Հոգե-մտաւոր

Հայ գրականութեան մեծագոյն դէմքերէն Լեւոն Շանթ իր «Մեր անկախութիւնը» աշխատութեան մէջ կը գրէր. «Կովկասի մէջ մինչեւ այսօր ժողովուրդին բերանը լիքն է թաթար բառերով, ոճերով, երգերով ու կատակներով, իբրեւ հետեւանք դարաւոր տիրապետութեան, կը ստանանք այն լեզուն, որ հիմա կը խօսուի եւ օր օրի խեղճանալու եւ խառնակուելու վրայ է». հայ ժողովուրդը տարիներ շարունակ այլ պետութիւններու տիրապետութեան տակ ըլլալով, ո՛չ միայն ֆիզիքապէս, այլ հոգեպէս եւս ունեցած են իրենց ազդեցութիւնը, որմէ անմասն չէ մնացած նաեւ լեզուն:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Պատիժի վա՞խն է միակ արգելքը յանցագործութեան։ Պատիժի, նախատինքի եւ անպատուութեան վախը բարերար «թումբ» մը՝ արգելք մըն է ընկերային օրինազանցութեան եւ զեղծումի դէմ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Սփիւռքի մէջ տարածուած է այն մտայնութիւնը, որ երկրին տեղական լեզուն շատ աւելի կարեւոր է՝ քան հայերէն լեզուն, հաւատալով այն թիւր «ճշմարտութեան», որ սփիւռքի այս կամ այն գաղութին մէջ ապրող երիտասարդը իր մայրենի լեզուէն աւէլի կարիքը պիտի ունենայ երկրի տեղական լեզուին՝ իր աշխատանքի եւ ընկերային շրջանակներէ ներս. նոյնիսկ պետական քննութիւններու ընթացքին տեղական լեզուի իմացութիւնը աւելիով պիտի գնահատուի՝ առանց հարցնելու, թէ հայերէն գիտէ՞, թէ ոչ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Անոնք որ Սուրբ Հոգին կը ցանկան եւ աստուածային սէրը կը բաղձան, Աստուծոյ Որդւոյն գալուստը կը սպասեն եւ անմահութեան եւ յաւիտենական կեանքի փառքը կը տենչան, մի՛շտ դէպի երկինք կը նային եւ յարատեւօրէն երկնային կեանքի ուրախութիւնը եւ երջանկութիւնը կը փափաքին. կ՚արհամարհեն, կը մերժեն եւ կ՚ուրանան ինչ որ վաղանցուկ եւ ժամանակաւոր է եւ օրէ օր վե՛ր կը բարձրանան ո՛չ միայն իրենց ճշմարիտ, անկեղծ հաւատքովը, այլեւ իրենց առաքինի եւ տիպար կեանքովը…

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Հին ցաւը մենք ունինք մինչեւ այսօր թէ՛ սփիւռքի եւ թէ Պոլսոյ մէջ. մեր թուականէն տասներեք տարիներ առաջ, Տատեան վարժարանի երկարամեայ ուսուցչուհի օրիորդ Հերմինէ Պէնլիօղլու Պոլսոյ «Ակօս» շաբաթերթին տուած իր հարցազրոյցին մէջ կ՚ըսէր. «Մեր մայրենին օրըստօրէ կը նահանջէ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Մարդուս նկարագիրը իրենց ինքնութեան արտայայտութիւնն է։ Արդարեւ, նկարագիրը դրոշմն է անձին եւ ան կը ճանչցուի իր իսկ նկարագրով։ Եւ այս իմաստով՝ անձը ծանօթ է իր նկարագրով։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Այնպէս ինչպէս անցեալին, նոյնպէս այսօր պէտք է լրջօրէն մտածել ու նուիրուիլ մերօրեայ օտարախօս երիտասարդներու հայացումին. ուրախանալի երեւոյթ է, որ մեր սփիւռքահայ երիտասարդները կ՚այցելեն իրենց հայրենիքը, սակայն ցաւալի է տեսնել, որ անոնք իրարու հետ կը հաղորդակցին օտարին լեզուով եւ երբ հայը հայուն հետ օտարին լեզուով հաղորդակցելու կարիքը կը զգայ... վիճակը վտանգաւոր կարելի է նկատել:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Տիեզերական Եկեղեցւոյ երաժշտական աւանդութիւնը ստեղծած է անգնահատելի գանձ մը՝ որ կը գերազանցէ միւս արուեստները, յատկապէս այն պատճառով, որ խօսքերուն կցուած հոգեւոր երգը հանդիսաւոր ծիսակատարումին անհրաժեշտ եւ ամբողջակատար մէկ մասը կը հանդիսանայ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Կը տեսնենք, թէ 20-րդ դարու սկիզբը թրքախօս եւ օտարախօս մանուկները մեծ մտահոգութիւն մը եղած է մեր ազգի մտաւորականութեան համար եւ ի խնդիր այդ մանուկներու հայացումին՝ պատրաստուած են բազմաթիւ դասագիրքեր ու հրատարակութիւններ, որոնք մեծ մասամբ հրատարակուած են Պոլսոյ մէջ՝ 1900-1910 թուականներուն:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Heraklitos կ՚ըսէ, թէ՝ ամէն ինչ կը հոսի. «Panta Rhei»։
Այս իմաստալից խօսքը կը համառօտէ այն ճշմարտութիւնը՝ թէ ամէն ինչ փոփոխութեան ենթակայ է՝ ամէն ինչ կ՚ընթանայ, այսինքն տեւական կը փոխուի։