ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐՈՒ ԵՐԳԸ

Ան­գամ մը եւս հրեշ­տակ­նե­րու եր­գը կը հնչէ երկն­քի բարձ­րունք­նե­րէն եւ կը ծա­նու­ցա­նէ Յի­սուս Քրիս­տո­սի գա­լուս­տը աշ­խարհ՝ Ս. Բեթ­ղե­հէ­մի մէջ։ Ար­դա­րեւ մեծ ու­րա­խու­թիւն է ա­ւե­տել Քրիս­տո­սի ծնուն­դը եւ յայտ­նու­թիւ­նը, եւ հա­ճոյք՝ մաս­նակ­ցիլ այդ ու­րա­խու­թեան։

Աստղ մը կը պլպլայ Ս. Բեթ­ղե­հէ­մի վրայ եւ այդ աստ­ղը կ՚ա­ւե­տէ Ճշմար­տու­թեան, Խա­ղա­ղու­թեան եւ Ար­դա­րու­թեան գա­լուս­տը, թո՛ղ ան­շէջ շո­ղայ այդ աստ­ղը մեր իւ­րա­քան­չիւ­րին սրտին մէջ։ Ար­դա­րեւ այդ աստ­ղը պէ՛տք է շո­ղայ միշտ, քա­նի որ Ճշմար­տու­թեան, Խա­ղա­ղու­թեան եւ Ար­դա­րու­թեան պա­հանջ­քը միշտ գո­յու­թիւն ու­նի մար­դոց հա­մար, հա­մայն մարդ­կու­թեան հա­մար, ո՛ւր որ ալ ըլ­լան ա­նոնք, ո՛ր շրջա­նի մէջ ալ ապ­րին ա­նոնք։ Մարդ­կու­թեան հա­մար ան­վերջ պա­հանջք մըն է Ճշմար­տու­թիւ­նը, Խա­ղա­ղու­թիւ­նը եւ Ար­դա­րու­թիւ­նը։

Եւ հրեշ­տակ­նե­րու եր­գը թո՛ղ շա­րու­նա­կէ մեր ա­մէն­քին հո­գին ու­րա­խաց­նել՝ փա­րա­տե­լով ա­տե­լու­թեան, խռո­վու­թեան, ա­նի­րա­ւու­թեան խա­ւար ամ­պը՝ որ կը մթագ­նէ զայն։ Ուս­տի երբ մար­դուս հո­գին փո­փո­խու­թեան չ՚են­թար­կուիր, ու­րեմն ի՜նչ ար­ժէք պի­տի ու­նե­նայ տօ­նել Քրիս­տո­սի ծնուն­դը եւ շա­րու­նա­կել սու­տը, ա­տե­լու­թիւ­նը, խռո­վու­թիւ­նը եւ ա­նար­դա­րու­թիւ­նը փո­խա­նակ ճշմար­տու­թեան, սի­րոյ, խա­ղա­ղու­թեան եւ ար­դա­րու­թեան։

Այս ի­մաս­տով, մեր իւ­րա­քան­չիւ­րին սիր­տը պէտք է վե­րա­ծուի Ս. Բեթ­ղե­հէ­մի եւ հոն շո­ղայ աստ­ղը՝ որ կ՚ա­ւե­տէ Ս. Ծնուն­դը։ Պէտք է ա­մէն մէ­կու սրտին մէջ ծնի Յի­սու­սը, որ խորհր­դա­նիշն է ճշմար­տու­թեան, խա­ղա­ղու­թեան եւ ար­դա­րու­թեան։

Խա­ղա­ղու­թեան Աս­տուա­ծը մարդ­կու­թեան վրայ պի­տի հսկէ ար­դա­րու­թեան եւ ի­րա­ւուն­քի հա­մար, քա­նի որ մարդ­կա­յին ար­ժա­նա­ւո­րու­թիւ­նը եւ ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւ­նը ա՛յդ կը պա­հան­ջէ։

Ար­դա­րեւ Յի­սուս Քրիս­տո­սի ծնուն­դը շատ հա­մեստ եւ նոյ­նիսկ անն­շան պայ­ման­նե­րու մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ, բայց ամ­բողջ մարդ­կա­յին քա­ղա­քակր­թու­թեան մէջ «յե­ղաշր­ջում» մը ստեղ­ծեց։ Յի­սուս իր իսկ ծնուն­դով ա­պա­ցու­ցա­նեց՝ թէ իս­կա­կան մե­ծու­թիւ­նը խո­նար­հու­թեան եւ ի­րաւ բարձ­րու­թիւ­նը հա­մես­տու­թեան մէ՛ջ է։

Եւ հրեշ­տակ­ներ ի­րենց եր­գով ա­ւե­տե­ցին մարդ­կու­թեան, թէ Բեթ­ղե­հէ­մի այս ծնուն­դը պարզ ծնունդ մը չէ, այլ տար­բեր է հա­սա­րակ եւ սո­վո­րա­կան ծնունդ­նե­րէ։ Եւ երբ Յի­սուս ծնաւ, ամ­բողջ եր­կինք ու­րա­խու­թեամբ եւ հրճուան­քով պատ­գա­մեց Ա­նոր ա­ռա­քե­լու­թեան բա­րի նպա­տա­կը, որ էր «խա­ղա­ղու­թիւն երկ­րի վրայ»։ Յի­սուս տա­կա­ւին չծնած, Ա­նոր ա­նու­նը ար­դէն կը կո­չուէր «Խա­ղա­ղու­թեան իշ­խան»։ Ան ի­րա­կան «Իշ­խան» մըն էր՝ ո­րուն իշ­խա­նու­թիւ­նը հիմ-նըւած եւ հաս­տա­տուած էր խա­ղա­ղու­թեան վրայ։ Ար­դա­րեւ խա­ղա­ղու­թեան հա­մար անհ­րա­ժեշտ է ար­դա­րու­թիւ­նը, եւ ու­րեմն Ան ար­դա­րու­թիւն հաս­տա­տեց իր Ծնուն­դով։

Եւ այ­սօր մարդ­կու­թիւ­նը ա­մէն բա­նէ ա­ւե­լի պա­հանջ­քը կը զգայ խա­ղա­ղու­թեան, երբ կը պակ­սի ար­դա­րու­թիւ­նը։ Այ­սօր մար­դիկ փո­խա­նակ զի­րար սի­րե­լու՝ կ՚ա­տեն, փո­խա­նակ ի­րա­ւունք ճանչ­նա­լու՝ ա­նի­րա­ւու­թեամբ, ա­նար­դա­րու­թեամբ տի­րել կը փոր­ձեն։

«Խա­ղա­ղու­թիւ­նը ա­ռա­քի­նու­թեան իր ե­տե­ւը ձգած նուի­րա­կան եւ փա­փուկ շուքն է», կ՚ը­սէ ի­մաս­տա­սէր մը։ Ուս­տի խա­ղա­ղու­թիւն եւ ա­ռա­քի­նու­թիւն ան­բա­ժան են ի­րար­մէ։ Խա­ղա­ղու­թիւ­նը ու­նի հինգ թշնա­մի­ներ՝ որ մարդ­կա­յին բնու­թեան մէջ բոյն դրած, տե­ւա­պէս կ՚ան­հանգս­տաց­նեն զայն։ Ար­դա­րեւ այս թշ­­նա­մի­նե­րը կ՚ապ­րին մար­դուս սրտին մէջ եւ կը պայ­քա­րին շա­րու­նակ, որ­պէս­զի խան­գա­րուի, խա­թա­րուի խա­ղա­ղու­թիւ­նը։ Նա­խանձ, հպար­տու­թիւն, բար­կու­թիւն, փա­ռա­մո­լու­թիւն եւ ա­գա­հու­թիւն. այս հինգ «թշնա­մի­ներ»ը միշտ պատ­րաստ են խան­գա­րե­լու խա­ղա­ղու­թիւ­նը։ Մարդ ե­թէ կա­րե­նայ վտա­րել այս հինգ թշնա­մի­նե­րը, այն ա­տեն կրնայ վա­յե­լել մնա­յուն խա­ղա­ղու­թիւն՝ որ եր­ջան­կու­թեան նա­խա­պայ­մա՛նն է։

Ո՛չ մէկ բան բա­ցար­ձակ խա­ղա­ղու­թիւն կրնայ ստեղ­ծել, բայց միայն մարդ՝ ինք կրնայ ներ­քին խա­ղա­ղու­թիւ­նը ստեղ­ծել եւ տա­րա­ծել զայն իր շուր­ջին­նե­րուն, ա­մէն մէ­կը իր իսկ խա­ղա­ղու­թիւ­նը ստեղ­ծե­լու եւ փո­խա­դարձ­նե­լու պայ­մա­նով…։

Ե­րա­նի՜ է այն՝ որ խա­ղա­ղու­թիւն կը հաս­տա­տէ, եւ ո՛չ այն՝ որ յաղ­թա­նակ կը շա­հի­։ Ա­ւե­տա­րանն ալ կը պատ­գա­մէ. «Ե­րա­նի՜ խա­ղա­ղա­սէր­նե­րուն, քա­նի որ ա­նոնք Աս­տու­ծոյ որ­դի­ներ պի­տի կո­չուին»։

­Բայց ի՜նչ օ­գուտ Յի­սուս Քրիս­տո­սի աշ­խարհ խա­ղա­ղու­թիւն բե­րե­լէն եւ կամ խա­ղա­ղու­թիւն կտա­կե­լէն, ե­թէ մար­դիկ զի­րար կ՚ա­տեն, ի­րա­րու ա­նի­րա­ւու­թիւն կ՚ը­նեն եւ չեն ապ­րիր ու չեն վա­յե­լեր այդ խա­ղա­ղու­թեան ե­րա­նե­լի կեան­քը ամ­բող­ջու­թեամբ։

Ըստ Քրիս­տո­նէա­կան վար­դա­պե­տու­թեան՝ ա­նոնք են Աս­տու­ծոյ ի­րա­կան որ­դի­նե­րը, ո­րոնք թէ՛ կ՚ապ­րին, թէ՛ կը տա­րա­ծեն այս խա­ղա­ղու­թիւ­նը մար­դոց մէջ։ Ար­դա­րեւ Յի­սուս Քրիս­տոս, խա­ղա­ղու­թեան ակ­նաղ­բիւրն է. եւ իր հիմ­նած Քրիս­տո­նէու­թիւ­նը՝ խա­ղա­ղու­թեան կրօնք։ Եւ ինչ­պէս ը­սինք, խա­ղա­ղու­թիւ­նը կ՚են­թադ­րէ ար­դա­րու­թիւն, որ է հա­մե­րաշ­խու­թիւն, հա­ւա­սա­րու­թիւն եւ եղ­բայր­սի­րու­թիւն մար­դոց մի­ջեւ։

Ար­դա­րեւ մար­դոց մի­ջեւ խտրու­թիւն դնել՝ դա­սա­կար­գա­յին դրու­թիւն ստեղ­ծել, տգի­տու­թեան, մո­լե­ռան­դու­թեան եւ մա­նա­ւանդ ցե­ղա­յին ա­տե­լու­թեան ար­դիւնք է։ Մար­դիկ այս­պէս տար­բեր հա­տուած­նե­րու բաժ­նել ա­նի­րա­ւու­թիւն է, ա­նար­դա­րու­թիւն։ Ուս­տի Յի­սուս Քրիս­տո­սի ծնուն­դով հաս­տա­տուե­ցաւ հա­ւա­սա­րու­թիւն մար­դոց մի­ջեւ, ար­դա­րու­թիւ­նը տի­րա­կան վի­ճակ ե­ղաւ եւ ու­րեմն այ­լեւս ո­րե­ւէ խտրու­թիւն չմնաց ա­նոնց մի­ջեւ։ Մարդ­կա­յին ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւնն ալ ա՛յս կը պա­հան­ջէր։ Այս սկզբուն­քին հի­ման վրայ մար­դիկ պի­տի սկսէին ապ­րիլ, մար­դիկ՝ ի­րենց շա­հը միշտ ու­րի­շին շա­հուն մէջ փնտռե­լով։ «Մէ­կը ա­մէ­նուն եւ ա­մէ­նը մէ­կուն հա­մար» խօս­քին սկզբուն­քին հե­տե­ւե­լով ու զայն հե­տապն­դե­լով, եւ Ա­ւե­տա­րա­նի «Ոս­կե­ղէն կա­նոն»ը միշտ ի­րենց նշա­նա­բան ընտ­րե­լով։

Աս­տու­ծոյ եւ մար­դոց մի­ջեւ խրա­մա­տը աս­կէ տար­բեր չէր։ Յի­սուս աշ­խարհ գա­լով՝ փո­խուե­ցաւ հին հաս­կա­ցո­ղու­թիւ­նը՝ ուր մար­դիկ զԱս­տուած կը նկա­տէին զի­րենք Ա­նոր առ­ջեւ ստրուկ­ներ։ Յի­սուս քա­րո­զեց ճշմար­տու­թիւ­նը՝ թէ Աս­տուած հա՛յր է, իսկ մար­դիկ Ա­նոր զա­ւակ­նե­րը։ Եւ բնա­կան է, որ զա­ւակ­նե­րու մի­ջեւ պէտք է տի­րէ հա­ւա­սա­րու­թիւն, ար­դա­րու­թիւն եւ ո՛չ թէ խտրու­թիւն, ո­րե­ւէ տար­բե­րու­թիւն։

Ար­դա­րու­թիւն կը նշա­նա­կէ ա­մէն մէ­կուն ի­րա­ւուն­քը ճանչ­նալ եւ ար­ժէ­քը ո­րո­շել եւ ըստ այնմ վա­րուիլ։ Եւ ու­րեմն հա­ւա­սա­րու­թեան գա­ղա­փա­րը կը կա­յա­նար այ­լեւս այս ի­րա­ւունք­նե­րու եւ ար­ժէք­նե­րու ներ­դաշ­նա­կու­թեան վրայ եւ ա­մէն մէ­կուն ի­րա­ւուն­քը տալ՝ ո՛չ ա­ւե­լին, ո՛չ պա­կա­սը եւ ա­նոնց­մէ իւ­րա­քան­չիւ­րին ար­ժէ­քին հա­մե­մատ վա­ր-ւիլ՝ ար­դա­րու­թեան նոր եւ ճշմա­րիտ ըմբըռ-նու­մը ե­ղաւ։

Կ՚ար­ժէ յա­ճախ խոր­հիլ ար­դա­րու­թեան սկզբուն­քին վրայ, քա­նի որ գի­տակ­ցա­բար կամ ան­գի­տակ­ցա­բար ա­նար­դա­րու­թեան սխա­լին կը մատ­նուինք. եր­բեմն ի­րա­ւունք չենք ճանչ­նար, եր­բեմն ալ՝ ար­ժէք. ար­դա­րու­թիւ­նը կը պա­հան­ջէ չա­փա­ւոր ըլ­լալ՝ ի­րա­ւունք. ո՛չ ա­ւե­լին, ո՛չ պա­կա­սը, ար­ժէք՝ ո՛չ շա­տը, ո՛չ քի­չը…։

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սեպ­տեմ­բեր 4, 2015, Իս­թան­պուլ