Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստորեւ կը ներկայացնենք Գրիգոր Զօհրապի ճամբորդական տպաւորութիւններէն էջ մը՝ որ գրուած է 1900-ի շուրջ։ Գրութեան մէջ կարելի է նկատել «նկարիչի աչք»ը եւ «բանաստեղծի զգայնութիւն»ը։ Հոս կը տեսնենք մարդը՝ բնութեան առջեւ՝ իր հիացումներով եւ մտածումներով…

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Այսօր, դարձեալ, կը շարունակենք ներկայացնել Ուիլիըմ Սարոյեանի պատմուածքը։ Ուիլիըմ Սարոյեան ծնած է Ֆրեզնօ, Միացեալ Նահանգներ, Պիթլիսէն Ամերիկա գաղթած ընտանիքէ մը։ Ան իր պատմուածքները գրած է անգլերէն լեզուով։ Ան արտադրած է բազմաթիւ գործեր՝ պատուաբեր տեղ մը գրաւելով ամերիկեան գրականութեան մէջ։ Իր գործերէն են. «Կեանքիդ ժամանակը», «Տղաք եւ աղջիկներ», «Մարդկային կատակերգութիւն», «Արամ կը կոչուիմ եմ» եւ ուրիշներ…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Այսօր, մեր սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներուն կը ներկայացնենք Ուիլիըմ Սարոյեանէ (1908-1981) պատմուածք մը։ Ուիլիըմ Սարոյեան, թէեւ հայախօս, սակայն գրած է անգլերէն։ Այս պատմուածին մէջ, ան կը պատմէ Ամերիկա գաղթած հայերու կեանքէն հատուած մը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ բանաստեղծ Աւետիք Իսահակեան ծնած է Աղեքսանդրոպոլ (Լենինական) 1875 թուականին։ Ան յաճախած է Սուրբ Էջմիածնի Գէորգեան ճեմարանը եւ բարձրագոյն ուսումը ստացած է Գերմանիա, ուր հետեւած է փիլիսոփայութեան, գրականութեան եւ մարդաբանութեան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբեմն մարդ կը նայի որեւէ երեւոյթի մը, բայց իր տեսածով յատկանշական հմայքին բացատրութիւնը չի կրնար տալ, եւ «խորհիլ» կը սկսի, ի՛նչ որ «մտքի աչք»ով նայիլ եւ տեսնել պիտի նշանակէ։ Արդարեւ, յայտնի իրողութիւն է, թէ «նայիլ», «տեսնել», «հասկնալ» եւ «բացատրել» բոլորովին տարբեր բաներ են։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ, փոխելով իր մտածելակերպը, կրնա՞յ փոխել նաեւ իր հաւատքը։ Ուրիշ խօսքով՝ մտածելակերպը ո՞րքան կ՚ազդէ հաւատքին։ Նախ սա պէտք է ըսել, թէ «փոխուիլ» եւ կամ «փոխել» այնքան ալ հեշտ բան մը չէ. եթէ ոչ անկարելի, բայց դժուար է «փոխուիլ» եւ «փոխել»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստորեւ կը շարունակենք ներկայացնել Վարդան Քահանայ Տիւլկէրեանի «Հայ Մամուլի գոյատեւումի պայքարը» խորագրեալ շահեկան յօդուածը։
Հայ դպրոցի մը կամ եկեղեցիի մը ընթացիկ կարիքները հասկնալու պայծառ գիտակցութիւնը ունին, բայց հայ թերթի մը անյաղթելի դժուարութիւններով, ո՛չ կը հետաքրքրուին եւ ոչ ալ կը հասկնան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հայոց առաջին պարբերաթերթը «ԱԶԴԱՐԱՐ»ի հիմնադիրը եւ խմբագիրը Յարութիւն Քահանայ Շմաւոնեանէ ետք Հայ Մամուլը ունեցած է միշտ գոյապահպանման եւ գոյատեւման հարց մը։ Ահաւասիկ, այս հարցին շուրջ Վարդան Քահանայ Տիւլկէրեանի շահեկան մէկ յօդուածը կը ներկայացնենք ստորեւ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ո՛չ մէկ յանցանք անպատիժ կը մնայ։ Այս իմաստով ամերիկացիներ կ՚ըսեն.- Your sin will find you out.

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկային առաքինութիւնները իմացականութեան եւ կամքին ամուր կեցուածքներ են, կայուն տրամադրութիւններ, ունակական կատարելութիւններ՝ որոնք կը կանոնաւորեն մարդուն արարքները, կը կարգաւորեն անոր կիրքերը եւ կ՚առաջնորդեն իր վարքը ըստ բանականութեան եւ հաւատքին։ Անոնք կը հայթայթեն դիւրութիւն, ինքնազսպում եւ ուրախութիւն բարոյապէս բարի կեանք մը վարելու համար։