»։

­Յի­շեալ հար­ցազ­րոյ­ցին մէջ Ալ­լահ­շիւ­քիւր Փա­շա­զա­տէ անդ­րա­դար­ձած էր նաեւ հայ­կա­կան կող­մի ջան­քե­րով Շու­շիի մզկի­թի վե­րա­կանգն­ման ի­րո­ղու­թեան։ Ան պնդած էր, որ հա­յե­րը այս բա­նե­րը կ՚ը­նեն սադ­րիչ նպա­տակ­նե­րով։ Ընդվ­զե­լով հա­յոց այս քայ­լին դէմ՝ Փա­շա­զա­տէ տե­ղե­կա­ցու­ցած էր, որ հար­ցը օ­րա­կար­գի վրայ պի­տի բե­րէ Մոս­կուա­յի մէջ նա­խա­տե­սուած ԱՊՀ-ա­կան եր­կիր­նե­րու Միջկ­րօ­նա­կան խոր­հուր­դի նիս­տին ժա­մա­նակ։ Թէ ինչ­պէս կը վե­րա­բե­րուի Հայ Ե­կե­ղե­ցին այս մօ­տեց­ման։ Ի պա­տաս­խան, Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը նշած է, թէ պատ­մա­կան փաստ է, որ ա­զէ­րի կող­մը կ՚ոչն­չաց­նէ հայ­կա­կան հետք պա­րու­նա­կող ո­րե­ւէ յու­շար­ձան ու սրբա­վայր։ Որ­պէս օ­րի­նակ ան յի­շե­ցու­ցած է հա­յոց հա­ւատ­քի վկայ Ջու­ղա­յի հա­զա­րա­ւոր խաչ­քա­րե­րու կոր­ծա­նու­մը, Պա­քուի հայ­կա­կան ե­կե­ղեց­ւոյ՝ գրա­պա­հո­ցի վե­րա­ծու­մը, Նա­խի­ջե­ւա­նի հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցի­նե­րու ու վան­քե­րու ա­ւե­րու­մը։ Ի տար­բե­րու­թիւն Ատր­պէյ­ճա­նի այս ըն­թաց­քին, Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը դար­ձեալ ընդգ­ծած է պատ­մա­կան փաս­տը, թէ Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը կը պահ­պա­նեն ու կը վե­րա­կանգ­նեն Ար­ցա­խի հո­ղին վրայ գտնուող ի­րենց պատ­մա­կան ժա­ռան­գու­թիւ­նը, նաեւ այլ կրօն­նե­րու պատ­կա­նող սրբա­վայ­րերն ու յու­շար­ձան­նե­րը։ «Ան­շուշտ, Ալ­լահ­շիւ­քիւր Փա­շա­զա­տէ ա­զատ է բարձ­րաց­նել ո­րե­ւէ խնդիր, ին­չը եւ յա­ճախ կ՚ը­նէ՝ տուրք տա­լով նաեւ Ատր­պէյ­ճա­նի քա­րոզ­չա­մե­քե­նա­յի պա­հանջ­նե­րուն», ը­սաւ Նո­րին Սրբու­թիւ­նը։

Իր յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րուն տե­ւո­ղու­թեան Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը ը­սաւ. «Շու­շի մզկի­թի վե­րա­կանգն­ման վե­րա­բե­րեալ գո­հու­նա­կու­թիւն ար­տա­յայ­տե­լու փո­խա­րէն Ատր­պէյ­ճա­նի հո­գե­ւոր ա­ռաջ­նոր­դին կող­մէ դրսե­ւո­րուած ընդվ­զու­մը եւ ա­նոր հիմ­նա­ւո­րու­մը մե­զի հա­մար ա­նըն­կա­լե­լի են։ Ար­դար եւ ազ­նիւ պի­տի ըլ­լար այդ մէ­կը ար­տա­յայ­տել սե­փա­կան երկ­րի տա­րած­քէն ներս գտնուող հայ­կա­կան սրբա­վայ­րե­րու եւ յու­շար­ձան­նե­րու դէմ բար­բա­րո­սու­թիւն­նե­րու ա­ռըն­չու­թեամբ»։