ՊԱՀԵՑՈՂՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ (Ա)

Պահեցողութիւնը՝ հաւատացեալին համար ինքնամփոփումի, ինքնաքննութեան, ինքնազսպումի եւ ինքնասրբագրութեան ժամանակամիջոց մը, շրջան մըն է՝ որ կը գործադրուի կամաւոր զսպումով եւ մանաւանդ մասամբ անօթութեամբ։

Պահեցողութիւնը կը կոչուի նաեւ ծոմապահութիւն, պահք։

Պահեցողութեան գլխաւոր շարժառիթը եւ նպատակը՝ մարմինը տկարացնել, խոնարհեցնել եւ հոգին զօրացնելն է. աւելի յստակ խօսելով՝ մարմինին յաճախակի եւ սովորական կիրքերը եւ մղումները, դրդումները զսպելով՝ զայն պահել հոգիի իշխանութեան ե՛ւ ազդեցութեան ներքեւ։

Մարդ կազմուած է մարմինէ եւ հոգիէ։ Այսինքն՝ մարդ ունի հողեղէն մարմին եւ անմահ հոգի։ Մարմինը հոգիին պատեանը, փոխաբերական իմաստով՝ բնակարա՛նն է։ Առանց հոգիի ներկայութեան մարմինը նիւթեղէն զանգուած մըն է՝ որ անշարժ, անգործ է եւ դատապարտուած է հող դառնալու։ Հոգին է, որ մարմինը շարժման մէջ կը դնէ, եւ զայն «բանական էակ»ի կը վերածէ։ «Հոգին է կենդանարար. մարմինը ո՛չ մէկ բան կրնայ ընել». (ՅՈՎՀ. Զ 63), ահաւասիկ, ա՛յս է ճշմարտութիւնը։

Հոգիով է որ մարդ կը մտածէ, կը տրամաբանէ, կը ծրագրէ, կը ստեղծագործէ եւ կը յառաջդիմէ՝ կը գոյատեւէ։ Հոգին կը կարօտի իր Արարչին եւ Նախախնամին՝ Անոր խօսքին. իսկ մարմինը կարիքը ունի երկրի հողին շնորհած բարիքներուն։

Հաւատացեալին հոգին կը տենչայ սիրոյ, կը ձգտի խնդութեան, խաղաղութեան, ներողամտութեան, երկայնամտութեան, քաղցրութեան, հաւատարմութեան, բարութեան, հեզութեան, խոնարհութեան եւ ժուժկալութեան… սակայն, մարմինը յաճախ իր մոլութիւններով, մոլորութիւններով եւ կիրքերով արգելք կը հանդիսանայ հոգիին բաղձանքներուն։

Մարմնին մոլութիւնները յառաջ կու գան չափազանց, սաստիկ, պէտք եղածէն աւելի ունենալ, տիրանալու եւ իւրացնելու փափաքէն՝ որ կը կոչուի «ցանկութիւն»։

Մարմինին ցանկութիւնը մարդը կը մղէ Աստուծոյ հաստատած բարոյական եւ բնութենական օրէնքներուն դէմ անհնազանդութեան եւ ուրացումի ամէն ճշմարտութիւն։ Արդարեւ, բնական երեւոյթ է մարմինին սնունդի պահանջը՝ ողջ, առողջ եւ առոյգ, կորովի, կայտառ կեանք վարելու՝ գոյապահպանուելու եւ գոյատեւելու համար։ Բայց յաճախ մարդ հակամէտ է աւելին իւրացնելու եւ չափազանցութեան, ծայրայեղութեան դիմելով յղփանալու, լի ու լի յագենալու։

Յղփացած մարմինը ինքնաբերաբար կը կորսնցնէ իր բնականոն ընթացքը եւ կը յառաջացնէ կիրքը, գրգռութիւնը, ցանկութիւնը, բարոյական անկումը եւ հիւանդութիւն՝ որոնք պատճառ կը դառնան հաւատացեալին հոգեւոր կեանքի տկարացման եւ նոյնիսկ բոլորովին փլուզումին։ Եւ այս իսկ պատճառով, չափազանց կերուխումը մեղանչո՛ւմ է։ Որովհետեւ հաւատացեալը երբ չափազանցեալ կերուխումի հետեւի եւ յղփանայ, կը տկարացնէ եւ կ՚ապականէ իր մարմինը՝ որ սահմանուած է «տաճար» եւ «բնակարան» դառնալու Ամենասուրբ Երրորդութեան։ Ուստի, մարդուն պարտականութիւնն է եւ պատասխանատուութիւնը իր մարմինը առողջ, անարատ եւ մաքուր պահել։ Եւ քանի որ մարդուս մարմինը «տաճար» է, եւ ուրեմն «սո՛ւրբ»։ Ան որ զեղխ կեանքի հետեւելով հոգ չի տանիր իր մարմինին առողջութեան եւ սրբութեան, յանցաւոր կը սեպուի Աստուծոյ առջեւ։ Արդարեւ, մեղքին դէմ պայքարելու համար անհրաժե՛շտ է պահեցողութիւնը։

«Չար»ին՝ մեղքին դէմ պայքարելու համար յաճախ անհրաժեշտ է պահեցողութիւնը։ Թէեւ մոլութիւնները յաղթահարելու նախապայմանը աղօթքն է, սակայն շատ կարեւոր է նաեւ պահեցողութեամբ ճնշել եւ նուաճել մարմինը՝ որպէսզի ան չկարենայ ցանկութեան առաջնորդել անձը։ Ծոմապահութիւնը օժանդակ արարք է բարի կամեցողութիւններու ճամբան հարթելու եւ չարը խափանելու համար։ Այն անձը որ ծոմապահութեամբ եւ անկեղծ սրտով կ՚աղօթէ եւ կը յարաբերի Աստուծոյ հետ, յաղթող կը հանդիսանայ «չար»ին եւ մեղքին դէմ։

Տէր Յիսուս Քրիստոս իր աշակերտներուն բացատրեց, թէ կարգ մը պարագաներուն «չար»ին դէմ պայքարելու եւ անոր չար գործակիցները հալածելու համար աղօթքին առընթեր անհրաժե՛շտ է ծոմապահութիւնը։

Արդարեւ, հաւատացեալին հոգեւորապէս միշտ արթուն եւ զօրաւոր մնալուն համար յաճախ անհրաժեշտ է ծոմապահութիւնը, ի մասնաւորի ապաշխարութեան, փորձութիւններու դէմ պայքա՛րելու, սուրբ Հաղորդութեան մօտենալու ատեն, կրօնական գործի մը ձեռնարկելու համար Աստուծմէ զօրութիւն եւ իմաստութիւն խնդրելու ժամանակ, այսհարներէն չար ոգիները վանելու համար աղօթելու ատեն, ծանրակշիռ վտանգներու, համաճարակներու, սովի, երկրաշարժներու, քաղաքական տագնապներու եւ այլեւայլ անտանելի կացութիւններէ փրկուելու համար Տիրոջ աղաղակելու ատեն։

Ահաւասիկ, Մեծ պահքի ներկայ շրջանը պատեհ առիթ մըն է մտածելու պահեցողութեան վրայ եւ կարելի չափով գործադրելու զայն…։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

•շարունակելի…