Արխիւ
Ամեն. Ս. Պատրիարք Հայրը մասնակցեցաւ հանգուցեալ երեսփոխանի հոգեհանգստին:
Ողբացեալ քաղաքական գործիչ եւ հրապարակագիր Մարգար Էսաեանի քաղցր յիշատակը Շիշլիի գերեզմանատան մէջ ոգեկոչուեցաւ՝ ԱՔ կուսակցութեան ներկայացուցիչներու աղօթակցութեամբ:
Ամեն. Ս. Պատրիարք Հայրը ներկայ գտնուեցաւ անմոռանալի վարպետի ոգեկոչման արարողութեան:
Արա Կիւլէրի մահուան երրորդ տարելիցին առթիւ հոգեհանգստեան պաշտօն՝ Շիշլիի գերեզմանատան շիրմին վրայ:
Սիւլէյման Սոյլու երէկ երեկոյեան հիւրընկալեց փրոֆ. Թորոս Ալճանն ու Իսհակ Իպրահիմզատեհը:
Ներքին գործոց նախարարին հետ քննարկում՝ փոքրամասնութիւններու առկախեալ ընտրութիւններու վաղեմի խնդրին շուրջ:
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Հայաստանի օրակարգի առկայ հրատապ հարցերու լոյսին տակ, շօշափեցինք ռազմաքաղաքական հարցերու փորձագէտ Արմինէ Մարգարեանի տեսակէտը, զոր կը ներկայացնենք ստորեւ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Երբ կնոջական հագուստի մը կարճութիւնը կ՚ըմբռնենք որպէս անբարոյականութեան հաւաստիք, իսկ անոնց ընկերային փարթամ կեանքը որպէս բարոյազրկութիւն, ինչքա՜ն աւելին պիտի ընէինք միասեռականութեան հանդէպ: Սակայն նախքան միասեռական մը կշտամբելը յիշեցէք. եթէ ո՛չ ձեր զաւակներէն մին, ապա ձեր թոռները եւ կամ անոնց զաւակները կրնան միասեռականներ դառնալ, որովհետեւ մենք նշմարենք թէ ոչ՝ օրական դրութեամբ, նոյնիսկ մեր տուներէ՛ն ներս միասեռականութեան քարոզարշաւն է որ կը տարուի:
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
1937 թուականին Իսթանպուլի մէջ «Մշակոյթ» գրատան հրատարակչութենէն լոյս կը տեսնէ «Հայ տոհմանուններ» խորագրով պատմական հետազօտութիւն մը: Հրատարակիչները նման հետազօտութեան անհրաժեշտութիւնը կը բացատրեն Թուրքիոյ մէջ մականուններու զործածութեան անհրաժեշտութեամբ, նշելով, որ այդ անհրաժեշտութենէն բխելով ալ, Թուրք Պատմութեան հետազօտիչ միութեան այդ ժամանակ արդէն հանգուցեալ նախագահը՝ Եուսուֆ Ագչուրա (1876-1935թթ.) տարիներ առաջ փափաք յայտնած էր ուսումնասիրել հայկական մականուններու ծագումը:
ՊԻԱՆՔԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ
Եկէ՛ք, խօսինք երջանկութեան մասին։ Այսօր ձեր կռնակին ծանր բեռ մը կը զգա՞ք։ Գուցէ նիւթական դժուարութիւններու մէջ էք, ձեր երազած տանը մէջ չէք ապրիր կամ ձեզ ժպտացնող մարդոց հետ այլեւս խզուած են ձեր կապերը…
Հայ ժողովուրդի պատմութիւնը հարուստ է մշակութային արժէքներով։ Սուրբ Սահակ եւ Սուրբ Մեսրոպի ու իրենց անմիջական աշակերտներու ներդրումով բացուեցաւ Հայ գրականութեան Ոսկեդարը։ Հայերէնով արտադրուած երկերու ընդմէջէն անմահացաւ այս կարեւոր շարժումը։
Թուրքիա-Գերմանիա փոխյարաբերութիւններու նոր շրջանին համար դրական ակնկալութիւններ:
Նախագահ Էրտողան շաբաթավերջին Իսթանպուլի մէջ հիւրընկալեց Անկելա Մերքելը, որ կը հեռանայ մեծ քաղաքականութենէ:
Շաբաթավերջին իր մահկանացուն կնքեց յայտնի մտաւորական, պետական-քաղաքական գործիչ Վանօ Սիրադեղեան, որ Հայաստանի ներկայ անկախութեան ձեռքբերման յառաջատար դէմքերէն մին եղած էր։ Վանօ Սիրադեղեանի մահուան մասին տեղեկացուցին իր որդին՝ Խաչատուր Սիրադեղեան եւ կինը՝ Ռուզան Տօնոյեան։
Ս. Թարգմանչաց տօնը խանդավառ մթնոլորտի մը մէջ նշուեցաւ Էսաեան վարժարանէն ներս։ Այս առթիւ նախընթաց օր տեղի ունեցաւ հանդէս մը, որու ծրագիրը եզակի բնոյթ մը ունէր։
Վերլուծաբան Թոմաս տը Վաալի կանխատեսումները նոր իրավիճակի մէջ. «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը երբեք միջազգային մակարդակով առաջնահերթութիւն մը չէ եղած։ Միշտ գտնուած է աւելի կարեւոր բան մը։ Ոչ ոք կրնայ ձեւացնել, որ առայժմ աւարտած է։ 2025 թուականին պիտի գայ վերջնաժամկէտ մը, որ կապուած է Ռուսաստանի խաղաղապահներու առաքելութեան երկարաձգումին կամ վերջանալուն հետ։ ԵԱՀԿ-ի Մինսքեան խմբակի համանախագահները դարձեալ ստիպուած պիտի ըլլան այս հարցին նայելու եւ մինչեւ այսօր տեղի ունեցածներէն շատ աւելի լուրջ բանակցութիւններ վարելու»:
«Ատրպէյճան կը փորձէ նոյնինքն Հայաստանի վրայ ճնշում գործադրելով՝ կամաց-կամաց Արցախի հայկական ազդեցութիւնը թուլացնել։ Կը կարծեմ, թէ այս ռազմավարութիւնը յաջող կ՚ընթանայ»:
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Մամուլը, իւրաքանչիւր ժողովուրդի կամ հասարակութեան համար, նկատուած է, իբրեւ անոր անբաժան մասնիկը: Եւ որքան հասարակութիւնը ազատ ըլլայ, այնքան ալ իր մամուլը ազատօրէն կրնայ «շնչել» ու մեծ դեր խաղալ ու ստանձնել անոր կեանքին մէջ:
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
Վերջին անգամ Արա Եսայեանին հետ խօսած էի անցեալ ապրիլին։ Այդ օրերուն էր նաեւ, որ իմ բարեկամ Արան խանդավառուած Հռոմի Ֆրանսիսքոս Պապին Իրաք եւ մասնաւորապէս Մուսուլ տուած այցելութենէն, ինք եւս մեկնած էր այդ քաղաքը, մօտէն ծանօթանալու այնտեղ տիրող իրավիճակին, մանաւանդ որ հայութեան համար ալ Մուսուլը ունէր իւրայատուկ դիրք ու պատմականօրէն կը համարուէր իրաքահայութեան գլխաւոր ոստաններէն մին։
Պատրաստեց՝ ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Նախորդ գրութեամբ անդրադարձ կատարած էի, որ Հոկտեմբեր ամիսը Մշակոյթի ամիս է. առ այդ, այս գրութեամբ եւս պիտի անդրադառնամ մշակոյթին, մի քանի մէջբերումներ կատարելով Արշամ Տատրեանէն՝ փորձելով խորհրդածութիւններ կատարել այդ մէջբերումներու մասին:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
«Տրտմութիւն է այգեպանին զոր տնկեսցէ զայգի՝ եւ ոչ թէ միայն չգտանիցէ պտուղ յետժամանակաց, այլեւ՝ տեսանիցէ զտունկն իւր նուաղեալ»:
Մեր թուականէն 227 տարիներ առաջ՝ 16 հոկտեմբեր 1794-ին տառապանք բուրող այս տողերով Յարութիւն Քահանայ Շմաւոնեան կ՚ողջունէր իր ընթերցողները՝ հիմը դնելով հայկական առաջին տպագիր պարբերականին:
Սուրիոյ հիւսիսի իրադարձութիւնները այս շրջանին դարձեալ Թուրքիոյ տեսակէտէ նպաստաւոր հունի մը մէջ չեն ընթանար։ Անգարայի ղեկավարութիւնը օրերէ ի վեր ահազանգ կը հնչեցնէ եւ կը բարձրաձայնէ իր մտայնութիւնը՝ անհրաժեշտութեան պարագային ինքնուրոյն ձեւով առկայ խնդիրները լուծելու ուղղութեամբ։
ՇԱՀԱՆ ԳԱՆՏԱՀԱՐԵԱՆ
Առաջին լուրջ հարուածը ստացաւ գործող կառավարութիւնը: Ամենէն կնճռոտ հարցը՝ նաւահանգիստի պայթումի հետաքննութեան եւ պատասխանատուութիւններու ճշդումի ընթացակարգը գերքաղաքականացուած է արդէն, եւ իւրաքանչիւր կողմ քաղաքական հաշուեյարդարի մօտեցումներ կը տեսնէ:
Մէկ կողմէ դիւանագիտական սերտ շփումներ, իսկ միւս կողմէ հրադադարի մտահոգիչ խախտումներ:
Արտաքին գործոց նախարարներ Արարատ Միրզոյեան, Սերկէյ Լաւրով եւ Ճէյհուն Պայրամով երէկ տեսակցեցան Մինսքի մէջ: Ատրպէյճանի բանակի յարձակումներուն հետեւանքով Արցախի դիրքերուն 6 հայ զինուոր վիրաւորուեցաւ:
Թուրք ճարտարագէտներու եւ ճարտարապետներու պալատներու միութեան հովանաւորութեան ներքեւ գործող Ճարտարապետներու պալատի Իսթանպուլի մասնաճիւղը երէկ գիրքի շնորհանդէս մը կազմակերպեց՝ մասնակցութեամբ Զաքարիա Միլտանօղլուի եւ Նիլկիւն Եըլմազթիւրքի։ Կառոյցի Գարագիւղի կեդրոնատեղիին մէջ կազմակերպուած էր այս ձեռնարկը, որ մաս կազմեց «Ճարտարապետներու պալատի պատմութենէն դէմքեր» շարքին։