ԳՀԽ-Ի ՆՍՏԱՇՐՋԱՆԸ

Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ վեր­ջին օ­րե­րուն տե­ղի ու­նե­ցաւ Գե­րա­գոյն հո­գե­ւոր խոր­հուր­դի (ԳՀԽ) ընդ­լայ­նուած կազ­մով նստաշր­ջա­նը։ Ժո­ղով­նե­րուն նա­խա­գա­հեց Ա­մե­նայն Հա­յոց Տ.Տ. Գա­րե­գին Բ. Կա­թո­ղի­կո­սը։

Ա­մե­նայն Հա­յոց Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան տե­ղե­կա­տուա­կան հա­մա­կար­գի հա­ղոր­դում­նե­րով, ժո­ղո­վը բա­ցուե­ցաւ Տէ­րու­նա­կան ա­ղօթ­քով, ա­ւե­լի վերջ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը ող­ջու­նեց ԳՀԽ­-ի ան­դամ­նե­րը, ո­րոնց փո­խան­ցեց իր օրհ­նու­թիւն­ներն ու գնա­հա­տան­քը եւ բա­րի ըն­թացք մաղ­թեց աշ­խա­տանք­նե­րուն հա­մար։ Նո­րին Սրբու­թիւ­նը ու­րա­խու­թիւն յայտ­նեց ժո­ղո­վին մաս­նակ­ցե­լու հրա­ւի­րուած Հայ­կա­կան բա­րե­գոր­ծա­կան ընդ­հա­նուր միու­թեան (ՀԲԸՄ) Կեդ­րո­նա­կան վար­չու­թեան նա­խա­գահ Պերճ Սեդ­րա­կեա­նի ներ­կա­յու­թեան հա­մար։ Ան գո­հու­նա­կու­թեամբ ընդգ­ծեց, որ Պերճ Սեդ­րա­կեան, իբ­րեւ բա­րե­րար եւ ՀԲԸՄ-ի նա­խա­գահ, մշտա­պէս իր զօ­րակ­ցու­թիւ­նը կը ցու­ցա­բե­րէ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նին։

Նիս­տե­րուն ա­տե­նա­պե­տե­ցին Պատ­րիար­քա­կան Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նորդ Տ. Ա­րամ Արք. Ա­թէ­շեան, Հա­յաս­տա­նեայց Ա­ռա­քե­լա­կան Ե­կե­ղեց­ւոյ Հիւ­սի­սա­յին Ա­մե­րի­կա­յի Ա­րե­ւե­լեան Թե­մի Ա­ռաջ­նորդ Տ. Խա­ժակ Արք. Պար­սա­մեան եւ Ա­րեւմ­տեան Թե­մի Ա­ռաջ­նորդ Տ. Յով­նան Արք. Տէր­տէ­րեան։

Նստաշր­ջա­նին շրջագ­ծով քննար­կուե­ցան կա­նո­նա­կան ու կա­նո­նադ­րա­կան-ի­րա­ւա­կան, ազ­գա­յին ու հա­սա­րա­կա­կան, թե­մա­կան ու հա­մայն­քա­յին, ե­կե­ղե­ցա­շի­նա­կան ու կար­գա­պա­հա­կան բազ­մաբ­նոյթ հար­ցեր։

Ա­ռա­ջին նիս­տին քննար­կուե­ցաւ Ազ­գա­յին-ե­կե­ղե­ցա­կան ժո­ղո­վի եւ Ե­կե­ղե­ցա­կան-ներ­կա­յա­ցուց­չա­կան ժո­ղո­վի գու­մար­ման հար­ցը։ Զե­կոյց­նե­րով հան­դէս ե­կան Ազ­գա­յին-ե­կե­ղե­ցա­կան ժո­ղո­վի կազ­մա­կեր­պիչ յանձ­նա­խում­բի ա­տե­նա­պե­տը՝ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի դի­ւա­նա­պետ Տ. Ար­շակ Եպսկ. Խա­չատ­րեան եւ յի­շեալ ժո­ղով­նե­րու օ­րա­կար­գա­յին հար­ցե­րու նա­խա­պատ­րաստ­ման հե­տա­մուտ, Ե­կե­ղե­ցա­կան կա­ռա­վար­ման բարձ­րա­գոյն մար­մին­նե­րու կա­նո­նադ­րու­թիւն­նե­րու մշակ­ման յանձ­նա­խում­բի ա­տե­նա­պետ Տ. Յով­նան Արք. Տէր­տէ­րեան։

Քննար­կում­նե­րու ար­դիւն­քին նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րու ժա­մա­նա­կա­տա­րու­թեան հի­ման վրայ ո­րո­շուե­ցաւ Ազ­գա­յին-ե­կե­ղե­ցա­կան ժո­ղո­վին գու­մա­րուի­լը նա­խա­տե­սել 2017 թուա­կա­նին, իսկ այս տա­րի Հոկ­տեմ­բե­րին կը նա­խա­տե­սուի Ե­կե­ղե­ցա­կան-ներ­կա­յա­ցուց­չա­կան ժո­ղով։

Նստաշր­ջա­նի ըն­թաց­քին ԳՀԽ լ­սեց Հա­յոց Սուրբ նա­հա­տակ­նե­րու տա­րե­կան յի­շա­տա­կու­թեան ծի­սա­կան կա­նո­նի խմբագր­ման յանձ­նա­խում­բի հա­մա­կար­գող Տ. Բագ­րատ Եպսկ. Գալս­տա­նեա­նի զե­կոյ­ցը՝ ծի­սա­կան կա­նո­նի եւ Ապ­րի­լի 24-ին կա­տա­րուե­լիք Բա­րե­խօ­սա­կան կար­գին մա­սին։

ԳՀԽ­-ի ան­դամ­նե­րուն տե­ղե­կա­ցուե­ցաւ, որ այս տա­րուան Սեպ­տեմ­բե­րին կը սպա­սուի Հռո­մի Սրբա­զան Քա­հա­նա­յա­պետ Ֆրան­սիս­կոս Ա. Պա­պի այ­ցե­լու­թեան Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միա­ծին։ Այս այ­ցե­լու­թեան կազ­մա­կերպ­ման կա­պակ­ցու­թեամբ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միա­ծի­նը կա­պի մէջ է Վա­տի­կա­նի հետ։

Հնդկաս­տա­նի եւ Ծայ­րա­գոյն Ա­րե­ւել­քի Հայ­րա­պե­տա­կան Պա­տուի­րակ Տ. Հայ­կա­զուն Եպսկ. Նա­ճա­ռեան տե­ղե­կու­թիւն­ներ փո­խան­ցեց Ծայ­րա­գոյն Ա­րե­ւել­քի, մաս­նա­ւո­րա­պէս՝ Եան­կու­նի, Սին­կա­փու­րի, Պան­քո­քի, Միան­մա­րի, Պանկ­լա­տէ­շի Տաք­քա քա­ղա­քի ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայնք­նե­րուն մա­սին։ Ա­րեւմ­տեան Եւ­րո­պա­յի հայ­րա­պե­տա­կան պա­տուի­րա­կու­թեան՝ Պել­ժիոյ, Հո­լան­տա­յի, Սպա­նիոյ եւ Ի­տա­լիոյ ե­կե­ղե­ցա­կան հա­մայնք­նե­րուն մա­սին զե­կոյց­նե­րով հան­դէս ե­կաւ Հայ­րա­պե­տա­կան Պա­տուի­րակ Տ. Վա­հան Եպսկ. Յով­հան­նէ­սեան։

ԳՀԽ­-ի ժո­ղո­վի ըն­թաց­քին օ­րա­կար­գի վրայ ե­կան Մայր Ա­թո­ռի մօտ ձեռ­նար­կուած բա­րե­կարգ­ման եւ կա­ռու­ցա­պատ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը։ Յա­տուկ անդ­րա­դարձ կա­տա­րուե­ցաւ Մայր Տա­ճա­րի ամ­րա­կայ­ման եւ վե­րա­նո­րո­գու­թեան աշ­խա­տանք­նե­րու ըն­թաց­քին։ Նշուե­ցաւ նաեւ, որ ըն­թա­ցիկ տա­րուան տե­ւո­ղու­թեան պի­տի ա­ւար­տի Վե­հա­րա­նի շէն­քին հիմ­նա­նո­րո­գու­մը եւ «Էօր­նէ­քեան» դպրո­ցի նոր մաս­նա­շէն­քե­րուն կա­ռու­ցու­մը։ Այս կա­պակ­ցու­թեամբ ԳՀԽ­-ի ան­դամ­նե­րը գո­հու­նա­կու­թիւն յայտ­նե­ցին կա­տա­րուած աշ­խա­տանք­նե­րուն կա­պակ­ցու­թեամբ ու կա­րե­ւո­րե­ցին հա­մայն հա­յու­թեան հո­գե­ւոր կեդ­րո­նի բա­րե­զարդ­ման ու պայ­ծա­ռու­թեան ուղ­ղեալ ջան­քե­րը։

ԳՀԽ­-ի ժո­ղո­վի ըն­թաց­քին ներ­կա­յա­ցուե­ցան Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի 2015 թուա­կա­նի գոր­ծու­նէու­թեան տե­ղա­կա­գի­րը եւ ելմ­տա­կան հա­շուե­տու զե­կոյ­ցը։ Այս­պէս, 2015-ի ո­գե­կո­չում­նե­րուն շրջագ­ծով Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի թե­մե­րուն մօտ կազ­մա­կեր­պուած են 854 ա­րա­րո­ղու­թիւն, գի­տա­ժո­ղով, մի­ջե­կե­ղե­ցա­կան ա­րա­րո­ղու­թիւն, խաչ­քա­րե­րու օ­ծում, ցու­ցա­հան­դէս եւ այլ բազ­մաբ­նոյթ ձեռ­նարկ­ներ։ Ներ­կա­յիս Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի ե­կե­ղե­ցա­կա­նու­թեան թի­ւը կը կազ­մէ 742 հո­գի (54-ը՝ ար­քե­պիս­կո­պոս կամ ե­պիս­կո­պոս, 48-ը՝ ծայ­րա­գոյն վար­դա­պետ կամ վար­դա­պետ, 40-ը՝ ա­բե­ղայ, 469-ը՝ քա­հա­նայ, 131-ը՝ սար­կա­ւագ։ Հա­յաս­տա­նի զի­նեալ ու­ժե­րուն մօտ ծա­ռա­յու­թիւն կը մա­տու­ցեն 51 հո­գե­ւոր սպա­սա­ւոր­ներ։ Հա­յաս­տա­նի քրէա­կա­տա­րո­ղա­կան 12 հիմ­նարկ­նե­րուն մէջ հո­գե­ւոր սպա­սա­ւո­րու­թիւն կը մա­տու­ցեն 7 հո­գե­ւո­րա­կան­ներ)։ Ան­ցեալ տա­րի Մայր Ա­թո­ռի զա­նա­զան բա­ժան­մունք­նե­րուն մօտ աշ­խա­տանք տա­րած են 1206 ան­ձեր, իսկ Հա­յաս­տա­նի թե­մե­րուն եւ Ար­ցա­խի մօտ՝ 1359 ան­ձեր։ Մայր Ա­թո­ռի հո­գե­ւոր, կրթա­կան հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն մօտ ու­սա­նած է 295 սան (Գէոր­գեան հո­գե­ւոր ճե­մա­րա­նի մէջ 98, Սե­ւա­նի Վազ­գէ­նեան հո­գե­ւոր դպրա­նո­ցին մէջ՝ 81, Հա­րի­ճա­վան­քի Թրփան­ճեան ըն­ծա­յա­րա­նին մէջ՝ 43, Քա­հա­նա­յից պատ­րաստ­ման ե­ռա­մեայ լսա­րա­նին մէջ՝ 31, Կալ­կա­թա­յի հա­յոց Մար­դա­սի­րա­կան ճե­մա­րա­նին մէջ՝ 42, «Էօր­նէ­քեան» հան­րակր­թա­կան դպրո­ցին մէջ ու­սա­նած է 324 ա­շա­կերտ եւ հա­մա­նուն ման­կա­պար­տէ­զը յա­ճա­խած՝ 45 մա­նուկ)։­

Ան­ցեալ տա­րի շա­րու­նա­կած են գոր­ծել 7 Հա­յոր­դեաց տու­նե­րը (Էջ­միա­ծին, Աշ­տա­րակ, Կիւմ­րի, Վա­նա­ձոր, իսկ Ե­րե­ւա­նի մէջ՝ Նորք, Մա­լա­թիա եւ Ա­րաբ­կիր) եւ Ման­րան­կար­չու­թեան ա­րուես­տի կեդ­րո­նը, ուր կը յա­ճա­խեն շուրջ 3500 ե­րա­խա­ներ։ Տա­րուան տե­ւո­ղու­թեան Հա­յոր­դեաց տու­նե­րուն մօտ ի­րա­կա­նա­ցուած է 282 ձեռ­նարկ։

Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի ըն­կե­րա­յին ծրագ­րե­րու ծիրն ալ տա­րուէ տա­րի հետզ­հե­տէ կ՚ընդ­լայ­նի։ Ան­ցեալ տա­րի եւս ըն­կե­րա­յին ա­ջակ­ցու­թիւն յատ­կա­ցուած է ա­նա­պա­հով ըն­տա­նիք­նե­րուն, հաշ­ման­դամ­նե­րուն, ծնո­ղա­զուրկ ե­րա­խա­նե­րուն, ծե­րախ­նամ կա­ռոյց­նե­րուն, բան­տար­կեալ­նե­րուն եւ զի­նուոր­նե­րուն։ Ընդ­հա­նուր առ­մամբ 2015 թուա­կա­նին 20 հա­զար ան­ձի դրա­մա­կան կամ նիւ­թա­կան ա­ջակ­ցու­թիւն ցու­ցա­բե­րուած է Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի կող­մէ։ Ան­ցեալ տա­րի նոյն­պէս ի­րենց բնա­կա­նոն գոր­ծու­նէու­թիւ­նը շա­րու­նա­կած են Մա­լա­թիոյ, Ա­րաբ­կի­րի, Նոր­քի, Էջ­միած­նի, Վա­նա­ձո­րի բա­րե­գոր­ծա­կան ճա­շա­րան­նե­րը, ուր ա­մէն օր սնունդ ստա­ցած է ընդ­հա­նուր թի­ւով 1000 անձ։ «Նագ­գա­շեան մա­նուկ­նե­րու տուն» ե­րա­խա­նե­րու ա­ջակ­ցու­թեան կեդ­րո­նէն ներս կը խնա­մուին 14 պա­տա­նի­ներ։ Իր գոր­ծու­նէու­թիւ­նը շա­րու­նա­կած ու ծա­ւա­լած է նաեւ «Իզ­միր­լեան» բժշկա­կան կեդ­րո­նը՝ անհ­րա­ժեշտ մաս­նա­գի­տա­կան օգ­նու­թիւ­նը ցու­ցա­բե­րե­լով հի­ւանդ­նե­րուն։

2015 թուա­կա­նին Հա­յաս­տա­նի եւ Սփիւռ­քի թե­մե­րէն ներս հայ­րա­պե­տա­կան պա­տուի­րա­կու­թիւն­նե­րէն ներս օ­ծուած են 21 նոր ե­կե­ղե­ցի­ներ։ Շի­նա­րա­րու­թեան եւ վե­րա­նո­րոգ­ման հանգ­րուա­նի մէջ կը գտնուին 34 ե­կե­ղե­ցի­ներ։ Թե­մե­րու հո­վա­նա­ւո­րու­թեան ներ­քեւ գոր­ծած են 271 կի­րակ­նօ­րեայ դպրոց­ներ։

ԳՀԽ գո­հու­նա­կու­թեամբ ըն­դու­նեց ներ­կա­յա­ցուած զե­կոյ­ցը՝ ող­ջու­նե­լով ի­րա­կա­նա­ցուող լայ­նա­ծա­ւալ գոր­ծու­նէու­թիւ­նը եւ Հա­յոց Ե­կե­ղեց­ւոյ ա­ռա­քե­լու­թեան ար­դիւ­նա­ւոր­ման ուղ­ղեալ նուի­րեալ ջան­քե­րը։ ԳՀԽ­-ի նստաշր­ջա­նը ա­ւար­տին հա­սաւ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տի օրհ­նու­թեան ու գնա­հա­տան­քի խօս­քով եւ «Պահ­պա­նիչ» ա­ղօթ­քով։