ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Աստուած» բառը, հաւանաբար ամենէն շատ գործածուած բառերէն մէկն է, քանի որ մարդ իր ամենօրեայ կեանքին մէջ, զանազան առիթներով՝ աղօթելու ժամանակ, հոգեկան նեղութեան մը ատեն, դժուարութեան մը դիմաց, անակնկալի մը առջեւ կը յիշէ զԱստուած, կը բացագանչէ. «Աստուա՜ծ իմ»։ Մարդ, Աստուծմէ օգնութիւն կը խնդրէ, Աստուծոյ անունը արտասանելով ինքզինք ապահով կը զգայ եւ Աստուծոյ վստահելով կը մխիթարուի, կը խաղաղի եւ կը հանդարտի հոգեպէս։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Հոգեւորական» որակումը ցոյց կու տայ ենթակային դիրքը, կեցուածքը եւ ընդհանուր հասկացողութիւնը եւ ըմբռնումը աշխարհային-նիւթական արժէքներու հանդէպ։
Սակայն, պէտք է խոստովանիլ եւ ընդունիլ, թէ՝ մարդ, քանի որ կ՚ապրի աշխարհի վրայ, ուրեմն չի՛ կրնար հրաժարիլ բոլորովին աշխարհային-նիւթական արժէքներէ, որովհետեւ ան միայն «հոգի» չէ՛, այլ նաեւ՝ մարմին, եւ այս իսկ պատճառով պէտք է խնամէ, հոգ տանի նաեւ մարմինին։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Կեանքի մէջ, ընդհանրապէս, ստոյգ բան չկայ, քանի որ բնութիւնը ճանչնալ, բնութեան բոլոր գաղտնիքներուն տիրանալ կարելի չէ սահմանափակ միտքերու համար։ Բնութեան գիտութիւնը անսահման է՝ լայնատարած հորիզոն մը՝ որուն ո՛չ միայն հասնիլ, այլ մօտենալ իսկ կարելի չէ։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Բարոյական Օրէնք»ը աստուածային Իմաստութեան գործը եւ արդի՛ւնքն է։ Ուստի, իւրաքանչիւր անհատի սրտին մէջ Աստուծոյ կողմէ դրոշմուած է «բարոյական-բնական օրէնք»ը՝ որ մասնակցութիւնն է Իր իմաստութեան եւ բարութեան։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Սուրբ Հոգիին ներգործութիւնը եւ զօրութիւնը բոլորովին կը փոխէ եւ կը վերանորոգէ մարդը։ Արդարեւ, Ս. Հոգիին զօրութեամբ, «հին մարդ»ը կ՚ըլլայ «նոր մա՛րդ», եւ նոր շունչով, նոր հոգիով կը շարունակէ ապրիլ։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Կան մարդիկ, որ կը կարծեն, թէ պարտաւոր են փորձի ենթարկուիլ՝ եւ ապացուցանել Աստուծոյ, թէ բարեփոխուած են՝ Անոր օրհնութիւնը կարենալ հայցելէ առաջ։
Բայց անոնք, որ այդպէս կը խորհին եւ կը յետաձգեն իրենց մտերմութիւնը Աստուծոյ հետ, նոյնիսկ հիմա՛, սա պահուս կարող են մօտենալ, մտերմանալ եւ հայցել Աստուծոյ օրհնութիւնը։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Աստուծոյ եւ մարդու յարաբերութիւնը, քանի որ «հօր եւ որդիի մտերիմ յարաբերութիւն» մըն է, ապա ուրեմն մարդ, Աստուծոյ առջեւ պարզելու է իր ամբողջ պիտոյքները, կարօտութիւնները, ինչպէս նաեւ ուրախութիւնները, տխրութիւնները, նեղութիւնները, հնհնուքները՝ մտատանջութիւնները եւ վա՛խերը։ Ասիկա բնական է, որովհետեւ հօր մը իր որդիին եւ փոխադարձաբար՝ զաւկի մը իր հօր հետ ունեցած յարաբերութիւնը անկե՛ղծ է՝ մտերիմ է եւ սիրոյ վրայ հաստատուած է։ Եւ ծածուկ որեւէ բան պէտք չէ՛ գտնուի հօր եւ զաւկի յարաբերութեանը մէջ։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Մկրտութիւն» կը նշանակէ՝ սկզբնական մեղքը ջնջելու համար սահմանուած եկեղեցւոյ խորհուրդ։ Այս բառը ունի նաեւ, լուացում, լուսաւորութիւն եւ մարտիրոսութիւն։ Մկրտութիւնը, այս իմաստով, հոգեւոր «վերածնունդ»ի խորհուրդ մըն է։
ՄԱՇՏՈՑ ՔՀՆՅ. ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Ահաւասի՛կ, անգամ մը եւս Խորենացիին գողտրիկ եւ զգայացո՜ւնց երգն է որ կը հնչէ.
«Խորհուրդ մեծ եւ սքանչելի՜, որ յայսմ աւուր յայտնեցաւ»։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Հաւատքը, իր ամենաամփոփ բացատրութեամբ կը նշանակէ վստահութի՛ւն ունենալ, ապաւէն ցոյց տալ։ Հաւատքը, այս իմաստով, Աստուծոյ ինքզինք մարդուս յայտնութեան՝ մարդուն պատասխա՛նն է։ Աստուած երբ կը յայտնէ ինքզինք մարդուն, եւ կ՚ըսէ. «Ես եմ», մարդն ալ կը պատասխանէ. «Այո՛, Դուն ես», ահաւասիկ այս կարճ բայց իմաստալից երկխօսութիւնը «հաւա՛տք» է, հաւատքի արտայայտութի՛ւնն է։
