ՀՈԳԻԻՆ ԵՒ ՄԱՐՄՆԻՆ ԲԱԽՈՒՄԸ

Մարդ­կա­յին կեան­քը ամ­բողջ պա­տե­րազ­մի դաշտ մըն է մարմ­նա­կան ու հո­գե­կան բա­խում­նե­րու։ Մարդ կը հո­գայ, կը սի­րէ իր մար­մի­նը, իր ֆի­զի­քա­կան էու­թիւ­նը եւ կ՚ու­զէ գո­յա­պահ­պա­նել ու գո­յա­տե­ւու­թիւ­նը ա­պա­հո­վել ա­նոր։ Ար­դա­րեւ, ա­մէն հո­գե­կան մղու­մի շար­ժա­ռի­թը իր գո­յու­թիւ­նը պա­հե­լու եւ տե­ւա­կա­նաց­նե­լու բնա­կան զգա­ցու­մին մէջ կը կեդ­րո­նա­նայ։ Մար­դուս ա­մէն վար­մուն­քին շար­ժա­ռի­թը այս բնա­կան զգա­ցո՛ւմն է։

Հե­տե­ւա­բար, մար­դուն ճիգն է նախ ա­պա­հո­վել իր մարմ­նին կա­յու­նու­թիւ­նը։

Բայց մարդ կը հե­տաքրք­րուի ու կը սի­րէ նաեւ իր հո­գին եւ կ՚ու­զէ, որ ան ա­զատ ըլ­լայ ա­մէն ազ­դե­ցու­թե­նէ։

Ու­րեմն մար­դուն նպա­տակն է՝ ներ­դաշ­նա­կել ու միա­ւո­րել այս եր­կու ձգտում­նե­րը։

Ի վեր­ջոյ ճշմա­րիտ մար­դը գի­տէ՝ որ կա­տա­րեալ ըլ­լա­լու, լիա­նա­լու եւ զօ­րա­նա­լու հա­մար պէտք է հաշ­տեց­նել մար­մի­նը եւ հո­գին։

Մարդ կ՚ու­զէ ա­պա­ցու­ցա­նել, թէ այս եր­կու հա­կա­դիր ար­ժէք­նե­րը ի­րա­րու թշնա­մի չեն, եւ պար­զա­պէս զի­րար ամ­բող­ջաց­նող ձգտում­ներ են։

Ար­դա­րեւ, կեան­քի բնա­կան ըն­թաց­քը ցոյց կու տայ, թէ հա­կա­ռակ ընդ­հա­նուր կար­ծի­քին, այս եր­կու­քը կրնան գոր­ծել ի­րա­րու հետ եւ ի­րենց ներ­դաշ­նա­կու­թեամբ վա­յե­լել եր­ջան­կու­թիւ­նը ու հա­ճոյ­քը կեան­քին։ Ուս­տի, ա­մէն մարդ թէ՛ հո­գիով եւ թէ մարմ­նով բաժ­նե­կից է աս­տուա­ծա­յին բնու­թեան, եւ պայ­քա­րը, որ գո­յու­թիւն ու­նի հո­գիի եւ մարմ­նի մի­ջեւ, մար­դուն մէջ, յա­ճախ ան­գի­տակ­ցօ­րէն կը ծա­ռա­յէ այս եր­կու մա­սե­րու թէ՛ բա­ժան­ման եւ թէ միու­թեան։ Քա­նի որ ա­ռանց բա­ժա­նու­մի միու­թիւն չկա՛յ եւ փո­խա­դար­ձա­բա՛ր։ Զոր օ­րի­նակ, սե­ղա­նի վրայ հա­ցը կը բաժ­նուի՝ որ­պէս­զի այդ բա­ժին­նե­րը ստա­ցող ա­մէն մէկ ան­հա­տի մի­ջեւ միու­թիւն մը, հո­գե­ւոր միաս­նա­կա­նու­թիւն մը հաս­տա­տուի, բաժ­նուած ա­մէն մաս հո­գե­պէս ամ­բող­ջա­նայ։ Այս ի­մաս­տով «միու­թիւն»ը կա­րե­ւոր է, քա­նի որ տկար հո­գին շու­տով եւ դիւ­րու­թեամբ որս կը դառ­նայ, կրնայ զո­հուիլ մարմ­նին, եւ տկար մար­մի­նը նո՛յն­պէս կ՚են­թար­կուի հո­գիին։

Եւ կար­ծեմ, պահք կամ ծո­մա­պա­հու­թիւն կը տկա­րաց­նեն մար­մի­նը եւ ան դիւ­րու­թեամբ կը հպա­տա­կի հո­գիին, եւ այս իսկ պատ­ճա­ռով կը զօ­րա­նայ հո­գին, կը տի­րա­պե­տէ մարմ­նին եւ կը մաք­րէ զայն։

Մինչ այդ յի­շենք մեր նա­խորդ խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րը, ուր կ՚ը­սէինք, թէ «հո­գի» եզ­րը, յա­ճախ Աս­տուա­ծա­շունչ Մա­տեա­նի մէջ կը նշա­նա­կէ՝ մարդ­կա­յին կեան­քը եւ կամ ամ­բողջ մարդ­կա­յին ան­ձը։ Միա­ժա­մա­նակ ան կը մատ­նան­շէ ի՛նչ որ մար­դուն մէջ ներ­հուն եւ ա­մե­նա­մեծ ար­ժէքն է, այն ին­չը՝ որ մար­դը մաս­նա­ւո­րա­պէս Աս­տու­ծոյ պատ­կեր կը դարձ­նէ, «հո­գի»ն կը նշա­նա­կէ մար­դուն մէջ գտնուող «հո­գե­ւոր նա­խաս­կիզ­բը»։ Ու­րեմն կը տես­նուի, որ կա­տա­րե­լու­թեան հա­մար պէտք է ամ­բողջ ըլ­լան տար­րեր, ո­րոնք զատ զատ կը գտնուին մար­դուն մէջ։ Ար­դա­րեւ կ՚ը­սուի, թէ կա­տա­րե­լու­թեան նա­խա­պայ­մանն է ինք­նա­ճա­նա­չու­թի՛ւ­նը։ Նե­րանձ­նա­կան պա­հերն են որ կը կա­տա­րե­լա­գոր­ծեն մար­դը։

Հան­դար­տու­թիւ­նը, հո­գին տես­նե­լու, հո­գիին անդ­րա­դառ­նա­լու մի­ջոց մըն է։

Ար­դա­րեւ մար­դուն «մար­մին»ը կը մաս­նակ­ցի Աս­տու­ծոյ պատ­կե­րին ար­ժա­նա­պա­տուու­թեան։ Ան «մարդ­կա­յին մար­մին» է՝ ճի՛շդ ա­նոր հա­մար, որ շնչա­ւո­րուած է ան­նիւ­թա­կան հո­գիով, իսկ ամ­բողջ մարդկա­յին ան­ձը իր հեր­թին սահ­մա­նուած է ըլ­լա­լու Հո­գիին Տա­ճա­րը Քրիս­տո­սի Մար­մի­նին մէջ։

Ար­դա­րեւ «հո­գի» եզ­րը կը ներ­կա­յաց­նէ եր­կու ի­մաստ, թէ՝ «անձ», «խիղճ», «զգա­ցում», (âme), եւ «շունչ», «ո­գի», (esprit)։ Ար­դա­րեւ, Աս­տուած ժա­մա­նակ­նե­րուն սկիզ­բէն իսկ՝ ո­չին­չէն միա­տեղ ստեղ­ծեց հո­գե­ւոր եւ մարմ­նա­ւոր ա­րա­րած­նե­րը, այ­սինքն հրեշ­տակ­նե­րը եւ երկ­րա­յին աշ­խար­հը, յե­տոյ մարդ ա­րա­րա­ծը՝ որ կը բաղ­կա­նայ այս եր­կու­քէն, քա­նի որ կազ­մուած է հո­գիէ եւ մար­մի­նէ։

Ուս­տի հո­գիին եւ մար­մի­նին «միու­թի՛ւն»ն այն­քա՜ն խոր է, որ հարկ է նկա­տի առ­նել հո­գին որ­պէս «կերպ»ը մար­մի­նին, այ­սինքն՝ հո­գե­ւոր հո­գիին շնոր­հիւ է, որ նիւ­թա­շէն մար­մի­նը մարդ­կա­յին կեն­դա­նի մար­մին կը հան­դի­սա­նայ։ Հո­գին եւ նիւ­թը մար­դուն մէջ ի­րա­րու միա­ցած եր­կու բնոյթ­ներ չե՛ն, այլ ա­նոնց միու­թիւ­նը կը կազ­մէ մէ՛կ բնոյթ։ Սիր­տը խորքն է էա­կին։ Եր­բեմն «հո­գի»ն կը զա­նա­զա­նուի «շունչ»էն։ Այս զա­նա­զա­նու­մը հո­գիին մէջ եր­կուու­թիւն չի՛ ներ­մու­ծեր։ «Շունչ» եզ­րը կը նշա­նա­կէ, թէ մարդ իր ստեղ­ծու­մէն սկսեալ սահ­մա­նուած է իր գերբ­նա­կան վախ­ճա­նին, եւ թէ ա­նոր հո­գին ըն­դու­նակ է ձրիա­բար բարձ­րա­նա­լու Աս­տու­ծոյ հետ հա­ղոր­դու­թեան։

Մար­դը հո­գիէ եւ մար­մի­նէ բա­ղադ­րեալ էակ մըն է՝ ա­նոր մէջ գո­յու­թիւն ու­նի ո­րոշ «լա­րուա­ծու­թիւն» մը. ա­նոր հո­գիին եւ մար­մի­նին մի­ջեւ տե­ղի կ՚ու­նե­նայ ձգտում­նե­րու տե­սակ մը «պայ­քար»։ Այս «պայ­քար»ը ժա­ռան­գուած է մեղ­քէն եւ ա­նոր մէկ հե­տե­ւանքն է…։

Այս ի­մաս­տով, ե­թէ եր­կու կող­մե­րը՝ մար­մին եւ հո­գի, ի­րենց ձգտում­նե­րուն մէջ զօ­րա­ւոր են եւ մին միւ­սին չի՛ կրնար տի­րա­պե­տել, պայ­քա­րը կը շա­րու­նա­կուի մին­չեւ մահ եւ կը դառ­նայ շատ ա­ւե­լի ար­դիւ­նա­բեր։ Հո­գին կ՚ու­զէ մե­նա­մար­տիլ զօ­րա­ւոր մարմ­նի հետ՝ որ յա­տուկ է դի­մադ­րու­թեան։ Մէ­կին կամ միւ­սին են­թար­կու­մը կամ ա-պըստամ­բու­թիւ­նը պէ՛տք է ա­ւար­տի Աս­տու­ծոյ հետ, Աս­տու­ծոյ մէջ միու­թեամբ։ Ա­ռանց այս գի­տա­կից պայ­քա­րին, մարդ իր մէջ ի­րա­գոր­ծած չ՚ըլ­լար կա­տա­րե­լու­թիւ­նը՝ ի­րա­կան կեան­քը եւ զօ­րու­թիւ­նը։

Ա­ռանց մարմ­նի եւ հո­գիի պայ­քա­րին, մարդ եր­բեք պի­տի չհասկ­նայ աս­տուա­ծա­յի­նը, կեան­քը եւ ի­րեն ըն­ծա­յուած բազ­մա­թիւ կա­րե­լիու­թիւն­նե­րը։

Ա­ռանց այս սրբա­զան պայ­քա­րին գի­տակ­ցու­թեան, կա­րե­լի չ՚ըլ­լար թա­փան­ցել Խոր­հուր­դին, որ է կեան­քին պատ­ճա­ռը, նպա­տա­կը եւ ի­մաս­տը ամ­բող­ջու­թեամբ։

Ա­ռանց գի­տա­կից պայ­քա­րի կա­րե­լի չէ հասկ­նալ ո՛չ ծնուն­դը եւ ոչ ալ մա­հը՝ ո­րոնք սկզբնա­կէ­տը եւ վեր­ջա­կէտն են աշ­խար­հա­յին ժա­մա­նա­կա­ւոր կեան­քին, որ կը պատ­րաս­տեն յա­ւի­տե­նա­կան ան­ժա­մա­նակ ճշմա­րիտ կեան­քը։

Այ­սօր մար­դիկ չեն ու­զեր ըմբռ­նել ճշմար­տու­թիւ­նը, քա­նի որ տա­րուած են աշ­խար­հա­յին հո­գե­րով եւ մտա­հո­գու­թիւն­նե­րով…։ Մեծ պահ­քը լա­ւա­գոյն ա­ռիթն էր անդ­րա­դառ­նա­լու ճշմար­տու­թեա՛ն…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մա­յիս 7, 2015, Իս­թան­պուլ