ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Խրիմեան Հայրիկի «Դրախտի ընտանիք» աշխատութեան ամենէն կարեւոր գլուխներէն մէկը հինգերորդ գլուխն է՝ «Տուն եւ ընտանիք» խորագրով. այս գլխուն մէջ է, որ Հայրիկ կը խօսի տուն եւ ընտանիք հասկացողութեան մասին, ընդգծելով բոլոր այն հիմնաքարերը, որոնք պէտք են առողջ ու խաղաղ ընտանիք մը հիմնելու համար:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Կը պատմուի, թէ երեք ընկեր կային՝ որոնցմէ երկուքը կ՚որոշեն իրենց միւս ընկերոջ անուանակոչութեան օրը յիշատակել։ Շատ ճոխ պատրաստութիւն մը կ՚ընեն. մեծ սրահ մը կը վարձեն, բազմաթիւ հիւրեր կը հրաւիրեն։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Առաջին երեք գլուխներուն մէջ ընդհանուր ներածական ընելէ ետք կ՚անցնի այս աշխատութեան՝ «Մարդ եւ ամուսնութիւն» խորագրով. ինչպէս առաջին գլուխին մէջ, այստեղ եւս Խրիմեան Հայրիկ ամուսնութիւնը միւս բոլոր խորհուրդներէն ու օրէնքներէն վեր կը նկատէ. օրինակի համար, տասնաբանեայ պատուիրանը տրուեցաւ Սինա լերան վրայ՝ Մովսէսի միջոցով, սակայն Սուրբ Պսակի առաջին խորհուրդը կատարուեցաւ Դրախտին մէջ եւ նոյնինքն Աստուծոյ կողմէ:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Մարդ արարածը ստեղծուած է ընկերային կեանք ապրելու համար եւ կոչուած է իրերօգնութեան՝ իրար լրացնելու եւ ամբողջացնելու, աջակցելու համար։ Որովհետեւ. «Տէր Աստուած ըսաւ.- Աղէկ չէ որ Ադամ մինակ ըլլայ. անոր օգնական մը ընեմ իրեն յարմար». (ԾՆՆԴ. Բ 18)։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Հայրիկ իր աշխատութեան երրորդ գլուխին մէջ կը խօսի Հայոց Նահապետական ընտանիքին մասին եւ սքանչացումով կը դիտէ անցեալը, մարդիկ «զարգացած» չէին ինչքան այսօր, սակայն իրենց անուս վիճակին շատ աւելի առաքինի, օրինակելի կեանք մը կ՚ապրէին՝ քան մենք նոր սերունդի «ուսեալ»ներս:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Յակոբոս առաքեալ իր ընդհանրական նամակին մէջ կը զգուշացնէ հաւատացեալները զիրար դատելու վատ սովորութեան դէմ։ Ան կ՚ըսէ. «Մէկզմէկ մի՛ բամբասէք. ան որ եղբայրը կը բամբասէ կամ իր եղբայրը կը դատէ, օրէնքը կը բամբասէ եւ օրէնքը կը դատէ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Խրիմեան Հայրիկ իր «Դրախտի ընտանիք» աշխատութեան երկրորդ գլուխին մէջ կը խօսի Ադամի եւ Եւայի դրախտէն դուրս դրուելու մասին. այդ մէկը պատիժ էր տրուած մարդուն, սակայն այդ պատիժի կողքին Աստուած մարդուն տուած էր այլ երանութիւններ. անոնց տուած էր երկրի բոլոր կենդանիներուն վրայ իշխելու հրամանը, ինչպէս նաեւ զանոնք պսակած էր՝ հրամայելով «աճեցէ՛ք... ու լցէք երկիրը»:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Պատմական բարոյական բոլոր ուսուցումներ, ընդհանրապէս, այն գաղափարը եւ տեսութիւնը կ՚ընդունին, թէ մարդը Աստուծոյ ստեղծած մէկ էակն է։ Բայց մարդ միշտ իր Արարչէն կը հեռանայ՝ տարուելով իր կիրքէն եւ «ԵՍ»էն։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Խրիմեան Հայրիկ «Դրախտի ընտանիք» աշխատութիւնը կը սկսի խօսելով պսակադրութեան Սուրբ Խորհուրդին մասին. հակառակ իր փիլիսոփայական խառնուածքին, Խրիմեան Հայրիկ պսակի խորհուրդը կը բացատրէ շատ պարզ ու հասկնալի լեզուով մը՝ մանուկներու համար գրուած հեքիաթի մը նմանութեամբ՝ առանց մտնելու Աստուածաբանական եւ փիլիսոփայական բացատրութիւններու մէջ:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Ճակատագրապաշտութիւն», «fatalisme» կը նշանակէ՝ անհատներու կեանքի ճշդորոշում՝ նախքան ծնունդը, յղութեան օրէն սկսեալ՝ նախասահմանուած՝ որոշադրուած, որ է՝ «déterminisme»։
