Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հայ մամուլէն հին էջեր թղթատել մեզ կը տանի անցեալին, ուր առիթը կ՚ունենանք բաղդատելու հինը եւ նորը՝ անցեալը եւ ներկան։ Եւ այսօր ալ ձեռքի տակ ունինք մայիս 22, 1954 թուակիր «The Gotchnag - An Armenian Weekly» շաբաթաթերթը, ուրկէ կը քաղենք հետաքրքրական եւ շահեկան լուրեր։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յաճախ մարդուս միտքը կը զբաղեցնէ՝ թէ աստուածային ստեղծագործութեամբ ամէն բան «բարի» է, ապա ուրեմն ինչո՞ւ կայ նաեւ «չար»ը։
Արդարեւ, արարչութեամբ ամէն ինչ բարի է, ուրիշ խօսքով էականը, սկզբնականը բարի է, իսկ «չար»ը ստացական, այսինքն բարիին այլասերումն է։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յիշատակը՝ այն տպաւորութիւնն է՝ որ կը մնայ մարդուս մտքին մէջ, յիշողութեանը մէջ։ Իսկ յիշողութիւնը՝ միտքը պահելու եւ վերյիշելու կարողութիւնն է՝ այն ինչ որ մարդ նախապէս տեսած, ապրած եւ տպաւորուած է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքի շրջանի վեց կիրակիի երրորդն է «Անառակին Կիրակի»ն, ուր կը պատմուի անառակ որդիի մը մեղանչումին եւ անհնազանդութեանը յաջորդող անկեղծ զղջումը եւ դարձը։
Այս առակը, արդարեւ, մարդկային կեանքի եւ սրտի պատմութիւնն է։ Այս առակով կ՚արտայայտուի եւ կը ներկայացուի քրիստոնէութեան ամբողջ էութիւնը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ամէն մարդ գիտէ որ «կեանքը կռի՛ւ մըն է», բայց որո՞ւ դէմ, ինչո՞ւ համար «կռիւ», երբ կայ նաեւ «խաղաղ կեանք»ի մը յոյսը։ Մարդ ինչո՞ւ համար միշտ «կռիւ»ը կը նախընտրէ փոխանակ խաղաղութեան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ա­մէն զգու­շու­թեամբ քու սիրտդ պա­հէ, քան­զի կեան­քի աղ­բիւր­նե­րը ան­կէ են» (Ա­ՌԱԿ. Դ 23)։
­Սուրբ Գիր­քի զա­նա­զան հա­տուած­ներ կը ներ­կա­յաց­նեն սիր­տը որ­պէս «ա­կունք»՝ ուր­կէ կեան­քի աղ­բիւր­ներ կը հո­սին։ Ար­դա­րեւ, կեան­քի ել­քը սրտէ՛ն է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Եթէ մարմինին մէկ անդամը ցաւի՝ բոլոր անդամներն ալ միասին կը ցաւին, իսկ եթէ մէկ անդամը պատուըուի՝ բոլոր անդամներն ալ միասին կ՚ուրախանան» (Ա ԿՈՐՆԹ. ԺԲ 26)։
Եւ ահաւասիկ պա՛հն է ցաւի եւ վիշտի, քանի որ մարմնին ո՛չ թէ մէկ անդամը, այլ կենսականը, էականը՝ գլո՛ւխը հրաժեշտ կ՚առնէ մեզմէ, դէպի իր Երկնաւոր Հօր մեկնելու համար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկային կեանքի մէջ որքան բնական է որ պատահին դժուարութիւններ, նեղութիւններ, նո՛յնքան բնական է ձախողութիւններ, անյաջողութիւններ, որոնք կ՚ենթադրեն պարտութիւն՝ կեանքի պայքարին մէջ։
Արդարեւ, ձախողութեան յառաջ բերած փորձանքները սովորական եւ բնական կը թուին, ձախողութեան հետեւանք կը նկատուին ընդհանրապէս։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքի շրջանի վեց կիրակիի երկրո՛րդն է «Արտաքսման կիրակի»ն՝ որ կը յաջորդէ «Բարեկենդանի կիրակի»ին եւ կ՚արտայայտնէ նախաստեղծներու մեղանչումը եւ անհնազանդութեան պատճառով վտարումը դրախտէն։
Արդարեւ, անհնազանդութեան արարքը միշտ կարելի է տեսնել մարդու մէջ, նոյնպէս անոր հնարաւորութիւնը որպէս փորձութիւն։ Ուստի մեղքը միշտ կ՚ուղեկցի մարդուն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Երբ յաճախ կը թղթատեմ հին թերթերու հաւաքածոները, այս անգամ հանդիպեցայ 27 նոյեմբեր 1995 թուակիր ԺԱՄԱՆԱԿ-ի մէջ «Մաշտոց Քհնյ. Գալփաքճեան» ստորագրութեամբ՝ վերոյիշեալ վերնագրութեամբ գրութեան։ Թերեւս «կրկնութիւն» համարուի, բայց հետաքրքրական պիտի ըլլար նոյն ստորագրութեամբ եւ այսօրուան տրամադրութեան ներքեւ յիշել գրութիւնը եւ տեսնել, թէ ինչե՜ր փոխուած է անցեալ տարիներու ընթացքին։