Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գորգը՝ որ անհրաժեշտ ծածկոց մըն է գետնի կամ պատի՝ առաւելապէս բուրդէ հիւսուած, կը գործածուի տուներու մէջ եւ գրեթէ ամէն տունի մէջ կան գորգեր, որոնք անբաժան տարրերն են տան մը կահաւորման։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յակոբ Պարոնեան իր «Քաղաքավարութեան վնասները» հատորին մէջ կը խօսի «տան մէջ ազատ» ըլլալու մասին եւ հիւր ընդունելու սովորութեան վրայ։ «Երբ չես ուզեր հիւր ընդունիլ…». կերպով մը դէմ կ՚արտայայտուի քաղաքավարութեան չափազանցութիւններու՝ որոնք կ՚անուանէ «փորձանքներ»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Շատ սովորական կը թուի «ի՞նչ է մարդկային կեանքը եւ ի՞նչ է անոր նպատակը» հարցումը շատերուն, եւ նոյնիսկ ոմանք «անիմաստ» եւ «ունայնութեամբ զբաղիլ» կը նկատեն զայն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստորեւ կը ներկայացնենք Գրիգոր Զօհրապի ճամբորդական տպաւորութիւններէն էջ մը՝ որ գրուած է 1900-ի շուրջ։ Գրութեան մէջ կարելի է նկատել «նկարիչի աչք»ը եւ «բանաստեղծի զգայնութիւն»ը։ Հոս կը տեսնենք մարդը՝ բնութեան առջեւ՝ իր հիացումներով եւ մտածումներով…

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Այսօր, դարձեալ, կը շարունակենք ներկայացնել Ուիլիըմ Սարոյեանի պատմուածքը։ Ուիլիըմ Սարոյեան ծնած է Ֆրեզնօ, Միացեալ Նահանգներ, Պիթլիսէն Ամերիկա գաղթած ընտանիքէ մը։ Ան իր պատմուածքները գրած է անգլերէն լեզուով։ Ան արտադրած է բազմաթիւ գործեր՝ պատուաբեր տեղ մը գրաւելով ամերիկեան գրականութեան մէջ։ Իր գործերէն են. «Կեանքիդ ժամանակը», «Տղաք եւ աղջիկներ», «Մարդկային կատակերգութիւն», «Արամ կը կոչուիմ եմ» եւ ուրիշներ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Այսօր, մեր սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներուն կը ներկայացնենք Ուիլիըմ Սարոյեանէ (1908-1981) պատմուածք մը։ Ուիլիըմ Սարոյեան, թէեւ հայախօս, սակայն գրած է անգլերէն։ Այս պատմուածին մէջ, ան կը պատմէ Ամերիկա գաղթած հայերու կեանքէն հատուած մը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ բանաստեղծ Աւետիք Իսահակեան ծնած է Աղեքսանդրոպոլ (Լենինական) 1875 թուականին։ Ան յաճախած է Սուրբ Էջմիածնի Գէորգեան ճեմարանը եւ բարձրագոյն ուսումը ստացած է Գերմանիա, ուր հետեւած է փիլիսոփայութեան, գրականութեան եւ մարդաբանութեան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբեմն մարդ կը նայի որեւէ երեւոյթի մը, բայց իր տեսածով յատկանշական հմայքին բացատրութիւնը չի կրնար տալ, եւ «խորհիլ» կը սկսի, ի՛նչ որ «մտքի աչք»ով նայիլ եւ տեսնել պիտի նշանակէ։ Արդարեւ, յայտնի իրողութիւն է, թէ «նայիլ», «տեսնել», «հասկնալ» եւ «բացատրել» բոլորովին տարբեր բաներ են։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ, փոխելով իր մտածելակերպը, կրնա՞յ փոխել նաեւ իր հաւատքը։ Ուրիշ խօսքով՝ մտածելակերպը ո՞րքան կ՚ազդէ հաւատքին։ Նախ սա պէտք է ըսել, թէ «փոխուիլ» եւ կամ «փոխել» այնքան ալ հեշտ բան մը չէ. եթէ ոչ անկարելի, բայց դժուար է «փոխուիլ» եւ «փոխել»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստորեւ կը շարունակենք ներկայացնել Վարդան Քահանայ Տիւլկէրեանի «Հայ Մամուլի գոյատեւումի պայքարը» խորագրեալ շահեկան յօդուածը։
Հայ դպրոցի մը կամ եկեղեցիի մը ընթացիկ կարիքները հասկնալու պայծառ գիտակցութիւնը ունին, բայց հայ թերթի մը անյաղթելի դժուարութիւններով, ո՛չ կը հետաքրքրուին եւ ոչ ալ կը հասկնան։