«ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔՆԵՐ ԵՒ ՀԱՅԵՐԸ. ՊԻԹԼԻՍ ԵՒ ՄՈՒՇ»

«Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չա­տու­նը ներ­կա­յիս լոյս ըն­ծա­յած է «Պատ­մա­կան քա­ղաք­ներ եւ հա­յե­րը. Պիթ­լիս եւ Մուշ» խո­րագ­րեալ գիր­քը։ Ա­մե­րի­կա­հայ յայտ­նի պատ­մա­բան Փրոֆ. Ռի­չըրտ Յով­հան­նի­սեա­նի կող­մէ խմբագ­րուած այս գոր­ծը անգ­լե­րէ­նէ թրքե­րէ­նի թարգ­մա­նած է Զիւ­լալ Քը­լըչ։ Գոր­ծը հրա­տա­րա­կու­թեան պատ­րաս­տած է «Ա­րաս»ի խմբա­գիր Ռո­պէր Քոփ­թաշ, իսկ կող­քի ձե­ւա­ւոր­ման հե­ղի­նակն է Ա­րէտ Կը­ճըր։

Եր­բեմ­նի հա­յա­շատ Բա­ղէ­շի եւ Տա­րօ­նի վե­րա­բե­րեալ սպա­ռիչ ման­րա­մաս­նու­թիւն­ներ ու բազ­մա­կող­մա­նի տե­ղե­կու­թիւն­ներ կ՚ընդգր­կէ այս գիր­քը։ Պատ­մա­կան եւ աշ­խար­հագ­րա­կան տե­ղե­կու­թիւն­նե­րը ճո­խա­ցուած են շարք մը խորհր­դան­շա­կան լու­սան­կար­նե­րով, ո­րոնք կը ցո­լաց­նեն ան­ցեա­լէն դրուագ­ներ եւ դէմ­քեր։

Փրոֆ. Ռի­չըրտ Յով­հան­նի­սեա­նի կող­մէ խմբագ­րուած այս գիր­քը կ՚ընդգր­կէ շուրջ տասն գի­տա­կան յօ­դուած­ներ, ո­րոնց հե­ղի­նակ­ներն են՝ Ռա­պըրթ Հիւ­սըն, Նի­նա Կար­սո­յեան, Լե­ւոն Աղ­տո­յեան, Սփե­րոս Ռա­յիո­նիս, Ռա­պըրթ Թամ­սըն, Քրիս­տի­նա Մա­ռան­ճը, Նո­նա Մա­նու­կեան, Թո­մաս Սինք­լըր, Վահ­րամ Շեմ­մա­սեան, Քրիս­տո­ֆըր Ո­ւոլ­քըր եւ Տէյ­վիտ Սթե­ֆըր Քե­լըն։ Յօ­դուած­նե­րուն կցուած են քար­տէս­ներ եւ այլ տե­սո­ղա­կան ա­ռար­կա­ներ։

Վե­րո­յի­շեալ գիտ­նա­կան­նե­րը Բա­ղէշն ու Տա­րօ­նը հան­գա­մա­նօ­րէն ներ­կա­յա­ցու­ցած են ի­րենց պատ­մա­կան ամ­բող­ջին ու նշա­նա­կու­թեան մէջ։ Գի­տա­կան յօ­դուած­նե­րը Տա­րօ­նը կը ներ­կա­յաց­նեն՝ որ­պէս վաղ շրջա­նի քրիս­տո­նէու­թեան կեդ­րոն ու կու գան հաս­նիլ մին­չեւ 1914-1916-ի շրջա­նը, որ կը բնո­րո­շէ Տա­րօ­նի եւ Բա­ղէ­շի վախ­ճա­նը։ Պատ­մու­թեան հո­լո­վոյ­թին մէջ պա­տա­հած­նե­րուն վրայ ա­ւել­ցուած է նաեւ ա­մե­րի­կա­հայ աշ­խար­հահռ­չակ գրող Ո­ւի­լիըմ Սա­րո­յեա­նի կող­մէ դէ­պի Պիթ­լիս կա­տա­րուած յատ­կան­շա­կան, խոր­քին մէջ նաեւ նոյն­քան պատ­մա­կան ու­ղե­ւո­րու­թիւ­նը։

Ու­սու­մնա­սի­րա­կան այս գոր­ծը ա­պա­հո­վա­բար իր ու­րոյն տե­ղը պի­տի ու­նե­նայ հե­տաքր­քիր­նե­րու գրա­դա­րա­նին մէջ։ Մինչ այդ, տե­ղե­կա­ցուած է նաեւ, թէ նոյն շար­քին մէջ պի­տի ներ­կա­յա­ցուին նաեւ ան­ցեա­լի հա­յաբ­նակ այլ քա­ղաք­նե­րու կամ շրջան­նե­րու վե­րա­բե­րեալ նման աշ­խա­տու­թիւն­ներ։

Երկուշաբթի, Սեպտեմբեր 26, 2016