Հոգե-մտաւոր

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Պատմութիւնը մեծագոյն վկան է, որ Հայ Եկեղեցին դարեր շարունակ հոգեւորին կողքին (գուցէ նաեւ հոգեւորէն շա՛տ աւելի) ընդարձակ աշխատանք տարած է հայ գրականութեան, երաժշտութեան եւ մշակոյթին համար. այսօր «հայրենասէր»ի տարած հագած շատ մը երախտամոռաց մարդիկ կը քննադատեն եկեղեցին, նոյնիսկ կ՚ատեն՝ մոռնալով որ հայկական ամէ՛ն արժէքի խորերը, որպէս սիւն կը յայտնուի հայոց եկեղեցին. գրականութիւնը, երաժշտութիւնը, լեզուն, մշակոյթը եւ ի՛նչ որ կարելի է յիշել որպէս արժէք, դարեր շարունակ պահպանուած ու զարգացած է եկեղեցւոյ կողմէ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Գործք Առաքելոցին մէջ շատ հետաքրքրական դէպք մը կը պատմուի՝ այն ինչ որ՝ ոչ մէկ բան գաղտնի կը մնայ, եւ ի վերջոյ կը յայտնուի, եւ ճշմարտութիւնը երեւան կու գայ եւ ըստ այնմ հատուցում կ՚ըլլայ։ Արդարեւ, ճշմարտութեան բնութիւնն է ի վերջոյ երեւան գալ եւ յայտնուիլ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր քաղաքական գործիչներու պատասխաններն ու խօսքերը լսելով, անոնց անհաւասարակշիռ պահուածքը դիտելով կ՚ուզեմ հասկնալ, թէ անոնք մանկապարտէ՞զ կը ղեկավարեն, թէ ոչ դարաւոր պատմութեամբ հայրենիք մը, որ կարծես իր մայրամուտը կ՚ապրի:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ճշմարտութիւնը էականն է, իսկ սուտը՝ բացառիկ, արտակա՛րգ։ Ուստի, որեւէ ճշմարտութեան վրայ եթէ սուտ մը փակցուի, կը վնասէ ճշմարտութեան, ինչպէս կ՚արատաւորուի մաքուր կտաւը՝ փոքր բիծով մը։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 125 տարիներ առաջ՝ շաբաթ, 6 նոյեմբեր 1899 թուականին, Մշոյ առաջնորդարանը մամուլի ճամբով տարօրինակ կոչ մը կը բարձրացնէր, ուր կը յորդորէր պանդխտութեան մէջ գտնուող այրերուն վերադառնալ իրենց տուները. անոնց կիները իյնալով առաջնորդարանի դուռը այդ մէկը կը պահանջեն, ըսելով «Հերիք է այսչափ սպասեցինք:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Պուտտայական կրօնքին պատկանող չինացի մը իր խանութին մէջ դրած էր Պուտտային մէկ արձանը՝ բաց ձեռքերով՝ բազկատարած եւ մէջը պտուղներ եւ դրամ դրած էր ձեռքերուն։ Երբ իրեն կը հարցուի, թէ ինչո՞ւ այդ ուտելիքները եւ դրամը դրած էր Պուտտայի ձեռքերուն մէջ։

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Բանտերու բարձր պատերու ստուերին եւ աղօտ լուսաւորուած միջացքներուն մէջ ամէ՛ն օր կը լսուի արձագանգը այն պայքարին, որ տեղի կ՚ունենայ իւրաքանչիւր բանտարկեալի հոգիին եւ միտքին մէջ. անոնց «մեղաւոր»ի կարգավիճակը յաճախ պատճառ կը դառնայ, որ անտեսուի անոնց ապրումները. ընկերային կեանքի մէջ մեծ ուշադրութիւն կը պահանջէ բանտարկեալներու հոգեբանութիւնը, որովհետեւ անոնք կրնան լուրջ հետեւանքներ ունենալ:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Ոչ միայն անասուններուն մէջ կան բնազդներ, այլ նաեւ մարդուն մէջ՝ որ խօսուն են եւ իմաստուն։ Այսպէս, ուրեմն, երբ աչքը «կը խաղայ»՝ բնազդով նոր մէկը տեսնելու նշան է, կ՚ըսեն. եւ անոր կարեւորութիւն կու տան յաճախ:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Շատ մը մոլեռանդ հայեր գուցէ ջղագրգռուին այս տողերէն, սակայն ամէն ժամանակէ աւելի այսօր ժամանակավրէպ կը նկատենք «Հայկական հարց» ըսուած խնդիրը, լաւապէս գիտակցելով, որ նման հարցի մը անտեսումը բարոյաքում մըն է իւրաքանչիւր հայու համար:

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Եզնիկի կեանքին մասին ինչ որ գիտենք՝ Կորիւնի եւ Մ. Խորենացիի տուած սակաւ տեղեկութիւններն են միայն։ Ըստ այդ տեղեկութիւններուն՝ Եզնիկ ծնած է Արարատեան գաւառի Կողբ գիւղին մէջ, հաւանաբար Դ. դարուն վերջին տարիներուն, ենթադրելով, որ գրի գիւտի թուականին՝ 413-ին առ առաւելն քսան տարեկան եղած ըլլայ։