Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքի շրջանի վեցերորդ Կիրակին կը կոչուի «Գալստեան Կիրակի»։ Արդարեւ, Հին Կտակարանին տնտեսութեան գործադրութիւնը որպէս գլխաւոր նպատակ ունէր՝ պատրաստել Քրիստոսի գալուստը՝ աշխարհի Փրկչին երկինքէն երկիր գալը, ինչ որ կ՚ենթադրէ Քրիստոսի առաջին գալուստը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Հետեւաբար, զգուշացէ՛ք։ Եթէ եղբայրդ մեղք գործէ՝ յանդիմանէ՛ զինք, եւ եթէ զղջայ՝ ներէ՛ իրեն։ Նոյնիսկ եթէ մէկ օրուան մէջ եօթն անգամ քեզի դէմ մեղանչէ եւ եօթն անգամ քեզի գալով ըսէ՝ կը զղջամ, պէտք է ներես իրեն» (ՂՈՒԿ. ԺԷ 3-4)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յաճախ կը խօսուի չափաւորութեան վրայ՝ որ ընկերային կեանքի ներդաշնակութեան եւ խաղաղութեան անհրաժեշտ պայմաններէն մին եւ թերեւս առաջնակա՛րգն է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ էակը միակ արարածն է, որ ունի ապագայի գաղափարը։ Ապագայի գաղափար ունենալ, կը նշանակէ ակնկալութիւններ ունենալ յառաջիկայի մասին, ծրագիրներ՝ որոնք պիտի իրականացնեն զանոնք, եւ ակնկալութիւնները պիտի ըլլան իրականութիւն, այսինքն գաղափարը, մտածումը պիտի վերածուի կեա՛նքի։ Բայց մարդուն համար չի բաւեր ապագային մասին գաղափար ունենալ, ծրագրել իր ակնկալութիւնները՝ նոյնիսկ անոնք իրականանան, միշտ անկատար պիտի մնան, միշտ թերութիւն մը պիտի զգացուի, երբ պակսի հոն բարոյական կեանքը։ Մարդ պիտի չգոհանայ իր ակնկալածին եւ ծրագրածին մասամբ իրականացումովը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբ կեա՛նքի մասին է խօսքը, ընդհանրապէս կը մտաբերենք սա ճշմարտութիւնը, թէ՝ կեանքը անվերջ պայքա՛ր մըն է։ Մարդ, շատ անգամ տարուած կեանքի զբաղումներէ, կարծես չի՛ հասկնար կամ հասկնալ չ՚ուզեր, թէ ի՛նչպէս կ՚անտեսուի իր ամբողջ կեանքի ընթացքին, նեղութիւններու, դժուարութիւններու, հոգեկան պայքարներու մէջէն անցնելով՝ մահուան վտանգներու դիմագրաւելը, ծանր հոգերու եւ պատասխանատուութիւններու ներքեւ գիշեր եւ ցերեկ ոգորիլը, չարչարուիլը եւ մաքառիլը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Դատողութիւն» եւ «պատիւ». ահաւասիկ երկու արժէքներ, որոնք բանաւոր էակին՝ մարդուն էական յատկանիշներն են։ Դատողութիւնը, դատելու կարողութիւնը մարդուն յատուկ է, իսկ պատիւը, դարձեալ մարդուն բարոյական էութիւնը, արժանաւորութիւնը վեր պահող եւ ազնիւ հոգիի մը անհրաժեշտ տարրը, որ ընդհանրապէս կը յիշուի «մարդկային արժանապատուութի՛ւն»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքի շրջանի հինգերորդ Կիրակին կը կոչուի «Դատաւորի Կիրակի», անիրաւ դատաւորի եւ այրի կնոջ առակին. (ՂՈՒԿ. ԺԸ 2-5) աւետարանական հատուածին հետեւողութեա՛մբ։ Այս առակը, ըստ էութեան, մեր ուշադրութեան կը յանձնէ «յարատեւութեան» կարեւորութիւնը՝ նպատակի մը հասնելու գործին մէջ։ Եւ երբ կը խօսուի յարատեւութեան մասին, կ՚արժէ յիշել այն բնական իրողութիւնը, թէ՛ ժայռի վրայ թափուած ջուրին ո՛չ թէ քանակը, այլ կաթիլներուն տեւականութիւնը եւ յարատեւութիւնն է, որ խոռոչներ կը բանան եւ կը ծակեն զայն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յա­ճախ կը կրկնենք ճշմար­տու­թիւ­նը՝ թէ մարդ մար­մին չէ՛ միայն, այլ՝ մար­մին - հո­գի ե՛ւ միտք, ո­րոնք կը կազ­մեն եւ կ՚ամ­բող­ջաց­նեն մար­դը որ­պէս անձ՝ ապ­րող, զգա­ցող եւ մտա­ծող էակ։ Մարդ միայն մար­մին չէ, այ­լա­պէս «ոս­կի կուռք» մը պի­տի ըլ­լար ան՝ ան­սիրտ եւ ան­խիղճ եւ ան­բա՛ն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Բախտ» կ՚ըսեն ոմանք, եւ կ՚անցնին։ Իրաւ է, թէ կեանքի մէջ յաճախ դժբախտութիւններ կը պատահին ամէն ասպարէզի մէջ՝ որոնք շատ անգամ կը հեգնեն մարդկային իմաստութիւնը եւ փորձառութիւնը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ներկայ դարուս մէջ, գիտութեան եւ քաղաքակրթութեան ընծայած առիթներէն օգտուիլ անշուշտ որ բանական է եւ մարդկային մտքին բնական մէկ արտայայտութիւնն է։ Ան որ կը խուսափի նորութիւններէ, արդիական գործիքներու գործածութեան օտար եւ հեռու կը մնայ, ամենէն պարզ խօսքով, «յետամնաց», «անյառաջադէմ» եւ մինչեւ իսկ «յետադէմ» կ՚անուանուի։