Ա­ԴԱ­ՄԻՆ Ե­ՐԱ­ՆԱ­ԿԱՆ ԿԵԱՆ­ՔԸ

Ա­ռա­ջին մար­դը՝ Ա­դամ, ե­դե­մա­կան դրախ­տին մէջ ե­րա­նա­կան կեանք մը ու­նէր եւ ինչ­պէս Շա­րա­կա­նա­գի­րը կ՚ը­սէ՝ «Այն­տեղ ան կը ցնծար՝ ա­ռանց տխրու­թեան կը զուար­ճա­նար տրտմու­թիւն չճանչ­ցող խնդու­թեամբ»։ Եւ երբ կը սկսինք Մեծ պա­հոց շրջա­նին, ինչ­պէս նա­խա­պէս ը­սինք, այս եր­կար շրջա­նը կը սկսի «Բուն Բա­րե­կեն­դան»ով, այ­սինքն Ա­դա­մի ե­րա­նա­կան կեան­քի յի­շա­տա­կու­թեամբ։ Ար­դա­րեւ, Մեծ պա­հոց ա­մէն մէկ Կի­րա­կին՝ մար­դուն ճամ­բոր­դու­թիւնն է հո­գե­ւոր ճա­նա­պար­հին վրայ։

Բուն Բա­րե­կեն­դա­նի ա­ռի­թով հա­ւա­տա­ցեալ մարմ­նով եւ հո­գիով, մար­դիկ, կը պատ­րաս­տուին դի­մագ­րա­ւե­լու գա­լիք օ­րե­րու դժուա­րու­թիւն­նե­րը։ Այդ օ­րը ա­նոնք հո­գե­պէս կը սնա­նին ա­ռա­ւե­լա­գոյն չա­փով, որ­պէս­զի պահ­քի շրջա­նին փոր­ձու­թեան չմատ­նուին, ա­ւե­լի զօ­րա­ւոր եւ հո­գե­պէս զի­նուած ըլ­լան։ Այս­պէս, հա­ւա­տա­ցեալ­ներ հո­գե­պէս կը զի­նուին՝ պատ­րաս­տուե­լով յա­ռա­ջի­կայ օ­րե­րու փոր­ձու­թիւն­նե­րուն դէմ։

Պօ­ղոս Ա­ռա­քեալ Կո­ղո­սա­ցի­նե­րու ուղ­ղուած իր նա­մա­կին մէջ կ՚ը­սէ. «Մոռ­ցէ՛ք ձեր հին կեանքն ու նախ­կին գոր­ծե­րը, եւ նոր մարդ ե­ղէք՝ ձեր Ա­րար­չին պատ­կե­րին հա­մա­ձայն նո­րո­գուե­լով, որ­պէս­զի կա­րե­նաք զԻնք ճանչ­նալ…» (ԿՈ­ՂՈՍ. Գ 9-10)։­

Այ­սինքն մեր մէ­ջէն հին մե­ղա­ւոր «մարդ»ը դուրս վա­նենք եւ ա­ղօթ­քի, ա­պաշ­խա­րու­թեան ու զո­հո­ղու­թեան մի­ջո­ցով Քրիս­տո­սը ըն­դու­նինք մեր մէջ եւ Ա­նով հիմ­նո­վին նո­րո­գուինք՝ «նոր մարդ» ըլ­լանք։ Ուս­տի Բուն Բա­րե­կեն­դա­նի այս օ­րը, իս­կու­թեա­նը մէջ անդ­րա­դար­ձի, ինք­նաքն­նու­թեան, ուխ­տի, նուի­րու­մի եւ մէկ խօս­քով՝ հո­գե­կան վե­րա­նո­րոգ­ման օր է։ Եւ ա՛յդ օրն է, որ մարդ կ՚ո­րո­շէ Քրիս­տո­սով ապ­րիլ եւ Քրիս­տո­սը իր մէջ ըն­դու­նիլ։

Բուն Բա­րե­կեն­դա­նի օրն է, որ մարդ կ՚ուխ­տէ եւ կ՚ո­րո­շէ պա­հե­ցո­ղու­թեան շրջա­նին զո­հո­ղու­թիւն­ներ, զրկում­ներ յանձն առ­նել եւ այդ ո­րո­շու­մը հաս­տատ պա­հել ու եր­բեք չդրժել։ Այդ օրն է դար­ձեալ, որ մարդ հաս­տա­տա­կամ եւ հո­գե­պէս զօ­րա­ցած կը սկսի բո­լո­րո­վին նոր կեան­քի մը՝ նո­րո­գուած եւ բա­րե­փո­խուած։ Այդ օրն է, որ մարդ վատ ու յո­ռի սո­վո­րու­թիւն­նե­րէն ու բար­քե­րէն ձեր­բա­զա­տուե­լու ուխտ կը կա­տա­րէ, ինք­զինք հե­ռո՛ւ կը պա­հէ խառ­նա­կու­թիւն­նե­րէ, պղծու­թիւն­նե­րէ, լե­զուին սանձ կը դնէ, որ այ­լեւս չչա­րա­խօ­սէ,  չա­նի­ծէ եւ չբամ­բա­սէ։

Ուս­տի Բա­րե­կեն­դա­նի ներշն­չած ո­գիով, մարդ կ՚ո­րո­շէ «մար­դա­սէր» ըլ­լալ, ո­ղոր­մած, գթած, բա­րե­սէր, ան­յի­շա­չար, նե­րո­ղա­միտ եւ քաղց­րա­բա­րո՛յ։ Այս­պէս ու­րեմն, մարդ պէտք է փոր­ձէ իր մէ­ջէն վա­նել մարդ­կա­յին բո­լոր թե­րու­թիւն­ներն ու տկա­րու­թիւն­նե­րը եւ ա­ռա­քի­նու­թիւն­նե­րով լե­ցուն՝ ազ­նիւ «Նոր մարդ»ը կեր­տել իր մէջ։

Քրիս­տո­նէա­կան կեան­քին մէջ՝ ա­ռանց ա­դա­մա­կան մեղ­քէն ձեր­բա­զա­տուե­լու կա­րե­լի չէ՛ փրկու­թեան հաս­նիլ։

Բայց մկրտու­թեան խոր­հուր­դին մի­ջո­ցով ա­դա­մա­կան սար­սա­փե­լի՜ մեղ­քէն սրբուե­լէ յե­տոյ, կա­րե­ւո՛ր է, որ մարդ իր ան­ձին մէջ ապ­րեց­նէ ու ա­ճեց­նէ իր հա­ւա­տի ա­ռաջ­նոր­դին՝ Յի­սուս Քրի­սոտ­սի ան­ձը եւ կեան­քը։

Պատ­մու­թիւ­նը կը վկա­յէ ի­րո­ղու­թիւն­նե­րու՝ երբ մե­ղա­ւոր մար­դիկ այս ա­մէ­նը կա­տա­րե­լով քա­ւու­թեան ար­ժա­նա­ցած եւ «Նոր մարդ» դար­ձած են։ Զոր օ­րի­նակ՝ յի­շենք Պօ­ղոս Ա­ռա­քեա­լի կեան­քը։ Պօ­ղոս Ա­ռա­քեա­լի կեան­քի պատ­մու­թիւ­նը ի­րա­կան տի­պա՛ր մըն է հրա­շա­լի՜ քա­ւու­թեան եւ բա­րե­բեր դար­ձի՝ քրիս­տո­նեա­նե­րու նախ­կին հա­լա­ծի­չը, ա­նոնք ձեր­բա­կա­լո­ղը, բան­տար­կո­ղը եւ դա­տա­պար­տո­ղը Սո­ղո­սի դար­ձը եւ քրիս­տո­նէու­թեան քա­ջա­գործ կտրիճ Պօ­ղո­սի վե­րա­ծուի­լը։ Դա­մաս­կո­սի ճամ­բուն վրայ յան­կարծ ա­նոր աչ­քե­րը «երկ­նա­յին լոյս»ի ցոլ­քէն շլա­ցած եւ կու­րա­ցած էին չա­րին։ Յե­տոյ երբ ան անդ­րա­դառ­նա­լով ճշմար­տու­թեան լոյ­սին՝ բա­ցուե­ցան ա­նոր աչ­քե­րը եւ ան դար­ձաւ քրիս­տո­նէու­թեան մե­ծա­գոյն ջա­տա­գով­նե­րէն ու պաշտ­պան­նե­րէն մէ­կը՝ իր քա­րո­զու­թեամբ ու գոր­ծու­նէու­թեամբ եւ նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ ի­րեն տրուած Քրիս­տո­սի ճշմա­րիտ լոյ­սը հասց­նե­լով աշ­խար­հի տար­բեր կող­մե­րը։

Եւ հա­յոց Տրդատ Գ. թա­գա­ւո­րի պա­րա­գան ալ նոյն զար­գա­ցու­մը ցոյց տուած է ըստ պատ­մա­կան վկա­յու­թիւն­նե­րու։ Ար­դա­րեւ Տրդատ Գ. թա­գա­ւոր, 290 թուա­կա­նին, յա­տուկ հրո­վար­տա­կով, այ­սինքն ար­քու­նի հրա­մա­նագ­րով հա­լա­ծան­քի են­թար­կեց հա­յոց քրիս­տո­նեա­նե­րը եւ սրա­խող­խող ը­նե­լով, այ­սինքն զա­նոնք սու­րով սպան­նե­լով իր թշնա­մու­թիւ­նը ցոյց տուաւ քրիս­տո­նեա­նե­րու նկատ­մամբ, եւ ա­սի­կա ը­րաւ մա­նա­ւանդ Հռիփ­սի­մեանց եւ Գա­յա­նեանց կոյ­սե­րուն։

Տրդատ Գ. թա­գա­ւոր մա­հուան դա­տա­պար­տեց նաեւ Գրի­գոր Պար­թե­ւը՝ զայն բան­տար­կել տա­լով Խոր Վի­րա­պի գետ­նա­փոր ար­գե­լա­նո­ցը՝ զնտա­նը։ Սա­կայն ա­նոր հո­գիին մէջ խղճա­հա­րու­թիւ­նը, մեղ­քի անդ­րա­դար­ձը եւ ա­պաշ­խա­րու­թեամբ քա­ւու­թեան հաս­նե­լու եւ փրկուե­լու պա­հան­ջը հրա՛շք գոր­ծե­ցին։

Եւ Տրդատ Գ. թա­գա­ւոր՝ ե­ղաւ «Նոր մա՛րդ»։

­Հի­ւան­դա­ցած «հին մարդ»ը՝ հա­լա­ծող, սպան­նող թա­գա­ւո­րը ա­ռող­ջա­ցաւ Սուրբ Գրի­գոր Լու­սա­ւոր­չի ա­ղօթ­քով, բա­րե­խօ­սու­թեամբ եւ միջ­նոր­դու­թեամբ։

Ուս­տի «հին» Տրդատ թա­գա­ւո­րը՝ որ հե­թա­նոս էր՝ կրա­պաշտ եւ բար­բա­րոս, վայ­րագ ու բիրտ, դար­ձաւ «Նոր» Տրդատ թա­գա­ւո­րի մը՝ բա­րե­սէր, ո­ղոր­մած ու գթա­սիրտ։ Եւ այս հրա՛շք մըն էր…։

Այ­սօր ալ սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, մեր իւ­րա­քան­չիւ­րին կեան­քին մէջ այս­պի­սի հրաշք­ներ կը կա­տա­րուին եւ մենք շատ ան­գամ չենք անդ­րա­դառ­նար ա­նոնց։ Ա­մէն օր եւ ա­մէն ժամ մե­ղա­ւոր­նե­րու առ­ջեւ կը բա­ցուի երկն­քի ո­ղոր­մու­թեան դռնե­րը, եւ այն­տե­ղէն սրբու­թեան, մաք­րու­թեան, փրկու­թեան լոյ­սը մեզ կը հրա­ւի­րէ դէ­պի վե՜ր, միշտ դէ­պի բար­ձեալն Աս­տուած՝ որ պատ­րաստ է ա­մէն ա­տեն նե­րե­լու, հայ­րա­բա՛ր դի­մա­ւո­րե­լու բո­լորս, ա­ռանց խտրու­թեան, ա­ռանց տար­բե­րու­թեան, ա­ռանց ա­չա­ռու­թեամբ, քա­նի որ Ան Սէ՛ր է, եւ Հա՛յր…։

Ար­դա­րեւ ճիշդ է, ճշմար­տու­թեան եւ ար­դա­րու­թեան ճամ­բան նեղ է եւ փշոտ, դժուա­րին եւ թէ՛ քար­քա­րուտ, եւ սա­կայն կեան­քի ա­մէն դժուա­րու­թիւն­նե­րուն յաղ­թող­ներն են որ միշտ կը հաս­նին ի­րենց նպա­տա­կին։

Այս պատ­ճա­ռով է, որ կ՚ը­սենք. ա­մէն մութ, ա­մէն խա­ւար դա­տա­պար­տուած է ի վեր­ջոյ լու­սա­ւո­րուե­լո՛ւ։ Եւ ու­րեմն ա­մէն պահ կեան­քի մէջ՝ ա՛յն պահն է, որ հա­սած է զղջու­մի, ա­պաշ­խա­րու­թեան՝ մեր յան­ցանք­նե­րու հա­մար նե­րո­ղու­թիւն ե՛ւ թո­ղու­թիւն խնդրե­լու ժա­մա­նա­կը։ Բայց պէտք չէ մոռ­նալ, որ զղջու­մի եւ ա­պաշ­խա­րու­թեան հա­մար նա­խա­պայ­մանն է. անդ­րա­դառ­նալ իր սխա­լին եւ ըն­դու­նիլ զայն, եւ ա­պա հաս­տա­տամ­տօ­րէն ո­րո­շել չկրկնել այդ սխա­լը։ Ո­ւեմն, սի­րե­լի՜­ներ, ա­ղօթ­քի եւ բա­րե­գոր­ծու­թեան մի­ջո­ցով եւ միշտ ան­կեղ­ծու­թեա՛մբ ջա­նանք մեր նե­րաշ­խար­հը, խո­հերն ու մտա­ծում­նե­րը մաք­րել, ա­զա­տել զա­նոնք մեղ­քե­րու կա­պանք­նե­րէն եւ ստա­նանք Աս­տու­ծոյ լոյ­սի եւ շնորհ­նե­րու փուն­ջը։

Ա­րդիւ­նա­բեր թող ըլ­լայ Մեծ պահ­քի  շրջա­նը բո­լո­րիս…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Փետ­րուար 6, 2016, Իս­թան­պուլ