Լեռնային Ղարաբաղի վերջին լայնածաւալ պատերազմի ծանր հետեւանքներով պայմանաւորուած մթնոլորտին մէջ հայաշխարհէն հեղինակաւոր կերպարներ հանդէս կու գան բուռն հակազդեցութեամբ։ Այս ամբողջին մէջ երէկ ուշագրաւ յայտարարութիւնով մը հանդէս եկաւ Արցախի նախկին պաշտպանութեան նախարարներէն Սամուէլ Պապայեան, որ վերջին շրջանին կը վարէր Ազգային անվտանգութեան խորհուրդի քարտուղարի պաշտօնը։
Հայաստանի Հանրապետութեան առաջին նախագահ Լեւոն Տէր-Պետրոսեան երէկ հանդիպում մը ունեցաւ Երեւանի մօտ Ռուսաստանի դեսպան Սերկէյ Քոփիրքինի հետ։ Շուրջ երկու ժամ տեւեց զրոյցը, որու ընթացքին կարծիքի փոխանակումներ տեղի ունեցան Արցախի մէջ հաստատուած հրադադարէն վերջ ստեղծուած իրավիճակին եւ Հայաստանի ներքին քաղաքական տագնապի յաղթահարման ուղիներուն վերաբերեալ։
Ռազմաճակատի ծանր ձախողումէն վերջ, հայութիւնը ստիպողութեան դէմ յանդիման՝ համակերպելու համար այն իրողութեան, թէ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը այլեւս գործնականօրէն գոյութիւն չունի: Արցախի եւ յարակից շրջաններու ժողովուրդը գաղթի ճանապարհը բռնած է: Եկեղեցիներէն եւ վանական համալիրներէն դուրս կը բերուին ամենասուրբ մասունքներն ու նուիրական արժէքները. գործընթացը կը համակարգէ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը:
Երեւանի մէջ պոռթկում եւ հանրահաւաք:
Հայաստանի ներքին քաղաքական ցնցումը արգելք կը հանդիսանայ անցումը կազմակերպելու: Հանրութիւնը կը պահանջէ կառավարութեան հրաժարումը: Փաշինեանի վարչախումբը կը յամառի պահել իշխանութիւնը: Ընդդիմութիւնը առկայ մթնոլորտը կը վերածէ մօտաւոր անցեալի յեղափոխութեան հաշուեյարդարի: Անորոշութեան հաւանական հետեւանքները կը մտահոգեն աչալուրջ շրջանակները:
Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Արմէն Սարգսեան այս առաւօտ հանդիպում մը ունեցաւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի հետ։ Պաշտօնական աղբիւրները հաղորդեցին, որ քննարկուած է երկրէն ներս ստեղծուած իրավիճակը։
Լեռնային Ղարաբաղի ռազմաճակատին վրայ հայկական կողմի կրած պարտութիւնը զանազան մեկնաբանութիւններու դուռ բացած է։ «ՌԻԱ Նովոստի» գործակալութիւնը երէկ հրապարակեց վերլուծութիւն մը, ըստ որու վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան թէեւ կը ձգտէր երկիրը տանիլ դէպի Եւրոպա, սակայն տարաւ սխալ տեղ մը եւ իր աշխատանքը յանգեցուց Հայաստանի ծանր պարտութեան։
Հայաստանի Հանրապետութեան առաջին նախագահ Լեւոն Տէր-Պետրոսեանի կողմէ գլխաւորուած Հայ ազգային քոնկրէսը տեղեկացուց, որ երկրի իշխանութիւնը՝ «Իմ քայլը» աններելի յանցանք մը գործած է ամբողջ հայ ժողովուրդին դէմ։
Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի հրադադարի յայտարարութեան զուգահեռ Ռուսաստանի խաղաղապահ զօրքը արդէն կը տեղակայուի հակամարտութեան տարածքաշրջանէն ներս։ Ռուսաստանի Ընդհանուր սպայակոյտի նախագահութիւնը երէկ հաղորդեց, որ ռուս զինուորականները արդէն վերահսկողութիւն հաստատած են Լաչինի միջանցքէն ներս։
Նիկոլ Փաշինեանի իշխանութեան տեսակէտէ երկիրը ղեկավարելու հնարաւորութիւնը հետզհետէ կը նուազի: Երեւանի մէջ ընդդիմութիւնը այսօր հանրահաւաք մը կը կազմակերպէ Ազատութեան հրապարակին վրայ: Աչալուրջ շրջանակները կ՚ընդգծեն ցնցումներէ խուսափելու՝ մանաւանդ ներքին բախումներէ հեռու մնալու հրամայականը: Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմի կասեցման համար ստորագրուած հրադադարի համաձայնութեան ծանր պայմանները Հայաստանի մէջ ծնունդ տուին քաղաքական անխուսափելի տագնապի մը:
Լեռնային Ղարաբաղէ ներս կրակի դադրեցման ուղղեալ համաձայնութեան ստորագրումով պայմանաւորուած մթնոլորտին մէջ Անգարա եւ Մոսկուա կը շարունակեն անմիջական կապ պահել:
Ատրպէյճանի տարածքէն ներս հրադադարի վերահսկողութեան համար ռուս-թրքական կեդրոն մը պիտի ստեղծուի:
Ռուսաստանի միջնորդութեամբ, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան գօտիէն ներս հրադադարի հաստատման համար Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ գոյացած հրադադարի համաձայնութեան արձագանգները կը շարունակուին։ Մոսկուայի աշխոյժ դերակատարութեամբ եւ Անգարայի ակնյայտ ազդեցութեամբ ստորագրուած այս փաստաթուղթը բոլոր հարթութիւններու վրայ ուշադրութեան արժանացած է։
