Արխիւ
ՊԻԱՆՔԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ
Փիլիսոփայութեան պատմութեան մէջ կարելի է հանդիպիլ գրեթէ բոլոր ժամանակաշրջաններու ընթացքին գրի առնուած յօդուածներու, հետեւեալ հարցման մասին. ի՞նչ է մարդը: Այնուամենայնիւ, այս յօդուածներու հիմնական առանցքը միշտ այդ հարցումը չէ կազմած:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Ոսկեղջիւրի (Խրիսօ, կամ Խրիսու գերաս) ձախ եզրի ոսկեգոյն ափերուն վրայ թառող խորանաձեւ այս ոստանը, ինչպէս Պոյլսոյ բազմաթիւ թաղեր, իր անունը կ՚առնէ Միքայէլ Մօնօմախօս կայսեր շինել տուած նաւահանգիստի պարիսպէն դէպի ծով բացուող այն պատմական դռնէն՝ որ կը կոչուէր՝ «Պալաթիանի թիռա», այսինքն՝ դուռն Պալաթի։ Ահաւասիկ այս պատճառով է, որ այս թաղը կը կոչուի Պալաթ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
«Շատ մը պատմութիւններ կան երկնային մարմիններու եւ համաստեղութեանց նկատմամբ, որոնք հիներուն համար ճշմարիտ պատմութիւններ էին, մինչդեռ մեզի ծիծաղելի կը թուին». Մանկասարեան այս տողերով ծիծաղելի կը գտնէր Յիսուս Քրիստոսի վերագրուած դրուագներն ու պատմութիւնները. մոգերը դէպի Յիսուսի ծննդավայրը առաջնորդող աստղը անոր կարծիքով՝ պարզապէս առասպել մըն է՝ պատմութիւն, որ դիւրութեամբ կարելի է տեսնել ու գտնել հեթանոսական պատմութիւններու մէջ եւս:
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Հարցում. Մարդ պէ՞տք է ուշադրութիւն դարձնէ իր քալած ճանապարհին:
Պատասխան. Անշուշտ որ մարդ պէտք է ուշադրութիւն դարձնէ իր քալած ճանապարհին, յատկապէս այս օրերուն, երբ տեղեկատուական աշխարհը՝ համացանցով վահանուած այսպէս կամ այնպէս իր համատարած տիրակալութիւնը պարտադրած է մարդկութեան վրայ:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Ե. դարու մեծ հեղինակ կը հանդիսանայ Մեսրոպ Մաշտոց Վարդապետ՝ որուն անունը անմահացած է Հայ տառերու գիւտով։ Թէ ան ինչպէ՞ս գլուխ հանեց այդ մեծ գործը, այդ՝ հայոց գրականութեան պատմութեան կը վերաբերի։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Մանկասարեան Յիսուսի չհաւատալով Աւետարանիչներուն կ՚ուզէ Յիսուսի գոյութիւնը գտնել ժամանակակից պատմաբաններու մօտ, սակայն զարմանքով կը հարցադրէ, թէ եթէ իրապէս գոյութիւն ունեցած ըլլար Յիսուս Քրիստոս մը՝ որ նման հրաշքներ կը գործէր, ինչո՞ւ համար չէ յիշուած ժամանակակիցներու կողմէ:
Ուաշինկթընի մէջ այսօր կը սկսին Հայաստանի արտաքին գործոց նախարար Արարատ Միրզոյեանի եւ Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար Ճէյհուն Պայրամովի բանակցութիւնները՝ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու պետական քարտուղար Էնթընի Պլինքընի միջնորդութեամբ։
«Կրթական համակարգը ուրիշ բնագաւառներու նման մաս կը կազմէ ընկերային կեանքի զարգացումներուն։ Ուստի, ժամանակի պահանջ կը դառնայ նոր ոճերու կիրարկումը»:
«Խնդիրը հայերէն սորվիլը չէ, հայերէնով սորվիլն է, հայերէնով բացատրելն է աշխարհն ու ինքզինքը։ Հայերէնով կազմուիլն է՝ որպէս անձնաւորութիւն։ Հայերէնով մասնակցիլն է աշխարհի թոհուբոհին»:
Գնալը կղզիի մէջ այս ամրան եւս կեանքը աստիճանաբար կ՚աշխուժանայ։ Որքան որ ալ այս տարի Կազդուրման կայանը պիտի չբանայ իր դռները՝ համայնքային կեանքի սիրտը կը տրոփէ Գնալը կղզիի մէջ։
Սամաթիոյ ընտանիքը շաբաթավերջին խանդավառ մթնոլորտի մը մէջ հրաժեշտ տուաւ թաղի Սահակեան-Նունեան վարժարանի 2022-2023 կրթական շրջանի միջնակարգի բաժնի շրջանաւարտներուն։ Դպրոցի պարտէզին մէջ երկու փուլերէ բաղկացեալ հրաժեշտի ծրագիր մը նախատեսուած էր տղոց համար։
Իսլամական աշխարհի Քուրպանի տօնին առթիւ Թուրքիա արդէն մտած է արձակուրդի։ Իննօրեայ պաշտօնական արձակուրդի պայմաններուն ներքեւ թրքահայ համայնքային կեանքն ալ կանգ առած է գրեթէ ամբողջութեամբ։
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
Հայաստանի կառավարութեան որոշմամբ չորսուկէս միլիոն հայկական դրամ ուղղուած է ծրագրի մը, ըստ որու պէտք է աշխատանքներ տարուին՝ ԻՒՆԷՍՔՕ-ի Համաշխարհային ժառանգութեան նախնական ցանկին մէջ ընդգրկելու համար Հայաստանի Տիրինկատար լերան վրայ գտնուող վիշապաքարերը կամ ինչպէս յաճախ կ՚անուանուին ատոնք՝ վիշապները:
ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ
Հալէպի իւրայատկութիւնը հայութեան համար մեծ էր նոյնինքն Մեծն Տիգրան թագաւորի շրջանէն, ուրիշ փոքրամասնութիւններու ալ առկայութիւնը նոյն քաղաքին մէջ միջազգագրական երանգ տուած էր քաղաքին: Սուրիոյ մայրաքաղաքը՝ Դամասկոսի մէջ նոյնպէս շուրջ 10 հազար հայեր բնակութիւն հաստատած էին, ինչպէս նաեւ Միջերկրական ծովին վրայ գնտուող Լաթաքիա քաղաքը:
Երեւանի մէջ շաբաթավերջին տեղի ունեցաւ «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի Հոգաբարձուներու խորհուրդի հերթական նիստը։ Սա 33-րդ ժողովն էր, որուն մասնակցութիւն բերաւ նաեւ Հայաստանի բարձրագոյն ղեկավարութիւնը՝ գլխաւորութեամբ Հանրապետութեան նախագահ Վահագն Խաչատուրեանի, որ ի պաշտօնէ կը գլխաւորէ նաեւ «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի Հոգաբարձուներու խորհուրդը։
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան շաբաթավերջին հեռախօսազրոյց մը ունեցաւ Ռուսաստանի նախագահ Վլատիմիր Փութինի հետ։ Համայն աշխարհ վերջին օրերուն անմիջական ուշադրութեամբ հետեւեցաւ Ռուսաստանի մէջ ծագած ներքին խռովութիւններուն։
Ֆէրիգիւղի Վարդանանց երգչախումբը շաբաթավերջին համերգով մը հանդէս եկաւ «Ճեմալ Ռեշիտ Ռէյ» (CRR) համերգասրահին մէջ։ CRR-ի երդիքին տակ կազմակերպուած եղանակի եզրափակիչ ելոյթին մասնակցեցաւ 115 հոգիէ բաղկացեալ մեծ եւ ընդհանրական երգչախումբ մը, որուն մաս կազմեց նաեւ Վարդանանցը։
Հայաստանի արտաքին գործոց նախարար Արարատ Միրզոյեանի եւ Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար Ճէյհուն Պայրամովի Ուաշինկթընի յետաձգեալ բանակցութիւնները պիտի սկսին վաղը՝ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու պետական քարտուղար Էնթընի Պլինքընի միջնորդութեամբ։
ՍԱԳՕ ԱՐԵԱՆ
«Շեշտը պէտք է դնենք մեր տունը կառուցելու վրայ՝ զօրացնելով տնտեսութիւնը, բարելաւելով ընկերային վիճակը, կրթական համակարգը, մշակելով զանազան ծրագիրներ, որպէսզի հայը հանգիստ ապրի Հայաստանի տարածքին վրայ։ Քանի մեծ-մեծ կը խօսինք, երազի մէջ կ՚ապրինք, մեր երազը մղձաւանջի մը վերածած ենք։ Սա է մեր թշնամին»:
«Աւանդական կուսակցութիւնները ամէն ինչ կ՚ընեն, որպէսզի Հայաստան գործիք դառնայ ռուսերուն ձեռքը ու չըլլայ ազգային համակարգով պետութիւն մը։ Եւ հո՛ս է սխալը, հո՛ս է վտանգը։ Երազի մէջ ապրիլը վտանգաւոր է։ Կրկնեմ՝ տարածքային իրաւունքի պահանջէն դուրս գալով՝ 21-րդ դար պէտք է մտնենք մարդու իրաւունքի պաշտպանութեամբ զբաղելով»:
Կայծ Մինասեան. «Հայերուն մէջ մեծ սխալ մը կայ, որ նոյն մակարդակի վրայ կը դնեն պետութիւնն ու սփիւռքը։ Չկայ ուրիշ պետութիւն մը, որ ունենայ այդ մօտեցումը։ Մէկ անգամէն, յստակ ձեւով պէտք է ըսենք, որ սփիւռքը պետութիւն չէ, սփիւռքը քաղաքական դատարկ հասկացութիւն մըն է»:
«Սփիւռքի մէջ երկու մոտել կայ։ Մէկը չ՚ընդունիր, որ պետութիւն մը՝ Հայաստանի Հանրապետութիւնը գոյութիւն ունի։ Սա աւանդական մօտելն է։ Միւսը կ՚ընդունի, որ պետութիւն մը կայ, Հայաստանը ոտքի վրայ է՝ ինչ որ ալ ըլլայ օրուան դրութիւնը։ Սա աւելի արդիական մօտել մըն է, փոխկապակցուած եւ բաց մոտել մըն է, որ անհատականացուած է։ Այս երկու մոտելները իրարու դէմ կ՚աշխատին։ Աւանդական կառոյցները տակաւին երազի մէջ կ՚ապրին, աւանդական մօտեցումով՝ առանց գիտնալու, թէ ի՛նչ կը նշանակէ պետութիւն ունենալ։ Անոնք կը շահագործեն պետութիւնը կամ ուղղակիօրէն ըսեմ՝ կ՚ուզեն քանդել պետութիւնը։ Ասիկա ահաւոր ու վտանգաւոր է»:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Շահապիվանի ժողովը հայոց ամենափառաւոր ժողովներէն մէկն է։ Շահապիվանը կը գտնուի Բագրեւանդ գաւառը՝ Մասիսի ստորոտները, այժմեայ Հին Պայազիտի շրջանը, ուր ամէն Նաւասարդին կը ժողվուէին նախարարներ, իշխաններ, հոգեւորականներ, բազմաթիւ ժողովուրդ եւ մեծ փառքով կը տօնէին տարեմուտը։ (Կանոնագիրք Հայոց)։
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
2024 թուականին՝ ֆրանսահայ աշխարհահռչակ երգիչ Շարլ Ազնաւուրի 100-ամեակին առթիւ, համաշխարհային շարժանկարային պաստառներու վրայ կը յայտնուի Ազնաւուրի մասին առաջին գեղարուեստական շարժանկարը՝ «Պարոն Ազնաւուր»: